دنیای اقتصاد: جزئیات رشد اقتصادی در فصل بهار و تابستان نشان می‌دهد که در تمام گروه‌ها، روند تغییرات رو به بهبود است. در گروه‌هایی مانند، کشاورزی، نفت و خدمات این سطح مثبت بوده و رشد تابستان نسبت به بهار بهتر بوده است. در بخش صنایع و معادن نیز رشد منفی بهار جای خود را به رشد مثبت تابستان داده است. همچنین در زیر برخی گروه‌های بخش صنایع و معادن، یعنی معدن و ساختمان از شدت رشد منفی در تابستان نسبت به بهار کاسته شده است.

اثر مثبت برجام در رشد اقتصادی

مسوولان بانک مرکزی جزئیات رشد اقتصادی را در ششمین همایش «سیاست‌های پولی، چالش‌های بانکداری و تولید» منتشر کردند. بر اساس این آمارها میزان رشد اقتصادی در فصل اول معادل ۴/ ۵ درصد، در فصل دوم معادل ۲/ ۹ درصد و به‌طور کلی طی نیمه نخست سال جاری معادل با ۴/ ۷ درصد بوده است. اما این آمار در ماه‌های گذشته توسط مسوولان منتشر شده بود، نکته قابل توجه انتشار آمارهای رشد اقتصادی بدون نفت بود که به خوبی اثر برجام در رشد اقتصادی را نمایان می‌کرد. بر اساس آمارهای این گزارش، رشد اقتصادی بدون نفت در بهار سال جاری منفی ۹/ ۰ درصد، در تابستان ۶/ ۲ درصد و در کل ۶ ماهه نیز معادل ۹/ ۰ درصد بوده است. به بیان دیگر، از رشد ۴/ ۷‌درصدی در سال جاری، کمتر از یک واحد درصد رشد در صنایع غیرنفتی رخ داده است. این موضوع نشان می‌دهد که لغو تحریم‌های نفتی و افزایش صادرات نفت در بهبود تولید ناخالص داخلی، اثرگذاری قابل توجهی داشته است.

بانک‌مرکزی آمار نماگرهای اقتصادی در فصل دوم سال جاری را منتشر کرده است. این آمار به خوبی روند افزایش تولید و صادرات نفت در تابستان سال جاری را نسبت به مدت مشابه سال قبل نشان می‌دهد. بر اساس این گزارش، تولید روزانه نفت در تابستان سال جاری به ۶۳/ ۳میلیون بشکه رسیده است. این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱/ ۱۵ درصد رشد کرده است. همچنین بر این اساس، میزان صادرات روزانه نفت در تابستان سال جاری معادل ۰۶/ ۲‌میلیون بشکه در روز بوده است که حجم صادرات نیز نسبت به تابستان سال قبل ۳۵ درصد رشد کرده است. بنابراین نسبت صادرات به تولید در تابستان سال جاری در مقایسه با سال قبل رشد قابل توجهی داشته است، به این معنی که توانایی صادرات نسبت به نفت تولید شده رشد کرده و وضعیت صادرات به قبل از تحریم‌ها بازگشته است. بنابراین، خبرگزاری رویترز پیش تر در گزارشی اعلام کرده بود که صادرات نفت ایران، به قبل از موعد تحریم‌ها رسیده و توانسته با بهره‌گیری از توافق نفتی، صادرات نفت خود را افزایش دهد. بر اساس توافق اوپک که در ماه نوامبر حاصل شد، کشورهای عضو اوپک با کاهش تولید نفت موافقت کردند، اما در این توافق‌نامه سه کشور، ایران، نیجریه و لیبی استثنا شدند.

آمار مثبت بخش کشاورزی و خدمات

به جز بخش نفت، آمار دو بخش کشاورزی و خدمات نیز هم در فصل اول و هم در فصل دوم مثبت بوده است. رشد فصل اول بخش کشاورزی معادل با ۲/ ۴ درصد بوده که این رقم در فصل دوم به ۵ درصد رسیده است. رشد ۶ ماهه این بخش نیز معادل ۸/ ۴ درصد بوده است. وضعیت بخش کشاورزی در تابستان نسبت به فصل بهار بهتر بوده است، اما به نظر می‌رسد بخشی از رشد در فصل پاییز به دلیل نوسانات فصلی کاهش یابد. در این خصوص، تامین مالی برای خرید محصولات کشاورزی در سال جاری نسبت به سال قبل وضعیت بهتری داشته است. بر اساس آمارهای بانک مرکزی در ۸ ماه نخست سال جاری ۴۵ درصد از تامین مالی خرید تضمینی در شبکه بانکی صورت گرفته و همچنین ۲۴درصد در بورس اوراق بهادار بوده است.

آمارها نشان می‌دهد که نیمی از سطح تولید ناخالص داخلی، در بخش خدمات است، بنابراین تغییرات این گروه در رشد اقتصادی کل اهمیت قابل توجهی دارد. بر اساس این آمار، رشد بهار گروه خدمات معادل با ۲/ ۴ درصد، رشد تابستان معادل با ۵ درصد و رشد ۶ ماهه ۸/ ۴ درصد بوده است. بانک مرکزی، جزئیات زیر گروه خدمات را ارائه نکرده است، اما این احتمال وجود دارد که اثرگذاری بخش خدمات بانکی، به دلیل لغو تحریم‌ها در رشد اقتصادی، مثبت باشد. نکته قابل توجه این است که مانند گروه کشاورزی، در گروه خدمات نیز رشد اقتصادی تابستان نسبت به بهار بهتر بوده است و به نظر می‌آید این روند صعودی در ماه‌های آتی نیز تداوم داشته باشد.

