چالش جدید شرکت‌های چینی

مترجم: رفیعه هراتی

شکست در سازمان تجارت جهانی بر سر موضوع قطعات خودرو حکایت از دوران سختی برای شرکت‌های چینی دارد. گفته می‌شود با توجه به زمان، هزینه‌ها و پیچیدگی‌های به وجود آمده، طرح منازعات در سازمان تجارت جهانی، اقدامی بی‌ثمر است.

فرقی نمی‌کند ارزش پرونده چقدر باشد یا حکم چه باشد. اگر با دقت نگاه کنیم این بار پرونده جدید زیان بی‌سابقه‌ای به چین به علت وضع محدودیت‌های واردات قطعات خودرو توسط سازمان تجارت جهانی وارد می‌کند. با توجه به اینکه در رسیدگی به دادخواست شرکت‌ها در کانادا، آمریکا و اروپا تاخیر وجود داشته است، به نظر می‌رسد این کشورها نتوانند سودی ببرند. زیرا با رقیب پرشوری چون چین طرف هستند.

اما چه به لحاظ تئوری و چه عملی، این پرونده نقطه عطفی برای بسیاری از صنایع در چین خواهد بود: شروع دوران جدیدی که در آن آنها با دادخواهی‌ها مورد هجوم قرار می‌گیرند.

علت آنکه دادخواهی در مورد قطعات خودرو ابتدا صورت گرفت این بود که این مورد فوق‌العاده سخت بود و تعداد افرادی که تحت‌تاثیر قرار گرفتند فوق‌العاده زیاد بودند. دست‌کم دوبرابر کل افراد استخدام شده توسط خودروسازان دارای نام تجاری قابل ملاحظه‌تر. در میان تعهداتی که چین در سال ۲۰۰۱ یعنی زمانی که به سازمان تجارت جهانی پیوست، پذیرفت، توافقنامه‌ای بود که درها را به روی عرضه‌کنندگان خارجی بگشاید، اما در سال ۲۰۰۶ این کشور تعرفه قطعات خودرو را از ۱۰درصد به ۲۵درصد افزایش داد (همچون نرخ حساب شده بر خودروهای وارداتی ساخت‌ خارج) در صورتی که قطعات بیش از ۶۰درصد از ارزش خودروی تکمیل شده را در برمی‌گرفتند. این امر کار را برای شرکت‌های خارجی برای رقابت با عرضه‌کنندگان کم‌هزینه چینی دشوارتر کرد. واردات از آن زمان تنها به اندازه کسری از رشد صنعت داخلی رشد داشته است و بسیاری از قطعه‌سازان خارجی با تاسیس فروشگاه در چین واکنش نشان دادند. اما این بدین معنی است که زیان‌های شغلی به داخل برمی‌گردد و این مساله به شدت آمریکا، کانادا و بخش‌هایی از اروپا را آزرده کرد.

اینکه آیا تصمیم سازمان تجارت جهانی کمکی خواهد کرد یا خیر سوال‌برانگیز است. دادخواهی اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد. در این میان صنعت چین در حال رشد است و عرضه‌کنندگان بزرگ خارجی فکر می‌کنند باید عملیات خود را در چین پایه‌ریزی کنند تا قادر به رقابت باشند، به جای آنکه منتظر یک حل و فصل سیاسی بمانند. راجر بیکر از شرکت تحقیقاتی استریت فور می‌گوید: به هر حال طی چند سال تعرفه‌ها برداشته خواهند شد، زیرا خودروسازان چینی شروع به ساخت خودروهای پرزرق و برق‌تر خواهند کرد که نیازمند تکنولوژی پیشرفته خارجی است.

اما این تصمیم طنین‌انداز خواهد شد. در چین بدین معنا خواهد بود که مقامات اداری که مسوول تحقق بخشیدن به تعهدات سازمان تجارت جهانی هستند این امر را آسان‌تر از انجام دادن کارها می‌دانند. تصمیم سازمان تجارت جهانی توجهات را به روابط بد تجاری چین که رو به افزایش است جلب می‌کند. این روابط بد تجاری منشا افزایش تعداد اقدامات ضد قیمت‌شکنی است که شامل یکی از پرونده‌های مربوط به تایر خودرو است که در هشتم فوریه در مورد آن دادخواست داده شد. مهم‌تر از آن این امر آسیب‌پذیری چین را در مقابل سازمان تجارت جهانی نشان می‌دهد. لستر راس وکیل شرکت ویلمر هال که در چین قرار دارد، می‌گوید: پیروزی در این پرونده اشتهای رقبای خارجی و دولت‌های آنها را بیشتر خواهد کرد تا رقابت را بیشتر کنند.

این به دلیل آن است که دولت چین به نفع قطعه‌سازان مداخله نکرده است. این امر موانعی را بر سر حمایت از بسیاری صنایع دیگر به وجود آورده است.

برای مثال با اجباری کردن شرایط و ضوابط بیشتر برای واردات مواد غذایی لوازم آرایشی، مواد شیمیایی و دارویی.

ضوابط ثبت و گواهی بر شرکت‌های داخلی اعمال نمی‌شود و این رفتاری با تبعیض‌آمیز است که به قوانین سازمان تجارت جهانی خدشه‌ وارد می‌کند.

پس به دلیل آن که عضویت در یک سازمان بزرگ و چند جانبه توانایی این کشور را برای رقابت با دیگر کشورهای بزرگ افزایش خواهد داد به سازمان تجارت جهانی پیوست.

اما اقتصاد این کشور که تحت تسلط دولت قرار دارد این کشور را به خصوص نسبت به چنین احکامی حساس می‌کند.

نتایج این ماه ممکن است به شرکت‌های قطعات خودرو در آمریکا، کانادا و اروپا کمک نکند، اما خبر خوبی برای شرکت‌های خارجی در سایر صنایع حمایت شده است.