یکی از کتاب‌های او در این زمینه، «وقتی چیزها از هم پاشیدند: شکست دولت در آفریقای آخر قرن گذشته» (۲۰۰۸)، بود که انتشارات دانشگاه کمبریج منتشر کرد. بیتس که پروفسور کرسی ایتون درباره علم حکمرانی و استاد مطالعات آفریقایی و آمریکایی‌‌‌‌های آفریقایی در دانشگاه هاروارد و یکی از اعضای هیات‌علمی در مرکز ودرهد برای امور بین‌الملل است، تعهدی عمیق به‌کارهای میدانی دارد. او روی در دفترش عکسی از خود با ریش بلند سفید و کلاه پانامایی دارد که مانند یک محقق ناآرام به‌نظر می‌رسد که آماده سفر است. بیتس از هنگام ورود به هاروارد در سال‌۱۹۹۳، کارهای میدانی زیادی در برزیل، تانزانیا، روآندا، کنیا و غنا انجام داده‌است. کمک‌هزینه کارهای پژوهشی او پیوسته توسط مرکز ودرهد، بزرگ‌ترین مرکز بین‌المللی تحقیقات علوم اجتماعی در دانشکده هنر و علوم، تامین می‌شود. جوایز او شامل یک کمک‌هزینه نیم‌میلیون دلاری از طرح ابتکار ودرهد بابت کار‌‌‌‌های میان‌رشته‌‌‌‌ای در آفریقا است.

بیتس می‌گوید: «نمی‌توان آن نظریه‌هایی که هرکسی در کمبریج، لندن یا پاریس درباره آن صحبت می‌کند را خیلی ساده به‌کار بست، بلکه باید به آنجا برسید ‌و روی زمین قدم بزنید و نگاه کنید. من گفته‌‌‌‌ام به محض اینکه پایم به خاک کمبریج رسید‌حمایت‌های پژوهشی مرکز ودرهد شروع شد و این نقش کاملا محوری در کارهایم داشته‌است.» بیتس که در محله بروکلین شهر نیویورک‌زاده شد، در خانواده‌‌‌‌ای متعهد به حقوق مدنی و ادغام نژادی بزرگ شد. او هنگامی که دانش‌آموز دبیرستانی در مدرسه پومفرت بود برای نخستین‌بار به آفریقا سفر کرد. سال‌ها بعد، بیتس در مقاله‌‌‌‌ای برای نشریه بررسی سالانه علوم سیاسی به یاد آورد: «از این سفر که برگشتم می‌دانستم با چیزی ارتباط برقرار کرده‌‌‌‌ام که مرا تغییر داده‌است. وقتی پومفرت را ترک کردم، می‌دانستم که می‌خواهم با زندگی‌‌‌‌ام چه کار کنم: سخت فکر کنم، در آفریقا کار کنم، روی عوامل سیاسی تمرکز کنم.» بیتس پس از حضور در کالج هاورفورد، موضوع پایان‌‌‌‌نامه خود در ام‌‌‌‌آی‌‌‌‌تی را درباره رویکردهای رفتاری برای بررسی عوامل سیاسی انتخاب کرد که بر عادات نهادینه شده در مردم، مانند سنت‌‌‌‌ها، تاکید داشت. هنگامی که پژوهش‌های میدانی اولیه او باعث شد که این تفکر را رد کند، به استدلال منطقی و مدل‌های اقتصادی علاقه‌‌‌‌مند شد.

