تغییر لحن هسته‌ای اوباما

عکس: AFP

رییس جمهور آمریکا: باید راهی وجود داشته باشد که در آن خواست ایران تامین شود تغییر لحن رییس‌جمهور آمریکا درباره پرونده هسته‌ای ایران

اوباما: باید راهی وجود داشته باشد ...

اگر ایران در حل موضوع جدی باشد، خود را به پروتکل‌ها و ظرایف دیپلماتیک محدود نمی‌کنیم

دنیای اقتصاد - مرجان توحیدی: کاخ سفید شاهد اولین کنفرانس مطبوعاتی رییس‌جمهور پیروز ایالات‌متحده بود. باراک اوباما این بار که پشت تریبون رفت سخنانی گفت که لحن آنها درباره ایران نسبت به گذشته قدری متفاوت به نظر می‌رسید. کاندیدای پیروز انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده اگرچه مثل همیشه بر حل دیپلماتیک موضوع هسته‌ای ایران از طریق گفت‌و‌گو و البته اعمال فشار (تحریم‌ها) تاکید کرد، اما وعده داد تا تلاش دیپلماتیک جدیدی را در این باره به انجام برساند.

منظور اوباما از تلاش‌های دیپلماتیک جدید، آغاز گفت‌و‌گوهای جدید بین جامعه بین‌المللی و ایران برای حل موضوع بوده است، یافتن راهی که هم ایران از انرژی صلح آمیز هسته‌ای بهره‌مند شود و هم تضمینی بدهد که به سلاح اتمی دست پیدا نخواهد کرد. او در سخنان خود در عین حال گوشه چشمی هم به اخبار مذاکرات مستقیم بین ایران و کشور داشت. هر چند که احتمال آن را تکذیب کرد، اما گفت که اگر ایران در حل موضوع (احتمالا موضوع هسته‌ای) جدی باشد نمی‌خواهد که خود را به پروتکل‌ها محدود کند. هر چند که کانال‌های رسمی ایران همواره تاکید کرده‌اند که تصمیم گیری درباره مذاکره با آمریکا در اختیار مقام معظم رهبری است و تاکنون هیچ گونه تماس دیپلماتیکی بین تهران و واشنگتن رخ نداده است.

به هر روی این اظهارات جدید اوباما در شرایطی مطرح می‌شود که سخنگوی کاترین اشتون هم گفته است: مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز چهارشنبه (اول آذر) به همراه اعضای گروه ۱ +۵ در بروکسل جمع می‌شوند تا درباره پیدا کردن راه‌حل دیپلماتیک مساله هسته‌ای ایران رایزنی و مشورت کنند.

اینها تحرکات جدید ایالات‌متحده و اروپا درباره برنامه هسته‌ای ایران است. تحرکاتی که البته مورد توجه طرف ایرانی هم قرار گرفته است. به گونه‌ای که علاء‌الدین بروجردی رییس کمیسیون سیاست خارجی مجلس گفته که «این سخنان قابل‌توجه است. اگر این اظهارات اوباما لفاظی سیاسی نباشد، رویکرد واقع گرایانه واشنگتن را در دور جدید ریاست‌جمهوری اوباما نشان می‌دهد.»

ایران و اعضای ۱+۵ پس از ۱۵ ماه تعلیق گفت‌و‌گو‌های خود را در خرداد ماه سال جاری طی سه دوره در استانبول ،بغداد و مسکو از سر گرفتند. این گفت‌و‌گوها با رد و بدل شدن پیشنهادهای دو طرف متوقف شد.با این حال مذاکره‌کننده ارشد شش قدرت جهانی باز هم تماس‌هایی رابرای از سرگیری گفت‌و‌گو‌ها آغاز کرد و نتیجه آن دیدار جلیلی و اشتون در استانبول بود. پس از آن گمانه‌زنی‌ها همه را به این سمت سوق داد که طرفین بنا دارند تا پس از انتخابات ایالات‌متحده گفت‌و‌گو‌ها را از سر بگیرند. اکنون که نتایج انتخابات روشن شده، پالس‌هایی از سوی آمریکا دریافت می‌شود که به نظر می‌رسد این کشور به همراه نمایندگان اروپا در گروه ۱+۵ بنا دارند تا مذاکرات را با هدف حصول نتیجه قطعی از سربگیرند.

به طوری که از سخنان جدید اوباما هم این‌طور برداشت می‌شود که صحبت‌های وی باید ناظر بر پیشنهادهای جدیدی باشد که چندی است در محافل رسانه‌ای مطرح است. فحوای این پیشنهادها این بود که اعضای گروه ۱+۵ در ازای درخواست‌های بیشتر از ایران، تحریم‌ها را لغو کنند و از دل آن حل موضوع هسته‌ای بیرون بیاید. پس از آن اخبار رسانه‌ای حالا باراک اوباما در اولین نطق خود از تلاش‌های دیپلماتیکش برای حل موضوع هسته‌ای خبر می‌دهد.

