چرخش بورس به سوی ارتفاع ۱۷ هزار.

دنیای اقتصاد- شاخص؛ رتبه دوم، ارزش معاملات؛ رتبه دوم، ارزش بازار؛ رتبه ششم، دفعات معامله؛ رتبه نهم، تعداد شرکت‌ها؛ رتبه نوزدهم و درصد گردش سهام؛ رتبه سی و هشتم. این متغیرها تازه‌ترین جایگاه بین‌المللی بورس تهران را در میان ۵۴‌بورس عضو فدراسیون جهانی بورس‌ها نشان می‌دهد.بورس تهران که به عنوان یکی از اعضای این فدراسیون ۵۴ عضوی فعالیت می‌کند، تنها می‌تواند در میان۶ متغیر مورد بررسی این فدراسیون جای بگیرد؛ چرا که ساختار بازار و محدودیت ابزارهای مالی در بورس تهران اجازه نمی‌دهد بورس تهران بتواند فضایی برای مانور در میان متغیرها داشته باشد. در ۷ ماه نخست سال ۲۰۱۰میلادی ثبت شد

تداوم نایب قهرمانی بورس تهران در فدراسیون جهانی بورس‌ها

گروه بورس- معصومه طاهرخانی: شاخص؛ رتبه دوم، ارزش معاملات؛ رتبه دوم، ارزش بازار؛ رتبه ششم، دفعات معامله؛ رتبه نهم، تعداد شرکت‌ها؛ رتبه نوزدهم و درصد گردش سهام؛ رتبه سی و هشتم. این متغیرها تازه‌ترین جایگاه بین‌المللی بورس تهران را در میان ۵۴‌بورس عضو فدراسیون جهانی بورس‌ها نشان می‌دهد.

بر اساس جدیدترین گزارشی که این فدراسیون در پایان ماه هفتم سال ۲۰۱۰ میلادی (جولای) منتشر کرده، تحولات ۵۴‌بورس عضو خود را مورد تحلیل و بررسی قرار داده است.

بورس تهران که به عنوان یکی از اعضای این فدراسیون ۵۴ عضوی فعالیت می‌کند، تنها می‌تواند در میان۶ متغیر مورد بررسی این فدراسیون جای بگیرد؛ چرا که ساختار بازار و محدودیت ابزارهای مالی در بورس تهران اجازه نمی‌دهد بورس تهران بتواند فضایی برای مانور در میان متغیرها داشته باشد.

اما فدراسیون جهانی در نماگرهای مقایسه‌ای خود، تغییرات را هم بر مبنای واحد پول محلی کشورها و هم واحد پولی جهانی (دلار) ارائه می‌کند، از این رو در این گزارش تنها واحد پولی جهانی معیار مقایسه قرار گرفته است. دلیل اتخاذ واحد پولی بین‌المللی هم تعیین مبنای یکسان برای سنجش و مقایسه عملکرد بورس تهران و اعضای فدراسیون جهانی است.

همچنین در پاره‌ای موارد به دلیل ضعف اطلاع‌رسانی بورس‌های عضو فدراسیون جهانی، تعداد اعضا روند نزولی و کاهشی دارد. به هر روی جایگاه بورس تهران در پایان ماه جولای ۲۰۱۰ میلادی، از لحاظ متغیرهای ۶گانه‌ای چون «شاخص»، «ارزش بازار»، «ارزش معاملات»، «دفعات معاملات»، «درصد گردش سهام» و در نهایت «تعداد شرکت‌های فعال در بورس» مورد بررسی مقایسه‌ای قرار گرفته است.

پله دوم همچنان در اختیار «تپیکس»

در میان ۶ متغیری که فدراسیون جهانی بورس‌ها از وضعیت بورس تهران ارائه کرده، «شاخص» یا (Broad Stock Index Performance) روانی‌ترین متغیری است که تغییرات جهانی آن پیوسته از سوی فعالان داخلی بورس عرضه می‌شود.

