بن‌بست تحریم در کنگره آمریکا

دنیای اقتصاد- خبرگزاری رویترز از توقف تلاش‌های نمایندگان کنگره آمریکا برای تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران خبر داد و اعلام کرد که نمایندگان آمریکایی در حال گفت‌وگو برای ارائه اقدامی به مراتب ضعیف‌تر مانند تصویب یک بیانیه غیرالزام‌آور هستند؛ موضوعی که نشان‌دهنده عقب‌نشینی آشکار کنگره در تصویب تحریم‌هایی سختگیرانه‌تر علیه ایران است. این در شرایطی است که پیش‌تر باراک اوباما، رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده تهدید کرده بود که هر گونه تحریم جدید علیه ایران در کنگره آمریکا را وتو خواهد کرد؛ زیرا این موضوع بخت دستیابی به توافق با ایران از طریق دیپلماتیک را از بین خواهد برد. توقف تلاش‌ها در کنگره برای تحریم جدید ایران

نمایندگان آمریکایی در حال گفت‌وگو برای طرح اقدامی به‌مراتب ضعیف‌تر، مانند یک قطعنامه غیرالزام‌آور هستند

گروه دیپلماسی- برخی رسانه‌های خبری از توقف تلاش‌های نمایندگان آمریکا در کنگره آن کشور برای تصویب تحریمی جدید علیه ایران خبر داده و اعلام کرده‌اند که این نمایندگان در حال گفت‌وگو برای طرح اقدامی به‌مراتب ضعیف‌تر، مانند یک قطعنامه غیرالزام‌آور هستند. همزمان دیروز در تهران، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران تاکید کرد که زمان و مکان دور بعدی مذاکرات جامع میان ایران و گروه ۱+۵ هنوز نهایی نشده ‌است. این در شرایطی است که پیش‌تر منابع خبری اعلام کرده ‌بودند که شهر نیویورک آمریکا در اواخر بهمن‌ماه میزبان مذاکرات خواهد بود.

خبرگزاری رویترز دیروز، سه‌شنبه گزارش داد که اعضای مجلس نمایندگان و سنای آمریکا، در حال حاضر در فکر تصویب قطعنامه‌ای غیرالزام‌آور هستند تا نگرانی‌های خود را از برنامه اتمی ایران نشان دهند و به طرف‌های گفت‌وگو با تهران یادآور شوند که در مذاکرات «سختگیرانه» عمل کنند.

یکی از مشاوران سنای آمریکا که نامش فاش نشده به این خبرگزاری گفته‌است: «ما فکر کنیم این موضوع (تحریم‌های جدید علیه ایران) به رای گذاشته شود.» پیش‌تر تلاش‌هایی در سنای آمریکا برای تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران تحت برنامه‌ای با عنوان «ایران عاری از سلاح هسته‌ای» شکل گرفته بود که با واکنش انتقادی و هشدارهای دولت آن کشور روبه‌رو شد. این در حالی است که ایران همواره اعلام کرده‌ که به دنبال سلاح‌هسته‌ای نیست و تنها هدفش از برنامه هسته‌ای برای مصارف صلح‌آمیز است.

سناتورهایی از هر دو حزب در تلاش بودند تا شمار کسانی را که از این طرح حمایت می‌کنند به بیش از دو‌سوم کل صد نماینده برسانند تا جلوی وتوی احتمالی از سوی باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آن کشور، را بگیرند. اوباما تهدید کرده بود که در شرایط فعلی و در حالی ‌که بختی برای دیپلماسی به‌وجود آمده، تصویب تحریم‌های جدید مانع مذاکرات خواهد شد و او آن را وتو خواهد کرد. سناتور هری رید، رهبر اکثریت دموکرات در سنای آمریکا، نیز در روزهای پایانی دی‌ماه گفته بود که برنامه‌ای فوری برای آنکه طرح جدید تحریم‌ها علیه ایران را مطرح کند و به رای نمایندگان بگذارد، ندارد. رویترز نیز می‌نویسد نشانه‌ای از پیشرفت تلاش‌ها برای تصویب تحریم‌های جدید در کنگره دیده نشده است.