جزئیات بخش گروه صنعت و معدن

در سال‌های گذشته، تمرکز تسهیلات دهی بانک‌ها در بخش سرمایه در گردش به خصوص در بخش صنعت، بوده است. این بخش به دلیل سهم بالا در اشتغال زایی نسبت به سایر بخش‌ها برای سیاست گذار اهمیت دارد. آمارها نشان می‌دهد که رشد گروه صنایع و معادن از منفی ۳/ ۴ درصد در بهار به ۱/ ۲ درصد در فصل تابستان رسیده است. همچنین رشد ۶ ماهه این گروه منفی ۹/ ۰ درصد بوده است. گروه صنایع و معادن را می‌توان به ۴ زیر گروه «صنعت»، «معدن»، «برق، گاز و آب» و «ساختمان» تقسیم کرد. در بین این گروه‌ها، رشد بخش صنعت و برق، گاز و آب، در فصل بهار و تابستان مثبت بوده است. رشد بخش صنعت از ۹/ ۲درصد در بهار به ۱/ ۴ درصد در بهار رسیده که نشان می‌دهد روند صعودی در این بخش وجود دارد. در بخش معدن و ساختمان، رشد اقتصادی در بهار و تابستان منفی بوده است، اما نکته قابل‌توجه اینکه روند بهبود در این دو بخش نیز حس می‌شود زیرا از شدت رشد منفی اقتصادی تابستان نسبت به فصل بهار کاسته شده است بر اساس آمارها در بخش ساختمان رشد اقتصادی در بهار رقم منفی ۶/ ۲۵ درصد بوده است که این میزان در تابستان به منفی ۶/ ۲ درصد رسیده است. همچنین رشد بخش معدن؛منفی ۴/ ۹ درصد در بهار ثبت شده که این رقم به منفی ۴/ ۵ درصد در تابستان رسیده است. پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که روند مثبت رشد اقتصادی در گروه‌ها در فصل پاییز نیز تداوم یابد، اما در زمستان به علت عملکرد بهتر سال گذشته، از شدت افزایش رشد کاسته خواهد شد.

روز گذشته، مسعود نیلی مشاور اقتصادی رئیس‌جمهوری اعلام کرد که برای رسیدن به سطح درآمد سرانه ابتدای دهه ۱۳۸۰، لازم است متوسط رشد اقتصادی درآمد سرانه از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۴ معادل با ۵/ ۱۱ درصد باشد که تقریبا ناممکن است. بهترین عملکرد در سال‌های پیش رو دستیابی به رشد اقتصادی ۳/ ۵ درصد برای هر سال است که بتواند به بخشی از نیاز اشتغال جامعه پاسخگو باشد.

انحراف از اخلاق رسانه‌ای

روز گذشته یکی از سایت‌های خبری، جزئیات رشد اقتصادی در سال ۱۳۹۵ را به‌عنوان اخبار اختصاصی درج کرد. در این گزارش با متهم کردن دولت به مخفی‌کاری و سانسور، طوری وانمود شد که این آمار پنهان را خبرنگار این سایت‌ها به طریقی که اشاره نشده به دست آورده است و با انتشار آن به مخفی‌کاری دولت پایان می‌دهد. این در حالی است که جزئیات اعلام شده روز سه‌شنبه، در ششمین همایش «سیاست‌های پولی، چالش‌های بانکداری و تولید»، از سوی قائم مقام بانک مرکزی اعلام شد. اما گزارش به اصطلاح اختصاصی این سایت، پس از یک روز تاخیر نه تنها، به منبع این آمار اشاره‌ای نکرده بلکه به گونه‌ای وانمود کرده که جزئیات کسب شده را از طریق رانت اطلاعاتی خود به دست آورده است. این نحوه برخورد یکی از چالش‌های روزنامه‌نگاری اقتصادی در ایران بوده است زیرا این انعکاس علاوه بر خروج از مسیر بی‌طرفی و اصل انصاف تلاش کرده آماری را که در یک نشست عمومی صادر شده به نفع خود مصادره کند.گرچه بایکوت اطلاعات و حبس آمار اقدام قابل دفاعی نیست اما تحریف و فاصله‌گیری از اصل امانتداری نیز زیبنده یک رسانه نخواهد بود. به همین دلیل به نظر می‌رسد گرچه این روزها به‌دلیل محدودیت‌های برون‌سازمانی، فضای مجازی از رسانه‌های رسمی سبقت گرفته و مخاطبان بیشتر نیاز خود را از این مسیر تامین می‌کنند، اما رویه‌های درون سازمانی برخی از رسانه‌ها نیز در این عقب‌ماندگی نقش دارد.

ترمیم اقتصاد در زیرگروه‌ها

ترمیم اقتصاد در زیرگروه‌ها