آمانو خبر داد

پیشرفت‌های چشمگیر در مسیر اجرای برجام

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تا ۱۵ دسامبر (۲۴ آذر) نتایج بررسی‌های مربوط به مراحل اجرای برجام از سوی ایران را به شورای حکام ارائه می‌کند

گروه دیپلماسی:‌ یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین‌المللی هسته‌ای از پیشرفت‌ها و تحولات چشمگیر در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران خبر داد. این در شرایطی است که ایران همچنان در انتظار تکمیل فرآیند امضای سند بازطراحی رآکتور اراک از سوی غرب است.

قرار بود سند رسمی بازطراحی رآکتور اراک دوشنبه عصر پس از امضای ۷ کشور و فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا منتشر شود، اما تاکنون خبری از امضای این سند نیست و به نظر می‌رسد لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه به دلیل مشغله‌های این روزهایش در پی حوادث تروریستی پاریس، هنوز این سند را امضا نکرده است. پیشتر، سیدعباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای تاکید کرده بود که عملیات بازطراحی رآکتور اراک بعد از حل موضوع PMD (ابعاد نظامی احتمالی) در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام خواهد شد. براساس این گزارش، روز یکشنبه 24 آبان سیدعباس عراقچی در گفت‌وگو با خبر نیمروز شبکه یک سیما با بیان اینکه مذاکرات درباره سند اجرایی مربوط به رآکتور اراک که یک سند رسمی است، به اتمام رسیده و مورد موافقت ایران و گروه 1+5 قرار گرفته، افزود: «مراحل اداری مربوط به امضای این سند توسط وزرای خارجه در هر هفت کشور و در اتحادیه اروپا طی شده است.» معاون وزیر خارجه ایران با بیان اینکه این سند هشت امضا خواهد داشت، گفت: «وزرای خارجه ایران و 6 کشور به اضافه فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا این سند را امضا می‌کنند. الان سند در حال گردش بین پایتخت‌هاست که آن را امضا کنند. خبری که من شنبه از خانم اشمید معاون خانم موگرینی گرفتم تقریبا همه به جز دو سه کشور آن را امضا کرده‌اند که آن هم در حال انجام است.»

توفیق دیپلماسی

از سوی دیگر یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین‌المللی هسته‌ای «برجام» را گواهی بر توفیق دیپلماسی توصیف کرد و گفت که پیشرفت‌ها و تحولات چشمگیری در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران حاصل شده است. او روز سه‌شنبه در هفدهمین نشست عادی مجمع عمومی سازمان ملل با ارائه گزارشی از فعالیت‌های آژانس گفت که طبق موعد مقرر تا ۱۵ دسامبر نتایج بررسی‌های مربوط به مراحل اجرای برجام از سوی ایران را به شورای حکام آژانس ارائه خواهد داد. به گزارش «ایرنا» آمانو یادآور شد که شورای امنیت سازمان ملل در پی حصول توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای ۱+۵، راستی‌آزمایی و نظارت بر اجرای تعهدات ایران در چارچوب برجام را به این آژانس واگذار کرده و او نیز طرح عملی خاصی را به منظور شفاف‌سازی درخصوص ابعاد برنامه‌های هسته‌ای ایران تنظیم کرده که همه مراحل آن در موعد مقرر یعنی ۱۵ اکتبر به‌طور کامل به پایان رسیده است. همچنین به گزارش خبرگزاری فارس او وعده داد این گزارش «واقع‌گرا، عینی و بی‌طرف» خواهد بود.

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکید کرد که مسوولان آژانس در حال حاضر در مراحل نهایی تحلیل و بررسی اطلاعاتی که در اختیار دارند، هستند و او تا 15 دسامبر امسال نتایج این بررسی‌ها را برای تصمیم‌گیری‌های مقتضی در اختیار شورای حکام این آژانس قرار خواهد داد. آمانو همچنین افزود: «گرچه هنوز کارهای زیادی در پیش است، اما پیشرفت‌های شایانی که در رابطه با موضوع هسته‌ای ایران حاصل شده گواهی بر توفیق دیپلماسی است و نشان می‌دهد که حتی پیچیده‌ترین و چالش برانگیزترین مسائل را می‌توان در صورت تمایل طرفین ذی‌نفع به گفت‌وگو و مذاکره به‌طور موثر از میان برداشت.» همچنین مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکید کرد که نتایج حاصله در رابطه با موضوع هسته‌ای ایران مدیون تلاش‌های مستمر مسوولان دولت ایران، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، کشورهای 1+5 و شورای امنیت سازمان ملل بوده است.