بر اساس آخرین آمار، «شاخص بورس تهران» توانسته تا پایان ماه جولای ۲۰۱۰ در مقایسه با ماه جولای ۲۰۰۹، رشد ۶۲‌درصدی را تجربه کند. این میزان رشد مثبت هم جایگاه دومی را در میان ۶۳‌بورس عضو، از آن بورس تهران کرده است. بورس «کلمبو» هم با رشد ۱۰۴‌درصدی در مدت یاد شده، به تنهایی جایگاه نخست را در اختیار دارد.

بورس‌های «مکزیک» با منفی ۹۹‌درصد نزول، «برمودا» با منفی ۸/۴۴‌درصد نزول و «آتن» با ۸/۲۸‌درصد نزول به ترتیب رتبه‌های ۶۳، ۶۲ و ۶۱ جدول شاخص‌ها را به خود اختصاص داده‌اند.

وقتی «بازار» ارزشمند می‌شود

دومین متغیری که در جداول فدراسیون جهانی مورد بررسی قرار گرفته، ارزش بازار یا (Market Capitalization) است. در میان ۵۱ بورسی که در جداول مربوط به این متغیر قرار گرفته‌اند، جایگاه بورس تهران از لحاظ تغییرات ارزش بازار، در رتبه‌های ششمی جای دارد. این جایگاه که بر اساس رشد ۷/۴۴‌درصدی ارزش بازار بورس تهران در پایان ماه جولای ۲۰۱۰میلادی در مقایسه با ماه جولای ۲۰۰۹ میلادی به دست آمده، به نوعی تکرار روند چند ماه گذشته است.

چرا که طی این مدت به دنبال رشد ارزش شرکت‌های فعال بازار، در مجموع ارزش بازار و به تبع آن شاخص بورس تهران شاهد رشدهای مثبت بودند.

رشد پی‌در پی شاخص‌های بورس تهران که رکورد تاریخی ۱۷‌هزار واحد هم در روزهای اخیر برای آن ثبت شده، معلول دلایل چندگانه‌ای است که عمده‌ترین آن به رکود بازارهای رقیب برمی‌گردد.

در کنار ضعف بازارهای رقیب بازار سرمایه، افزایش قیمت‌های جهانی برخی کالاها از جمله نفت، فولاد، مس و ... دیگر عواملی هستند که می‌توان از آنها به عنوان دلایل رشد چشمگیر شاخص در ماه‌های اخیر یاد کرد. اما در کنار جایگاه ششمی بورس تهران، بورس‌های «کلمبو» با ۱۱۳‌درصد، «اوزاکا» با ۷/۷۲‌درصد و «اندونزی» با ۵/۵۴‌درصد به ترتیب رتبه‌های اول تا سوم بیشترین درصد رشد ارزش بازار را در پایان ماه جولای ۲۰۱۰ در مقایسه با جولای ۲۰۰۹ در اختیار داشته‌اند.

ارزش معاملات؛ حرکت به صدر جدول

متغیر بعدی مورد بررسی از سوی فدراسیون جهانی بورس‌ها، ارزش معاملات یا (Total Value of Share Trading) است.

بر این اساس بورس تهران توانسته بعد از بورس «کلمبو» که شاهد ۳۴۳درصد رشد ارزش معاملات بوده، رتبه دوم این جدول را به خود اختصاص دهد.

همچنین ارزش معاملات بورس تهران، از ابتدای سال ۲۰۱۰میلادی تا پایان ماه جولای، معادل ۹‌هزار و ۸۴۱میلیون دلار بوده است. رتبه‌های سوم تا پنجم جدول تغییرات مثبت ارزش معاملات به ترتیب در اختیار بورس‌های «برمودا»، «مکزیک» و «استرالیا» است. در سوی دیگر بورس‌های «قبرس»، «عمان» و «لوکزامبورگ» هم با رشدهای منفی از ۵۰ تا ۳۰‌درصد، رتبه‌های انتهایی این جدول را در اختیار گرفته‌اند.

