مناقشه مالی بر سر تابلوی معروف پل گوگن

مهرداد گوران- تابلو «چشم‌انداز با سه درخت» از شاهکارهای پل گوگن، نقاش و یکی از بنیانگذاران جنبش پست‌ امپرسیونیسم، به سرنوشت عجیبی دچار شده است. ماجرا از این قرار است که شرکتی به نام ماندارین، در سال ۲۰۰۰ این تابلو را از شخصی به نام گی وایلدنشستین با قیمت ۳۳/۱۱میلیون دلار خریداری کرد. وایلدنشستین که خود یکی از کارشناسان و معامله‌گران حرفه‌ای آثار هنری است، ارزش این تابلو را ۱۵ تا ۱۷میلیون دلار برآورد کرده بود. اما موضوع پیچیده‌تر از اینها است. وقتی چند ماه بعد شرکت ماندارین، تابلو را برای به مزایده گذاشتن به خانه حراج کریستی برد، با ارزش‌گذاری جدیدی رو‌به‌رو شد، فقط ۹میلیون دلار! از آن زمان مناقشه خریدار و فروشنده آغاز شده و اکنون دادگاهی در منهتن به این پرونده رسیدگی می‌کند. داستان این معامله وقتی شنیدنی‌تر می‌شود که بدانیم سرمایه‌گذار و صاحب اصلی شرکت ماندارین که در واقع طرف اصلی خریداری این تابلو بوده، در سال ۲۰۰۱ دار فانی را ترک کرده و به دیار باقی شتافته است. وایلدنشستین مدعی است که او از همه چیز خبر داشته و این تابلو را با فرصت‌طلبی از چنگش درآورده است تا چند میلون‌دلار سود به جیب بزند! پل گوگن، در روز هفتم ماه ژوئن سال ۱۸۴۸ در پاریس به دنیا آمد. او بدون تردید یکی از بزرگ‌ترین هنرمندان فرانسه است که بر فرآیند نقاشی در قرن نوزدهم و بیستم تاثیر شگرفی به جای گذاشت. پدرش روزنامه‌نگار بود و دست‌اندرکار فعالیت سیاسی. خانواده گوگن در سال ۱۸۴۶ به پرو مهاجرت کرد. پل ۱۷ساله بود که در یک کشتی تجاری متعلق به فرانسه مشغول به کار شد و به مدت ۶سال دور دنیا چرخید. در سال ۱۸۷۲ به یک دلال حرفه‌ای سهام شرکت‌های تجاری در پاریس تبدیل شد. به این ترتیب به رونقی نسبی در زندگی‌اش دست یافت، اما هرچه داشت خرج خرید کتاب‌ها و تابلو‌های هنری و همین‌طور وسایل نقاشی می‌کرد. علاقه او به آثار امپرسیونیست‌ها مثال‌زدنی بود، به طوری که تابلو‌های اصل نقاشانی چون کلودمونه، پیسارو و رنوار را شخصا خریداری کرد و به سروکله زدن با آنها پرداخت، تا آنجا که پولی در بساطش باقی نماند.

در سال ۱۸۸۷ فرانسه را به قصد پاناما ترک کرد و چند صباحی در یک شرکت بندری مشغول کار شد. از آنجا به مارتینیک‌ رفت و سرانجام در سال ۱۸۸۸ به شهر بریتانی برگشت. در اکتبر همان سال به دیدار ونسان ونگوگ رفت که به قول خودش مهم‌ترین دیدار زندگی‌اش بود. او از جنون نقاشانه ونگوگ تعجب کرده و آن را «مایه هنر راستین» دانسته است.در دسامبر همان سال،‌ وقتی ونگوگ گوش‌هایش را برید و برای معشوقه‌اش پست‌ کرد، از این کار او برآشفت. او انتظار چنین واکنشی به یک عشق نافرجام آن هم از سوی بزرگ‌ترین هنرمند زمانه‌اش نداشت. یکی از مهم‌ترین نقاشی‌های پل گوگن با عنوان «بصیرت بعد از موعظه» محصول همان دوره است که سبک و سیاقی نمادگرایانه‌ دارد. او در سال‌های ۱۸۹۱ تا ۱۸۹۳ در جزیره تاهیتی زندگی کرد و نشانه‌های این نوع زندگی هم در آثار آن دوره او با استفاده از رنگ‌های درخشان و اشکال بدوی آن جزیره پیدا است.

پل گوگن در روز نهم‌ماه مه سال ۱۹۰۳ چشم بر جهان بست. او گفته است: فقط کسی که نقاشی می‌کند، جهان را چنان می‌بیند که هست.