این خبرگزاری می‌گوید: در چنین شرایطی، «تندروها» در کنگره آمریکا تمرکز خود را بر توافق نهایی احتمالی با ایران استوار کرده‌اند؛ به این شکل که مذاکره‌کنندگان را مجبور کنند ایران را به توقف کلی غنی‌سازی اورانیوم خود و برچیدن -و نه توقف فعالیت- تاسیساتی مانند آب سنگین اراک، وادار سازند. محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، چنین چیزی را در توافق فعلی رد کرده است.

او دوم بهمن‌ماه در گفت‌وگویی با خبرنگار شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان، گفته بود تهران قرار نیست سانتریفیوژی را از بین ببرد یا هیچ‌یک از تجهیزات خود را نابود کند؛ «خیلی ساده ما بالای پنج درصد غنی‌سازی نمی‌کنیم.»

ایران و شش کشور طرف گفت‌وگو در حال حاضر در مرحله اجرایی توافق اولیه در ژنو هستند و قرار است دور بعدی مذاکرات در مورد رسیدن به توافقی نهایی را به‌زودی آغاز کنند.

رویترز از قول «منبعی آشنا به دولت آمریکا» می‌گوید: کاخ سفید به «قطعنامه غیرالزام‌آور» احتمالی، در شرایط فعلی اعتراض خواهد کرد.

قطعی نشدن زمان و مکان دور بعدی مذاکرات هسته‌ای

در تحولی دیگر مرتبط با پرونده هسته‌ای ایران، خانم مرضیه افخم، سخنگوی وزارت‌خارجه ایران، دیروز در نشست خبری خود با خبرنگاران، در پاسخ به این پرسش که آیا انجام دور بعدی مذاکرات در نیویورک را به‌طور رسمی تایید می‌‌کنید، گفت: «زمان و مکان دور بعدی مذاکرات هنوز نهایی نشده‌است. مذاکرات طی هفته‌های آینده انجام خواهد شد که با نهایی شدن جزئیات آن، اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.»

عباس عراقچی، از مذاکره‌کنندگان ارشد اتمی ایران هم درباره زمان و مکان دور بعدی مذاکرات ایران و گروه ۱+۵، شامگاه دوشنبه به «ایرنا» گفت که هنوز توافق قطعی در این مورد صورت نگرفته است.

پیش‌تر اعلام شده‌بود که شهر نیویورک آمریکا در اواخر بهمن‌ماه میزبان دور بعدی مذاکرات است.

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا قبلا با یادآوری اینکه نیویورک مقر سازمان ملل است، میزبانی کشورش برای این دور از مذاکرات را رد کرده و گفته بود: «نیویورک از زیرساخت‌ها و امکانات مشابه ژنو برخوردار است... سازمان ملل متحد و حمایت بین‌المللی در دستیابی به یک توافق جامع با ایران نقش مهمی دارند. دلیل دیگری برای برگزاری گفت‌و‌گوها در نیویورک وجود ندارد.»

مرضیه افخم همچنین در پاسخ به پرسشی درباره اینکه ایران در گام نخست اجرای توافق ژنو در حال اعتمادسازی است و نه امتیازدهی و این اعتمادسازی به چه شکلی انجام می‌شود، گفت: «ایران با رویکرد جدیدی مذاکرات را آغاز کرد. این رویکرد مبتنی بود بر اینکه حقوق هسته‌ای ایران را حفظ کنیم و تاکید کنیم این فعالیت‌ها و برنامه‌ها صلح‌آمیز است و تحت نظارت آژانس قرار دارد. این مبنای مذاکراتی روند خود را طی کرده است تا اینکه برنامه اقدام مشترکی تنظیم شد که در دوره اجرای آن هستیم. اجرای متوازن و پیش‌بینی شده این برنامه در دوره شش ماهه می‌تواند گامی باشد تا تعهد طرف‌های مذاکراتی ما براساس برنامه اقدام مشترک خود را نشان دهد؛ چنانچه این دوره شش‌ماهه با موفقیت و براساس تعهدات پیش رود، گام اول در چارچوب پیش‌بینی‌ها انجام شده‌است و مقدمات برای برگزاری و مذاکرات جامع آماده شده‌است.»

افخم درباره دستور جلسه مذاکرات اشتون و ظریف نیز گفت: «حل و فصل نهایی موضوع هسته‌ای با حفظ برنامه صلح‌آ‌میز هسته‌ای کشور، رئوس کار ما است و تا پیش از اینکه برنامه نهایی مذاکرات اعلام نشود، درباره جزئیات بیشتر آن اطلاع‌رسانی نخواهد شد.»

