گروه بورس- مهتاب رحمتعلی: بررسی بازار سرمایه کشور نشان می‌دهد قیمت سهام در بورس تهران روز به روز روند کاهشی شدیدی را تجربه کرده است. کارشناسان معتقدند این موضوع در شرایط کنونی آمادگی بازار را برای حضور خریداران بیشتر رقم زده است، با این حال شرایط موجود هنوز از قیمت‌ها حمایت نمی‌کنند. به عقیده فعالان بورسی، به نظر می‌رسد شرایط بازار در انتظار اخبار مثبتی است که بتواند به حضور دوباره خریداران منتهی شود. پیش از این نیز با بررسی موضوع قیمت‌های سهام «دنیای اقتصاد» اعلام کرد قیمت‌های سهم در حال حاضر از کف پیش‌بینی شده نیز پایین‌تر آمده و به همین دلیل اخبار هسته‌ای مثبت که از دیروز مذاکرات آن آغاز شده و همچنین بروز نشانه‌های رونق در اقتصاد کلان و به تبع آن بنگاه‌های بورسی می‌توانند محرک‌های بازگشت معامله‌گران به شرایط خرید را فراهم سازند.

بر این اساس نصرالله برزنی نیز در گفت‌وگو‌ با «دنیای اقتصاد» به آسیب‌شناسی کاهش قیمت غیرواقعی سهام پرداخت و با اشاره به اینکه مهم‌ترین‌ دلیل این امر، برخی تصمیمات نادرست است، افزود: تصمیماتی همانند چند برابر کردن قیمت خوراک پتروشیمی‌ها، افزایش ۳۰ درصدی عوارض معدنی‌ها و ... به حس بی‌اعتمادی و عدم امنیت بازار سهام دامن زد و جرقه اول این کاهش غیرواقعی قیمت سهام را زد. مدیر‌عامل کارگزاری بانک اقتصاد نوین همچنین مسابقه بانک‌ها در رقابت‌های کاذب برای جذب سپرده‌ها از طریق افزایش نرخ سود را در تسریع این روند موثر دانست.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به رشد بی‌سابقه شاخص در سال گذشته اضافه کرد: شرایط مطلوب بازار سهام گروهی سرمایه‌گذار جدید را جذب کرد که برحسب اتفاق برای نخستین بار به امید کسب سودآوری بیشتری به این بازار وارد شده بودند که این گروه در مواجهه با کاهش قیمت‌ها خیلی سریع سرمایه خود را از بازار بیرون برده و به کاهش هرچه بیشتر قیمت‌ها دامن زدند. از طرفی عدم حضور سهامداران عمده و حقوقی‌ها برای جمع کردن سهام این روند کاهشی را تشدید کرد. برزنی اخبار سیاسی همچون احتمال تاخیر و به نتیجه نرسیدن مذاکرات هسته‌ای، ادامه و تشدید تحریم‌ها و ایجاد بحران‌های منطقه را از دیگر دلایل این کاهش برشمرد و افزود: حتی بحران‌های منطقه نگرانی‌های جدیدی را برای سرمایه‌گذاران همچون از دست‌دادن بازارهای صادراتی و کاهش حجم صادرات به این مناطق مثل عراق ایجاد کرد. وی در ارائه راهکار برای خروج از این وضعیت تاکید کرد: چون شروع این امر با بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران و عدم امنیت ایجاد شده نخستین راه، بازگرداندن اعتماد بازار است که این حس امنیت باید از سوی دولت ایجاد شود. بنا به گفته برزنی تجربه بورس‌های پیشرفته مثل آمریکا، ژاپن و اروپا بیانگر این موضوع است که امنیت این کاهش قیمت‌ها باید از سوی دولت ایجاد شود. وی اصلاح قوانین، مقررات و آیین‌نامه‌ها را از جمله راهکارها برای برون رفت از وضعیت منفی در بورس دانست و افزود: اصلاح قوانین، مقررات و آیین‌نامه‌ها می‌تواند میل فروش را به خرید تبدیل کند. وی همچنین دخالت مستقیم دولت از طریق تزریق منابع مثل صندوق‌ها و بانک‌ها، کاهش هزینه‌های تولید و حتی کاهش مالیات‌ها را برای تشویق سرمایه‌گذاران ضروری دانست؛ روشی که در ژاپن اجرا شده است.