لغو قطعنامه‌های آژانس

همچنین سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد با بیان اینکه ایران همه اقدامات داوطلبانه مورد توافق در نقشه راه آژانس هسته‌ای را اجرا کرده خواستار لغو دائمی همه قطعنامه‌های هیات حکام آژانس هسته‌ای و بسته شدن همیشگی پرونده هسته‌ای ایران در پی ارائه گزارش نهایی مدیرکل آژانس شد. به گزارش «ایرنا» غلامعلی خوشرو، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد در نشست روز سه‌شنبه مجمع عمومی این سازمان در رابطه با همکاری‌های ایران و آژانس انرژی هسته‌ای برای حل همه مسائل باقی مانده مربوط به گذشته و حال گفت: «ایران تمامی اقدامات داوطلبانه توافق شده طبق نقشه راه ارائه شده این آژانس را انجام داده و انتظار دارد بعد از ارائه گزارش نهایی مدیرکل پرونده همه موضوعات مربوط به گذشته و حال یکبار برای همیشه در اجلاس شورای حکام آژانس در دسامبر ۲۰۱۵ بسته شود.»

اجرای توافق هسته‌ای درمسیرخوب

همچنین علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با روزنامه لبنانی الاخبار تاکید کرد که اجرای توافق در مسیری خوب طی می‌شود. بروجردی تاکید کرد: «همه ما با اجرای توافق هسته‌ای سود خواهیم برد اما اگر آنها روند اجرای توافق را تخریب کنند ما به همان نقطه اول که بودیم، بازمی‌گردیم.» به گزارش «ایرنا» بروجردی با بیان اینکه «ما اگر با بمب هسته‌ای مخالفت می‌کنیم نه به این دلیل است که توافق NPT (معاهده منع اشاعه) ممنوع کرده، بلکه به دلایل شرعی و اخلاقی است» ادامه داد: «رهبر معظم انقلاب اسلامی با صدور فتوا فرموده‌اند که ساخت و در اختیار داشتن بمب هسته‌ای حرام است و این فتوا برای ما بسیار الزام‌آورتر است تا NPT و امثال آن.» او در پاسخ به پرسشی مبنی بر پایبندی غرب به توافق گفت: «در مجلس شورای اسلامی ما به قانونی 9 بندی رای دادیم که اگر طرف مقابل توافق را نقض کند، دولت ایران را ملزم به تکمیل همه برنامه‌های هسته‌ای در همه تاسیسات می‌کند.» به گفته بروجردی، رهبر معظم انقلاب اسلامی حتی بندهای جدیدی به بندهای قانون مصوب مجلس افزودند که مانع آمریکا و انگلیس در استفاده نادرست از این توافق می‌شود. در ادامه رئیس کمیسیون امنیت ملی افزود: «معتقدم در این زمینه مسیر به‌خوبی طی می‌شود، باراک اوباما رئیس‌جمهوری آمریکا توافق را تایید کرده و ما منتظر اجرای آن هستیم.»

گشوده شدن افق‌های تجاری

او درباره ارزش پول‌های بلوکه شده ایران در خارج از کشور نیز تاکید کرد: «می‌توان از رقم یکصد میلیارد دلار و بالاتر از آن سخن گفت اما مهم‌تر از ارزش پول‌های بلوکه شده، گشوده شدن افق‌های تجاری و اقتصادی است که با رفع تحریم‌ها محقق می‌شوند.» بروجردی ادامه داد: «ایران امروز در خاورمیانه، امن‌ترین و با ثبات‌ترین کشورها است و کشورهایی که برای سرمایه‌گذاری در ایران تلاش می‌کنند، آن را می‌دانند.» همچنین رئیس کمیسیون امنیت ملی افزود: «اروپایی‌ها این بار گفته‌اند که حتی اگر آمریکایی‌ها برای تجدید تحریم‌ها به آنها فشار وارد کنند، از تصمیم خود برای همکاری با ایران عقب‌نشینی نمی‌کنند، زیرا با بحران اقتصادی مواجه هستند و به بازارهای ایران نیاز دارند.»