تلاش جدید برای حل مساله

به گزارش ایسنا، خبرگزاری فرانسه از واشنگتن گزارش داد: باراک اوباما در کنفرانس مطبوعاتی خود گفت: در ماه‌های پیش رو تلاش می‌کنم اقدامی انجام دهم تا ببینم آیا می‌توانیم گفت‌وگویی را با ایران، - نه فقط با ما بلکه با جامعه بین‌المللی - آغاز کنیم تا موضوعات را حل کنیم.

رییس‌جمهور آمریکا با تاکید بر اینکه پنجره‌ای از زمان برای حل موضوع هسته‌ای ایران وجود دارد، افزود: باید راهی باشد که در آن آنها بتوانند از انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز بهره‌مند شوند و در عین حال به تعهدات بین‌المللی‌شان عمل کنند و تضمین‌هایی روشن به جامعه بین‌المللی بدهند مبنی بر اینکه به دنبال سلاح هسته‌ای نیستند.

اوباما در عین حال قریب‌الوقوع بودن گفت‌وگو با ایران را تکذیب کرد و گفت: فکر می‌کنم منصفانه است که بگوییم می‌خواهیم این (موضوع) حل شود و اگر ایران در خصوص اینکه حل این موضوع را می‌خواهد، جدی باشد، ما قصد نداریم توسط جزئیات دیپلماتیک و پروتکل‌ها محدود شویم.

این اظهارات اما با واکنش قابل‌تاملی از سوی رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی روبه‌رو شد. علاءالدین بروجردی در گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت گفت: به رسمیت شناختن حق ایران در استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای از سوی آمریکا می‌تواند نقطه آغازین مهمی برای حل و فصل معضل چندین ساله هسته‌ای باشد و باید به تبع آن، در مذاکرات آتی گروه ۱+۵، گام جدی در زمینه لغو تحریم‌ها برداشته شود.

تاکید ایران بر برداشتن تحریم‌ها در جریان گفت‌و‌گو‌های جدید ایران و گروه ۱+۵ ظاهرا یکی از شروط ایران در جریان مذاکرات جدید خواهد بود. چه سعید جلیلی دبیر شورای‌عالی امنیت ملی هم در دیدارش با ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه تصریح کرد :امیدواریم ۱+۵ با پاسخی مبتنی بر تامین حقوق ایران، برگزاری هرچه سریع‌تر گفت‌وگوها را شکل دهد. او گفته بود که امیدواریم ۱+۵ هرچه سریع‌تر به میز گفت‌وگوها بازگردد و برای ۴ ماه تاخیر خود در از سرگیری گفت‌وگوها پاسخ مناسب داشته باشد.

ادعاهای جدید آژانس درباره فردو

در کنار تلاش‌ها برای از سرگیری گفت‌و‌گو‌ها با ایران اما یوکیا آمانو مدیر کل آژانس انرژی اتمی هم قرار است گزارشی تازه از برنامه هسته‌ای ایران را البته به صورت محرمانه به ۳۵ عضو شورای حکام ارائه کند. با اینکه این گزارش هنوز به طور رسمی، منتشر نشده اما برخی رسانه‌های خارجی به نقل از دیپلمات‌ها در وین به انتشار بخش‌هایی از این گزارش پرداخته‌اند.

خبرگزاری رویترز به نقل از دیپلمات‌هایی که به نامشان اشاره‌ای نکرد مدعی شد: ایران تقریبا نصب سانتریفیوژ‌ها در تاسیسات غنی‌سازی فردو را به پایان رسانده است. این خبرگزاری افزایش میزان تولید اورانیوم با غنای ۲۰ درصد در سایت فردو و افزایش سانتریفیوژ‌ها در این سایت را نشانه‌ای از نزدیک شدن ایران به ساخت بمب اعلام کرده است. خبرگزاری رویترز ادامه می‌دهد که به ادعای دیپلمات‌ها ایران در حال حاضر حدود ۲۸۰۰ سانتریفیوژ در فردو نصب کرده است، در حالی که تعداد سانتریفیوژ‌ها در گزارش ماه آگوست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ۲۱۴۰ دستگاه اعلام شده بود. در این رابطه، خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز در گزارشی از وین به نقل از سه دیپلمات که خواستند نامشان فاش نشود، ادعا کرد که ایران در آستانه قادر شدن به ساخت اورانیوم با غنای تسلیحاتی در فردو قرار دارد.

یکی از این سه دیپلمات مدعی شد که ایران ظرف چند روز به لحاظ فنی قادر به افزایش تولید اورانیوم ۲۰ درصدی توسط حدود ۷۰۰ سانتریفیوژ جدید در فردو خواهد بود. این امر به دو برابر شدن خروجی کنونی منجر خواهد شد و زمان لازم برای رسیدن به مواد کافی و لازم برای سلاح هسته‌ای را به نصف می‌رساند و به سه ماه کاهش می‌دهد.