تصمیمات غلط به نفع بورس نیست

ابوالفضل شهرآبادی، معاون تامین مالی شرکت تامین سرمایه لوتوس پارسیان نیز با اشاره به رفتار احساسی بازار و فرهنگ سرمایه‌گذاران گفت: جامعه ما از نظر مالی رفتاری هیجانی دارد،‌ به طوری که در زمان صعود همه جذب بازار سهام می‌شوند و در شرایط نزول هیچ بازیگری نداریم.

وی مهم‌ترین‌ دلیل این امر را نبود دانش سرمایه‌گذاری در بورس و اقتصاد کشور دانست و افزود: حتی بسیاری از نمایندگان مجلس که تصمیمات مهم می‌گیرند دانش کافی در زمینه بازار سهام ندارند. وی با اشاره به موضع‌گیری‌های مجلس در زمان صعود بازار و تصمیماتی که در مقابله با بورس درباره قیمت مواد اولیه گرفته شده، گفت: این تصمیمات موجب خروج برخی صنایع از سودآوری شده که برخی صنایع مزبور از لیدرهای بازار بودند. شهرآبادی با انتقاد به رشد بی‌رویه شاخص در سال گذشته افزود: متاسفانه مسوولان بازار نیز الگوی مناسبی برای اداره آن ندارند و با الگوبرداری نامناسب از دیگران و ایجاد روش‌های آزمون و خطا، سرمایه‌گذاران را بی‌اعتماد می‌کنند. وی ایجاد روش‌هایی مثل محدودیت‌های خرید، ابزار فروش‌های تبعی، دامنه نوسان، محدودیت‌های حقوقی‌ها و ... را ناموفق ارزیابی کرد و افزود: مسوولان نباید بدون نظرخواهی از فعالان و بدون تشکیل اتاق فکر، فقط برای رفع مشکلات در کوتاه‌مدت تصمیمات جدید اما غلط بگیرند. وی حضور مشاوران خارجی و آزمون در سطح کوچک‌تر قبل از اجرا را از ضروریات تصمیمات جدید دانست. وی همچنین با انتقاد از سایر فعالان بازار سهام گفت: نباید انتظار داشت سازمان بورس به‌تنهایی مشکلات را حل کند. شهرآبادی در همین رابطه با اشاره به نقش کارگزاران گفت: کارگزاران در ایران بازیگر بازار نیستند و تنها معامله‌گرند و در چنین مواقعی که بازار منفی است، هیچ نظری نداشته و نمی‌توانند کمکی به بازار کنند. وی افزود: کانون کارگزاران در طول مدتی که بازار نزولی شده، حتی یک پیشنهاد هم برای خروج از این شرایط ارائه نداده است. وی با اشاره به اینکه مسوولان باید در راستای عمق بخشیدن به بازار و انجام عرضه‌‌های بیشتر تلاش می‌کردند، افزود: همان‌طور که شاخص به تندی و هیجان رشد کرد، اکنون نیز ریزش بیش از حد را تجربه کرده تا حدی که قیمت سهام به پایین‌تر از ارزش واقعی آن رسیده است. وی در پایان افزود: حال که مجلس سعی می‌کند نقشی فعال در بازار سرمایه ایفا کند، باید شرایطی ایجاد شود که نمایندگان مجلس با این بازار آشنا شوند. زیرا برخی از نمایندگان که نظر موثری نیز در گرفتن تصمیمات دارند با اصول اولیه بازار سهام آشنا نیستند.