نظارت بر اجرای برجام

همزمان سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس از تشکیل سه کمیته تخصصی در این کمیسیون برای نظارت بر حُسن اجرای برجام خبر داد. نوذر شفیعی، سخنگوی کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم، از تشکیل سه کمیته تخصصی در این کمیسیون برای نظارت بر حُسن اجرای برجام خبر داد و گفت: «با توجه به اینکه تشکیل «کمیته رصد» در کمیسیون امنیت‌ملی برای نظارت بر حُسن اجرای برجام منتفی شده و تمامی اعضای کمیسیون بر برجام نظارت می‌کنند، بنابراین سه کمیته تخصصی فنی، اقتصادی و دفاعی برای نظارت بر حُسن اجرای برجام در این کمیسیون تشکیل شده است.» او در تشریح برنامه‌های کمیسیون امنیت‌ملی مجلس برای نظارت بر برجام، گفت: «براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده و نظر اعضای کمیسیون امنیت‌ملی مجلس مقرر شده که از مسوولان ذی‌ربط، نهادها و موسساتی نظیر کشتیرانی، بیمه، بانک‌ها و نفت که با تحریم‌ها مرتبط هستند، برای حضور در کمیسیون دعوت کنیم تا میزان و چگونگی لغو تحریم‌ها مورد بررسی قرار گیرد.» سخنگوی کمیسیون امنیت‌ملی مجلس تاکید کرد که دعوت از تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای و نیز محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، در راستای نظارت بر برجام در دستور کار اعضای کمیسیون امنیت‌ملی مجلس قرار دارد که در آینده نزدیک انجام می‌شود.

احتمال نقض تحریم‌های ایران

همچنین یک پایگاه خبری آمریکایی از احتمال نقض تحریم‌های ایران توسط یک بانک آمریکایی خبر داد. به گزارش «ایسنا» به نقل از پایگاه خبری اینترنشنال بیزینس تایمز، «یوتابانک» آمریکا ماه گذشته یک فروند هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ را از خطوط هوایی الناصر عراق خریداری کرده است. این شرکت هواپیمایی پیش از این، تجهیزات هوایی و هواپیما به خطوط هوایی ماهان‌ایر فروخته است. خرید «یوتابانک» از خطوط هوایی الناصر احتمالا نقض تحریم‌های آمریکا محسوب می‌شود. دفتر کنترل اموال خارجی آمریکا در وزارت خزانه‌داری این کشور، ماهان ایر و خطوط هوایی الناصر را در فهرست سیاهی قرار داده بود که براساس آن، شهروندان و ساکنان دائمی آمریکا و سازمان‌ها، اجازه دادوستد با افرادی که اسامی آن‌ها در این فهرست اعلام شده است، ندارند. وزارت خزانه‌داری آمریکا، شش ماه پیش خطوط هوایی الناصر را به دلیل فروش هواپیما به ماهان ایر تحریم و اموال این شرکت را در آمریکا بلوکه کرد. این وزارتخانه پیشتر در اکتبر ۲۰۱۱ ماهان ایر را نیز تحریم کرده بود. به گزارش اینترنشنال بیزینس تایمز، ایران به‌رغم وجود تحریم‌های آمریکا توانسته است از شرکت‌های خارجی حتی از انگلیس هواپیما خریداری کند و آمریکا قادر به جلوگیری از این معاملات نبوده است.

کاهش تنش در منطقه

در عین حال فرح الغربالی، یک دیپلمات کویتی در سخنرانی‌اش در هفتادمین نشست عادی مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک با اشاره به توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 که در ماه ژوئیه حاصل شده گفت:‌ «این توافق به کاهش تنش و افزایش امنیت و توسعه در منطقه کمک می‌کند.» به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری رسمی کویت، الغربالی افزود: «کویت امیدوار است که این توافق ایران را به امضای کنوانسیون ایمنی هسته‌ای و بهره‌مندی از تخصص آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای افزایش امنیت تاسیسات هسته‌ای خود ترغیب کند.»

