سیاست‌زدگی در صادرات محصولات ایران‌خودرو

علیرضا بهداد- دوازدهمین نشست تخصصی مسوولان ایران‌خودرو با خبرنگاران دوشنبه گذشته با حضور علیرضا میرزایی، معاون صادرات این شرکت در خصوص سیاست‌های صادراتی ایران‌خودرو و بحث قیمت‌گذاری محصولات صادراتی برگزار شد. معاون صادرات ایران‌خودرو در این نشست در حالی مسائل و مشکلات جاری بر سر راه صادرات این شرکت را تشریح کرد که طی دوهفته گذشته برخی از نمایندگان مجلس و کارشناسان صنعت خودرو کشور با توجه به قیمت بالای خودرو در ایران، استراتژی صادراتی ایران‌خودرو را مورد حمله قرار داده و نسبت به کاهش قیمت خودروهای صادراتی اعتراض کرده بودند، سخنان میرزایی در دو محور خلاصه می‌شد، قیمت محصولات صادراتی و دیگری سیاست‌های دولت در خصوص صادرات.

وی با اشاره به صادرات محصولات ایران‌خودرو طی چند سال گذشته آماری را ارائه کرد که نشان می‌داد، سال ۱۳۸۳ سال تولد صادرات خودرو در ایران بوده به طوری که رقم صادرات خودرو در این سال را به اندازه ده سال قبل (۱۳۷۲ تا ۱۳۸۲) نشان می‌داد.

وی گفت: در سال ۸۳، یک‌هزار و ۱۰۰ دستگاه خودرو که عمدتا پژو ۲۰۶ بوده است به خارج از کشور صادر شد که این میزان در سال ۸۴ به ۶هزار دستگاه رسید. در سال‌جاری نیز تا به حال ۹هزار دستگاه خودرو که عمدتا سمند بوده به خارج از مرزهای کشور صادر شده است.

وی افزود: با توجه به اقبال خریداران خارجی به برند پژو، صادرات را با پژو ۲۰۶ شروع کردیم، به طوری که در سال قبل، ۸۱درصد میزان صادرات مربوط به این خودرو بود و سمند سهم ۱۰درصدی داشت. اما در سال‌جاری، ۵۲درصد صادرات محصولاتمان را سمند و ۲۷درصد دیگر را پژو ۲۰۶ تشکیل داد و مابقی نیز به ۲۰۶ صندوقدار تعلق داشت که این موضوع نشان‌دهنده تلاش برای صادرات خودروی ملی کشورمان است. وی از صادرات ۲۵۰هزار دستگاه خودرو تا سال ۲۰۱۰ خبر داد و افزود: تا پایان این سال ۱۰۰هزار تن قطعات ریخته‌گری نیز صادر خواهد شد.

وی خاطرنشان کرد، کشورهای CIS، خاورمیانه، شمال آفریقا و آمریکای لاتین مناطق اصلی مورد هدف برای صادرات محصولات ایران‌خودرو در نظر گرفته شده است، که البته برای مناطقی دیگر همچون نواحی مرکزی و جنوبی آفریقا نیز هدف‌های صادراتی در نظر گرفته‌ایم. اما تعریف و تمجیدها از روسیه و نمایندگی ایران خودرو در این کشور در میان گفته‌های میرزایی، به طور محسوسی مشخص بود. ظاهرا طرف روسی در خصوص مسائل اخیر این شرکت بر سر راه صادرات پژو ۲۰۶ صندوقدار حامی خوبی برای ایران خودرو بوده است. به طوری که در مراسم آغاز صادرات پژو ۲۰۶ صندوقدار که نمایندگان پرواز سراسر دنیا به ایران آمده بودند، نماینده روسی ایران خودرو کراواتی منقوش به نشان سمند را به گردن آویخته بود.

معاون صادرات ایران خودرو، فروش سمند در بازار روسیه را قابل توجه دانست و گفت: سمندهایی که برای بازار روسیه ساخته می‌شوند از لحاظ اقلیمی با شرایط این کشور متناسب است و این موضوع توانسته با توجه به اینکه مردم لهستان هم از خودروهای روسی همچون لادا استفاده می‌کنند، امکان صادرات سمند به این کشور را فراهم کند.

