گروه خبر-زینب موسوی: سرانجام، بحث و اظهارنظرهای متفاوت درباره موضوع جریمه مشمولان غایب از خدمت وظیفه، به مصوبه‌ای انجامید که نمایندگان مجلس، دیروز آن را در جریان بررسی بخش درآمدی لایحه بودجه سال ۹۴ کل کشور به تصویب رساندند. بر اساس این مصوبه، مجلسی‌ها به دولت اجازه دادند همه مشمولان خدمت وظیفه عمومی را که «بیش از ۸ سال» غیبت دارند با پرداخت جریمه مدت زمان غیبت، معاف کند. اگرچه این بند از تبصره ۱۶ لایحه بودجه ۹۴ تصویب شد، اما بحث‌ها و اخطارهای مخالفان را نیز به‌دنبال داشت؛ در این میان، نه اخطارهای مربوط به اصل سوم قانون اساسی در مورد اعمال تبعیض ناروا اثرگذار شد و نه پیشنهاد حذف این بند. حتی پیشنهاد اصلاحی برخی نمایندگان نیز مورد تایید سایرین قرار نگرفت. این بند در شرایطی به تصویب رسید که کارشناسان نظامی در همین راستا، بر این باورند که باید به جای سربازان اجباری به‌دنبال سربازان اختیاری باشیم. بر اساس آنچه در بند ط تبصره ۶ لایحه بودجه آمده است، جریمه مشمولان غایب برای صدور کارت معافیت نظام وظیفه بر مبنای مدارک تحصیلی متفاوت است. به‌عبارت دیگر مشمولان غایب با مدرک زیردیپلم باید جریمه نقدی ۱۰ میلیون تومانی را برای دریافت کارت معافیت پرداخت کنند. همچنین جریمه مصوب برای دارندگان دیپلم ۱۵ میلیون تومان، فوق دیپلم ۲۰ میلیون تومان، لیسانس ۲۵ میلیون تومان، فوق لیسانس ۳۰ میلیون تومان، دکترای غیرپزشکی ۳۵ میلیون تومان، دکترای پزشکی ۴۰ میلیون تومان و پزشکان متخصص و بالاتر ۵۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است. همچنین به ازای هر سال غیبت مازاد بر ۸ سال ۱۰‌درصد (۱۰ درصد) به مبالغ جریمه پایه اضافه و مدت غیبت بیش از شش ماه، یک‌سال محسوب می‌شود. برای مشمولان متاهل نیز پنج درصد(۵ درصد) و برای مشمولان دارای فرزند نیز به ازای هر فرزند پنج درصد (۵ درصد) از مجموع مبلغ جریمه کسر می‌شود. از سوی دیگر و براساس همین بند، تمام درآمدهای حاصل از اعطای معافیت‌های مشمولان مذکور به حساب درآمد عمومی نزد خزانه‌داری کل کشور واریز می‌شود.

استدلال مخالفان

آنچه نمایندگان مجلس در جلسه دیروز درباره جریمه مشمولان غایب از خدمت وظیفه بر آن تاکید داشتند، موضوع تبعیض میان مشمولان بود. برخی بر این باور بودند که جریمه شدن مشمولان غایب به‌طور کلی موضوعی تبعیض‌آمیز است، مثلا نادر قاضی‌پور در اخطاری با استناد به اصول ۱۹، ۲۰ و ۲۳ قانون اساسی، این بند را تبعیض‌آمیز خوانده و تاکید کرد که در این شرایط افراد مستضعف امکان پرداخت جریمه را ندارند و در مقابل، سرمایه‌داران می‌توانند سربازی را بخرند. در همین حال مهدی دواتگری عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس که خود حقوقدان است، در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» ضمن مخالفت با بند مذکور و موضوع جریمه مشمولان غایب از خدمت وظیفه، این امر را مغایر با قانون اساسی خوانده و تاکید کرد: «در قانون اساسی یکی از وظایف دولت و حاکمیت رفع تبعیض‌های ناروا است.» به هر روی روند اخطارها به این بند از تبصره ۱۶ لایحه بودجه ۹۴، تاحدی بالا گرفت که پیشنهاد حذف این بند برای آنچه رفع تبعیض خوانده می‌شود مطرح شد؛ پیشنهادی که با مخالفت مجلسی‌ها روبه‌رو شد.

به‌دنبال سربازان حرفه‌ای باشیم

مخالفان بند ط تبصره ۱۶ لایحه بودجه ۹۴، در شرایطی به موضوع جریمه مشمولان غایب از خدمت وظیفه انتقاد می‌کنند که کارشناسان نظامی بر این باورند که سرباز بالای ۳۰ سال برای خدمت، نیرویی کیفی و حرفه‌ای به حساب نمی‌آید؛ این موضوعی است که به گفته عباسعلی منصوری‌آرانی، نماینده کاشان، در کشورهای توسعه یافته دنیا مطرح است. منصوری‌آرانی که پیش از نمایندگی مجلس «امیر سرتیپ» بوده است در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با بیان اینکه باید سربازی اجباری را کنار گذاشته و به‌دنبال سربازی اختیاری و سربازان حرفه‌ای باشیم، گفت: ما نزدیک به دو میلیون نفر در داخل کشور و حدود ۳۶۰ هزار نفر در خارج از کشور سرباز فراری و مشمولان غایب از خدمت داریم که یکی از مهم‌ترین علت‌های این پدیده، اجباری بودن سربازی در ایران است. به باور او در سربازی اجباری انگیزه وجود ندارد و همین موضوع سبب می‌شود، آمار غایبان و سربازفراری‌ها بالا باشد. منصوری‌آرانی با تاکید بر اینکه تعداد سربازان فراری و مشمولان غایب نشان می‌دهد این موضوع در کشور به معضل تبدیل شده است، گفت: «غیبت و فرار از سربازی در دل اجباری‌بودن آن متولد می‌شود؛ از سوی دیگر شرایط جامعه به‌ویژه شرایط اقتصادی، سیاسی و اجتماعی نیز می‌تواند در این امر دخیل باشد.» به گفته منصوری‌آرانی درگیری افراد به مسائل اقتصادی و معیشتی در زمانی که کشور دچار بحران‌های اقتصادی است یکی از دلایل غیبت یا فرار از سربازی است.

ایجاد صندوقی برای سربازان حرفه‌ای

منصوری‌آرانی در ادامه گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با بیان اینکه اگر شرایط را برای پرداخت جریمه مشمولان غایب از خدمت وظیفه آسان‌تر کنیم درآمد بالایی را در اختیار نیروهای مسلح قرار می‌دهد، پیشنهاد کرد: «با این درآمد می‌توانیم صندوقی برای حمایت مالی از سربازان حرفه‌ای ایجاد کنیم. به گفته این نماینده مجلس داشتن سربازان حرفه‌ای و حمایت از آن، نوعی سرمایه‌گذاری برای کشور است.»

پیشنهاد سربازان حرفه‌ای به جای سربازان اجباری