پرونده پی‌ام‌دی بسته می‌شود

سیروس ناصری، عضو تیم پیشین مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران در گفت‌وگویی با تاکید بر اینکه طرفین بر خاتمه اتهامات گذشته تعهد جدی دارند، گفت که پرونده پی‌ام‌دی در اجلاس آتی آژانس بسته می‌شود. سیروس ناصری دیروز در گفت‌وگو با «ایرنا» درباره سرنوشت پی‌ام‌دی در اجلاس آتی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکید کرد: «به نظر می‌رسد در سطح تصمیم‌گیران کشور در زمینه اتهامات گذشته نگرانی‌ها باقی است اما شخصا زیاد این نگرانی را ندارم و براساس نقشه راه و برنامه قطعی طرفین، تصمیم جدی بر خاتمه اتهامات گذشته دیده می‌شود.» عضو پیشین تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای افزود: «روندی که آژانس طی می‌کند به جمع‌بندی نهایی درباره اتهامات گذشته خواهد رسید و برای آژانس خیلی دشوار است که بخواهد در این مسیر مانعی ایجاد کند و یا عامل تاخیر در اجرای آن باشد». ناصری ادامه داد: «حتما آمانو و تیم او به خوبی این را درک می‌کنند که این اتهامات گذشته ناشی از تله‌ها و طرح‌های فریب اسرائیلی‌ها و سرویس‌های اطلاعاتی است و آژانس با وقوف به این امر و با فضای جدید ناشی از برجام باید این موضوع را به نحو مثبتی پیش ببرد.» همچنین به گفته ناصری، خاتمه اتهامات گذشته علیه ایران از تعهدات 1+5 است و این اتهامات هم در همین بازه زمانی پیش‌بینی شده به نحو مطلوبی جمع‌بندی خواهد شد. از سوی دیگر عضو تیم اسبق مذاکره‌کننده هسته‌ای با بیان اینکه مبادله اورانیوم از تعهدات طرف مقابل است و در این زمینه نیز کار اصلی بر عهده روسیه است، گفت: «از مجموع اظهارات مسوولان سازمان انرژی اتمی چنین برمی‌آید که روس‌ها همکاری مثبتی در این مورد داشته‌اند.» ناصری افزود: «توافق‌های درستی انجام شده که بر مبنای آن، برای نخستین‌بار اورانیوم به‌طور قانونی وارد ایران می‌شود و این یک تحول عمده و اساسی در تعاملات هسته‌ای ایران با جهان خارج است.» او توضیح داد که نقل و انتقال اورانیوم در دنیا از حساسیت برخوردار است و اغلب کشورها برای اینکه بتوانند وارد این تعاملات شوند، باید مجوزهای ویژه‌ای اخذ کنند و این اجازه به خیلی از کشورها داده نشده است. عضو تیم اسبق مذاکره‌کننده هسته‌ای تاکید کرد: «علاوه بر امکاناتی که در داخل داریم، تامین اورانیوم از خارج مجاز شد و این یکی از امتیازات عمده برجام و تعهدات طرف مقابل است و به نظر می‌‌رسد تا اینجا به تعهدات عمل شده است.»

تعهد سنگین غرب

در ادامه ناصری، دیگر تعهد جدی و سنگین اروپا و آمریکا را مربوط به رفع تحریم‌ها دانست و تاکید کرد: «هم آمریکا و هم اروپا متعهد هستند قوانین جدید را با ایران به مشورت بگذارند و ایران باید از نحوه این تغییرات رضایت داشته باشد.» او با اشاره به کمیسیون مشترک که هفته گذشته در بروکسل برای رفع تحریم‌ها برگزار شد، افزود: «به نظر می‌آید مجموعه تعهداتی که طرفین از روز تصویب تا روز اجرا بر عهده دارند، طبق برنامه پیش‌بینی شده جلو می‌رود.» ناصری در عین حال تاکید کرد که تعیین زمان قطعی در این زمینه اگرچه سخت است، اما چون اراده طرفین بر اجرای برجام است، می‌توان گفت پایان سال جاری میلادی زمان معقولی برای اجرای این توافق است و از این مقطع برنامه هسته‌ای وارد مرحله جدید می‌شود تا ایران با همکاری کشورهای دنیا، بتواند برنامه کامل و جامع هسته‌ای داشته باشد.