چرخ «سهام» نمی‌چرخد

«درصد گردش سهام» یا (Share Turnorer Velocity) متغیر بعدی مورد بررسی از سوی فدراسیون جهانی بور‌س‌ها است. طی ماه میلادی جولای، جایگاه بورس تهران در جدول تغییرات درصد گردش سهام در میان ۵۴ بورس عضو، جایگاهی بهتر از ۳۸ نیست. پایین بودن رتبه جهانی بورس تهران، در شرایطی که متغیرهای مهمی چون شاخص، ارزش بازار و ارزش معاملات رتبه‌های بالایی را کسب کرده‌اند، حاکی از مصنوعی و غیرقابل تکرار بودن رشد مثبت شاخص‌های بورس تهران است.

به بیان دیگر اجرای بخش زیادی از برنامه خصوصی‌سازی دولت از عرضه بلوکی گرفته تا انجام معاملات رد دیون و واگذاری سهام به شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی، توانسته رونق زیادی به ارزش معاملات بورس تهران بدهد.

به هر روی در شرایطی که ارزش معاملات بورس تهران رتبه بالایی در جداول دارد، ولی درصد گردش سهام نتوانسته جایگاه خوبی را کسب کند که این امر نشان از جریان نداشتن معاملات خرد و مشارکت سهامداران حقیقی در جریان اتفاقات این بازار است.

همچنین بورس‌های «نزدک» با ۳۴۸‌درصد، «شنزن» با ۲۸۱‌درصد و «کره» با ۱۷۳‌درصد رتبه‌های اول تا سوم را در جدول بیشترین درصد گردش سهام در اختیار دارند.

همچنین بورس تهران از لحاظ رشد دفعات معامله در ۷ ماه نخست ۲۰۱۰ نسبت به مدت مشابه سال قبل رتبه پانزدهم را در میان بورس‌های عضو فدراسیون کسب کرده که مقایسه این رتبه با رتبه افزایش ارزش معاملات نشان می‌دهد دلیل اصلی کسب رتبه دوم در رشد ارزش معاملات از سوی بورس تهران به معاملات واگذاری سهام به پرتفوی سرمایه‌گذاری‌های استانی، معاملات رد دیون و معاملات عمده مربوط بود که این معاملات تاثیری در روند معاملات عادی سهام ندارد.

معاملات در دفعه نهم

اما پنجمین متغیری که بورس تهران در آن مورد بررسی قرار گرفته، دفعات معامله یا (Number of Trades in Equity Shares) است. در این متغیر رده نهم جدول در اختیار بورس تهران است، چرا که در میان ۵۱ بورسی که در این جدول هستند، رتبه بالایی جدول به بورس تهران رسیده است. این جدول که به بررسی عملکرد ماده جولای ۲۰۱۰ در مقایسه با ماه جولای ۲۰۰۹ پرداخته، بورس‌های «سانتیاگو»، «شانگهای» و «مالزی» را در صدر جدول قرار داده است. همچنین بورس‌های «برمودا» و «عربستان» در رتبه‌های انتهایی این جدول قرار دارند.

رشد یک‌درصدی شرکت‌ها

جدول بعدی مربوط به تعداد شرکت‌ها است که با عنوان (Number of Listed Company) شناخته می‌شود. بورس تهران در جدول تغییرات این متغیر که بر اساس ماه جولای ۲۰۱۰ به نسبت جولای ۲۰۰۹ میلادی تنظیم شده، در جایگاه ۱۹ قرار دارد. به طوری که بورس تهران با رشد ۱/۱‌درصدی از لحاظ افزایش تعداد شرکت‌های فعال در این بازار، بالاتر از بورس‌هایی چون «توکیو»، «لندن» و «نزدک» قرار گرفته است. بیشترین رشد تعداد شرکت‌ها طی مدت یاد شده، متعلق به بورس‌های «اوزاکا»، «شنزن» و «بوداپست» است. رشد منفی این جدول هم در اختیار بورس‌های «قبرس» و «مصر» است.