خبرنگار دیگری پرسید گفته شده‌است که تیم کارشناسی ایران قرار است به سه برابر افزایش یابد و افزایش این ترکیب متعلق به کدام دستگاه‌ها است که افخم پاسخ داد: «اجرای برنامه اقدام مشترک، نهادها، سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مختلفی را درگیر نحوه اجرا می‌کند. دبیرخانه‌ای در وزارت امور خارجه برای نظارت بر اجرای آن تشکیل شده‌است که افراد و نمایندگانی از سازمان‌ها و نهادهای ذی‌ربط در آن حضور دارند.» افخم همچنین در پاسخ به پرسش دیگری درباره تاسیس دفتر موقت آژانس در تهران نیز گفت: «این موضوع هنوز در دستور کار ما قرار ندارد.» سخنگوی وزارت امور خارجه درباره نامه ۱۶۰ نماینده مجلس درخصوص اطلاع رسانی نسبت به روند اجرای توافق‌نامه ژنو نیز گفت: «متن برنامه اقدام مشترک به محض نهایی شدن اعلام و در سایت وزارت امور خارجه قرار داده شد و درباره نحوه اجرای آن نیز جزئیات مربوط به آن به صورت NON PAPER بوده و سندی به صورت مشخص ندارد؛ زیرا مذاکرات شفاهی است. در عین حال اطلاعات کامل مربوط به آن در اختیار رئیس محترم مجلس شورای اسلامی قرار گرفته‌است و براساس صلاحدید ایشان در اختیار کمیسیون‌ها و نمایندگان قرار خواهد گرفت؛ اما چنانچه انتشار آن به وزارت خارجه اعلام شود، وزارت خارجه آمادگی دارد در این زمینه اطلاع‌رسانی کند و مستندات و مواردی که مورد نظر است در اختیار نمایندگان قرار گیرد.»

بازدید از گچین

از سوی دیگر بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران گفت: «بر اساس مذاکرات بعد‌از‌ظهر امروز (دیروز، سه‌شنبه) توافقی برای نحوه بازرسی صورت می‌گیرد و یک سری دسترسی‌های مدیریت‌شده در اختیار بازرسان قرار می‌گیرد.

کمالوندی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری مهر، ضمن اعلام خبر ورود بازرسان آژانس به ایران برای بازدید از معدن گچین بندرعباس گفت: «بازرسان سه نفر هستند که امروز (دیروز، سه‌شنبه) وارد تهران شده‌اند و بعدازظهر نیز مذاکراتی با سازمان انرژی اتمی خواهند داشت.» او افزود: «بازرسان فردا به بندرعباس می‌روند و از معدن گچین بازدید خواهند کرد و پس از بازدید نیز فردا شب تهران را به مقصد وین ترک می‌کنند.» کمالوندی با تاکید بر این امر که بازرسی بازرسان آژانس از معدن گچین مدیریت شده خواهد بود، تصریح کرد: بر اساس مذاکرات بعد از ظهر امروز توافقی برای نحوه بازرسی صورت می‌گیرد و یکسری دسترسی‌های مدیریت شده در اختیار بازرسان قرار می‌گیرد. سخنگوی سازمان انرژی اتمی کشورمان با اشاره به اینکه بازرسی‌ها در چارچوب بیانیه ۲۰‌آبان تهران صورت می‌گیرد، اظهار کرد: نتیجه این بازرسی‌ها در انتهای گام اول، که بر اساس توافق صورت گرفته ۳ ماه زمان دارد و زمان آن ۲۰ بهمن به پایان می‌رسد، اعلام خواهد شد.

بر اساس این گزارش توافق ۶ ماده‌ای رئیس سازمان انرژی اتمی و دبیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که ۲۰ آبان ماه در تهران به امضا رسید، شامل امکان بازرسی آژانس از معدن گچین بندرعباس و تاسیسات اراک و همچنین ۴ بند دیگر برای دریافت اطلاعات از سوی آژانس بود. بازرسی از کارخانه آب سنگین اراک پیش از این صورت گرفته بود و بازرسی از معدن گچین نیز فردا انجام خواهد شد.

دور آتی مذاکرات ایران و آژانس ۱۹ بهمن‌ماه خواهد بود.