نحوه تخصیص بودجه به گروه‌های نمایش مشخص نیست
تبعیض به جای عدالت
علیرضا تهرانی- مساله بودجه سالانه تئاتر و تخصیص آن به گروه‌های نمایش همواره صورت‌مساله‌ای بی‌جواب بوده که بحث‌ها و نظرات متفاوتی را دربر داشته است. اینکه گروه‌ها و اصحاب هنر سوم با چه معیاری مشمول استفاده از این بودجه می‌شوند نیز خود گره‌ای دیگر بر این ریسمان پیچ در پیچ افکنده است.
از طرفی شایعاتی مبنی بر چند برابر شدن بودجه تئاتر به گوش می‌رسد و از طرف دیگر به استناد آنچه مشاهده می‌شود تولید تئاتر به شکل چشمگیری کاهش یافته است اما در کمال تعجب فعالان و هنرمندان تئاتر همواره با تغییر و پیشرفت خاصی از لحاظ مالی در این حوزه مواجه نشده‌اند.
محمد یعقوبی، کارگردان و نمایشنامه‌نویس نام‌آشنای تئاتر که هم‌اکنون نمایش «ماچتسو» را برای جشنواره تئاتر فجر آماده می‌کند در این مورد می‌گوید: «آنچه که من درباره تخصیص بودجه به گروه‌های نمایشی شنیده‌ام راضی‌کننده نیست.»
وی که از رقم بودجه سالانه تئاتر اظهار بی‌اطلاعی می‌کند درباره معیار پرداخت این بودجه به گروه‌های نمایشی می‌افزاید: «در چند سال اخیر هر کارگردانی در شورای ساخت نمایش خود که شورای تصمیم‌گیری درباره بودجه نمایش است متوجه می‌شود هر سالن نمایش بودجه خاص خود را دارد پس اگر کارگردانی قرار باشد در تالار نو اجرا کند اهمیتی ندارد که چه سابقه درخشانی دارد و همچنین استقبال مخاطبان از نمایش‌های گذشته او و حتی کیفیت بالای نمایش کنونی کارگردان اهمیتی ندارد.» علاوه بر آن اینکه چه بازیگرانی در کارش نقش‌آفرینی می‌کنند و دارای چه سوابقی هستند نیز بی‌اهمیت است. به او گفته می‌شود که بودجه تالار نو کمتر از بودجه تالار چهارسو است و بودجه تالار چهارسو از سالن اصلی کمتر. این نگاه غیرمسوولانه به سالن‌های نمایش بدون تردید منجر به درجه‌بندی این سالن‌ها می‌شود.
در نتیجه اگر نمایشی مناسب اجرا در تالار نو یا تالار مولوی باشد کارگردان عزم خود را جزم می‌کند که تصمیم‌گیرندگان را قانع کند که نمایشش فقط مناسب سالن اصلی یا چهارسو و یا قشقایی است.
حسن معجونی بازیگر مطرح تئاتر که هم‌اکنون نمایش موفق «کوارتت» را در تالار مولوی در صحنه دارد نیز با بی‌اطلاعی از رقم بودجه تئاتر درباره خبرهایی مبنی بر افزایش این بودجه می‌گوید: «از آغاز این شایعات تغییری در ساختار تئاتر به وجود نیامد و ما هم با تغییری مواجه نشدیم.»
وی تقسیم و برآورد مالی گروه‌های نمایشی را سلیقه‌ای می‌داند و در‌این‌باره توضیح می‌دهد: برای برخی کارهای سفارشی راحت پول خرج می‌کنند و امکانات بهتری را در اختیارشان قرار می‌دهند.
این بازیگر تئاتر خاطرنشان کرد: سال پیش اجرایی در تالار مولوی داشتیم که به خاطر سقف بودجه این تالار از بودجه ما کسر شد، در صورتی که برای برخی گروه‌ها و آدم‌ها تبعیض قائل می‌شوند و این عادلانه نیست.
معجونی که اکثر نمایش‌هایش با استقبال گسترده تماشاگران مواجه می‌شود در رابطه با درآمدزایی و اتکای تئاتر به گیشه می‌گوید: تئاتر در همه جای دنیا مشمول سوبسید می‌شود و این امکان وجود ندارد که حتی اگر اهالی تئاتر مستقل شوند بودجه‌ای به آنها تعلق نگیرد.
وی درباره مقایسه درآمد گیشه سینما و تئاتر توضیح داد: یک فیلم وقتی تولید می‌شود در ده‌ها سالن و در سانس‌های چندگانه اکران می‌شود سپس در شهرستان‌ها به نمایش درمی‌آید و توسط رسانه‌های تصویری خریداری می‌شود. بنابراین می‌تواند خود اتکا باشد. اما تئاتری که در یک سالن و در روز یک‌بار به مدت ۱۸ شب به صحنه می‌رود، آیا این شرایط را دارا است؟ بنابراین هیچ‌گاه نمی‌تواند از حمایت دولتی برخوردار نباشد.
وی سپس درباره نسبت بودجه به کمیت تولید افزود: تولید تئاتر ما کم شده، ۲سالن از مجموعه تئاتر شهر حذف شده، به ازای آن به جشنواره‌های مناسبتی افزوده شده است. گویا یکی از سیاست‌های مرکز هنرهای نمایشی افزایش این جشنواره‌های جدید است. به نظر من این هزینه‌ها به جای تولید تئاتر به این جشنواره‌ها اختصاص می‌یابد.
اما هوشمند هنر کار کارگردان نمایش «پرده‌ها از راه می‌رسند» سرو سامان دادن به این چالش را صرفا منوط به ایجاد تشکیلاتی مستقل مانند سازمان تئاتر می‌داند تا بودجه و تقسیم هزینه‌ها بهتر تعریف شود.
وی در ادامه توضیح داد: من معتقدم لازم است کارشناسان در این مورد تصمیم بگیرند چون آنها هم با نیاز ما آشنا هستند و هم می‌توانند معیارها و ارزش‌گذاری‌ها را مشخص کنند.
وی که یکی از اعضای فعال خانه تئاتر است، در رابطه با تصمیمات و رهنمودهایی که خانه تئاتر در این زمینه می‌تواند در اختیار بگذارد می‌گوید: این مشکلات از طریق خانه تئاتر می‌تواند به راحتی تعمیم داده شود. مساله‌ای که ما مدت‌ها به دنبال آن هستیم قراردادهای تیپ است که جواب مشخصی به آن داده نشده است.
وی در انتها خاطرنشان می‌کند: ما سازمانی داریم به عنوان نظارت و ارزشیابی، این دو مساله یعنی «نظارت» و «ارزشیابی» کاملا جدا از هم هستند. نظارت یک بخش ممیزی است که به خط قرمز‌ها می‌پردازد و در حوزه وظایف نظارتی دولت است، اما بخش ارزشیابی از آنجا که به مناسبات کیفی و هنری اثر می‌پردازد باید توسط هنرمندان انجام شود. بنابراین مقوله ارزشیابی یک مقوله کاملا صنفی است که باید توسط انجمنی صنفی مثل خانه تئاتر انجام گیرد.
ارسال نظر