خوشبختانه، نخستین موقعیت هیات‌علمی او در موسسه فناوری کالیفرنیا، او را به فضایی کشاند که در آن همکارانش در نقطه تقاطع بین اقتصاد نئوکلاسیک و امور سیاسی نگاه می‌کردند. کتاب‌های او، از جمله «وقتی چیزها از هم پاشیدند»، این باور او را الگوبرداری کرده‌اند که «بسیار مهم است بین ماهیت مسائلی که بررسی می‌کنیم و نحوه توصیف آنها از یک‌سو و آنچه که می‌بینیم و لمس می‌کنیم از سوی دیگر یک گفت‌‌‌‌وگویی برقرار کنیم.» در این کتاب، بیتس منشأ شورش را در اقدامات دولت ردیابی می‌کند. به گفته بیتس، بسیاری از اندیشمندان و سیاستگذاران به اشتباه روی تمردهای شورشیان تمرکز می‌کنند بدون‌توجه بیشتر به رفتار کسانی که به‌دنبال بیرون راندن آنها از قدرت هستند. او نوشت: در آفریقا، دلایل خشونت سیاسی شامل یک بحران بودجه‌‌‌‌ای گسترده، ماهیت اقتدارگرای دولت‌های آن و تمایل حاکمان آنها به غارت مردم بود. او درباره حاکمان گفت: «آنها با تصور‌کردن مردم خود به شکل قربانی، شورش را برانگیختند.» بیتس با تمرکز بر منطقه جنوب صحرای‌آفریقا، داده‌هایی را در مورد حدود ۴۰کشور تکمیل کرد. او کارهای استنتاجی قاعده‌‌‌‌مند را با بینش‌های کیفی ترکیب کرد. او بسیاری از کشورها را عمیقا مطالعه کرد که در مورد برخی تا سطح روستاها پیش رفت. بیتس گفت: «شما باید به آنجا بروید و با کنترل و بررسی از نزدیک ببینید چه اتفاقی می‌افتد و سپس بتوانید داده تولید کنید، تاجایی‌که به‌کار من مربوط می‌شود این تنها راه است.»  

او از نظریه بازی استفاده می‌کند، رویکردی که به آن شهرت یافته‌است: «بنابراین آنچه می‌خواهید انجام دهید این است که به رفتاری که در میدان مشاهده می‌کنید نگاه کنید و منطق پشت آن را کشف کنید. وقتی از کار میدانی برمی‌‌‌‌گردید، بازی را همان‌طور که می‌‌‌‌فهمید یادداشت کنید و ببینید که آیا نظریه شما درست است یا خیر. در حالت تعادلی، آیا مردم به‌گونه‌ای رفتار می‌کنند که شما فکر می‌کنید رفتار آنها را مشاهده می‌کنید؟ اگر چنین است، شاید بازی مناسبی داشته باشید. اگر نه، این فهم را دور بیاندازید و از نو تلاش کنید.» امروزه بیتس مایل است بیشتر همکارانش به خشونت سیاسی معاصر با تاکید بیشتر بر عواملی که دولت‌ها را به سمت فروپاشی سوق می‌دهند، برخورد کنند. «هرکسی در دنیای دانشگاهی به این گروه‌های شورشی- داعش یا القاعده و سایر گروه‌ها- طوری نگاه می‌کند که گویی آنها به‌طور خودجوش گردهم آمده‌‌‌‌اند، اما آنها محصول کشورهای شکست‌‌‌‌خورده و فرومانده‌بودند. سوریه یا عراق که به این روش اداره ‌‌‌‌شد باعث شد مردم اسلحه به‌دست بگیرند و از خود و خانواده و کسب‌وکارشان محافظت کنند. وقتی به‌کارهایی که همکارانم انجام می‌دهند نگاه می‌کنم، آنها هنوز در حال مطالعه این گروه‌ها به‌گونه‌ای هستند که گویی از مادر شورشی و متمرد‌زاده شده‌اند- اما بیایید وارد این گروه‌ها بشویم و ببینیم آنها چگونه کار می‌کنند. امیدوارم کسی این کار را انجام دهد، اما همچنین فکر می‌کنم اگر می‌خواهید بفهمید آنها از کجا می‌آیند، باید از نظر زمانی به عقب برگردید و ببینید چه چیزهایی مردم را به این سمت سوق داده‌است.»