وی با اشاره به بازار بکر عراق و افغانستان گفت: قصد داریم با گرفتن نبض بازار خودروی این دو کشور جایگاه خود را در این مناطق تثبیت کنیم.

چالش‌های صادرات خودرو در ایران

میرزایی در این بخش از سخنان خود، نحوه برخورد و شناخت مقوله صادرات از سوی مردم و مسوولان را مور انتقاد قرار داد و گفت: دانش کم مردم و به‌ویژه مسوولان درخصوص صادرات باعث شده تا این بحث بسیار مهم در تجارت مورد بی‌مهری قرار گیرد و این مساله به طور کامل در اذهان ایرانیان جا نیافتاده است.

وی گفت: به عنوان مثال جلساتی با عنوان قیمت‌گذاری محصولات صادراتی تشکیل می‌شود. این در حالی است که صادرات متکی بر دانش، دخالت دولت را در این مقوله نمی‌پذیرد.

وی با اشاره به قراردادهایی که در سال‌های گذشته با خودروسازهای دنیا در خصوص تولید و مونتاژ خودرو بسته شده است افزود: این قراردادها بدون حضور یک مشاور حقوقی که به مسائل صادرات جهانی مسلط باشد بسته شده و باعث می‌شد تا طرف خارجی از این مساله به راحتی استفاده کند و در بخش‌هایی از قرارداد منافعی را برای خود در نظر بگیرد.

وی افزود: اگر می‌خواهیم از کشور خودرو صادر کنیم پس باید اصول مربوط به صادرات را نیز در کشور نهادینه کنیم تا اگر سمند در کشوری ارزان‌تر فروخته می‌شود نگاهی احساسی و به دور از دانش نسبت به این موضوع در کشور ایجاد نشود. میرزایی ادبیات شعاری به بحث صادرات در سخنان مسوولان را مورد انتقاد قرار داد و خاطرنشان کرد، سیاست‌زدگی در صادرات محصولات ایرانی کاملا مشهود است به طوری که مجبوریم در کشوری مثل ونزوئلا که با کشور ما ارتباط خوبی دارد سرمایه‌گذاری کنیم، اما در سایر کشورهای نزدیک‌تر از این موضوع محروم باشیم.

وی با اشاره به عدم ثبات برخی از قوانین کشورهای همسایه و دولت ایران گفت: چندی پیش دیدیم کشوری همچون سوریه که از قضا روابط خوبی با کشور ما دارد به طور بی‌رحمانه تعرفه واردات خودرو به این کشور را از ۲۵۰درصد به ۴۰درصد کاهش داد که باعث شد اساس صادراتی ما تحت‌شعاع قرار گیرد و وقتی این موضوع را با وزیر اقتصاد سوریه در میان گذاشتیم به ما گفت که قرار نیست سرمایه‌گذاری ۲۰میلیون دلاری شما در سوریه محدودیت در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی ما ایجاد کند و شما باید در این بازار

رقابت کنید.

وی نرخ پاداش صادراتی که هم‌اکنون ۳درصد است را بسیار کم ارزیابی کرد و افزود: با توجه به پایین بودن ارزش این پاداش انگیزه‌ای برای دریافت آن وجود ندارد این در حالی است که کشورهایی همچون چین و هند به صادرکنندگان ۱۸ و ۱۰درصد پاداش صادراتی اعطا می‌کنند.

قیمت محصولات صادراتی

میرزایی با اشاره به دیدگاه‌هایی که مردم و برخی از مسوولان در خصوص قیمت محصولات صادراتی دارند، گفت: در قیمت‌گذاری، شرکت ایران‌خودرو روشی را برگزیده است که بر اساس آن قیمت یک خودرو را بازار تعیین می‌کند. بنابراین با توجه به بازارهای مورد هدف قیمت محصولات نیز تعیین می‌شود.

وی خاطرنشان کرد، در کشورهایی که قرار است سمند را صادر کنیم تویوتا کرولا نیز صادر می‌شود که از لحاظ قیمت، تفاوت چندانی نسبت به سمند ندارد و اگر بخواهیم با قیمتی برابر و بالاتر این خودرو را به فروش برسانیم استقبالی صورت نمی‌گیرد.

به عنوان مثال تویوتا کرولا در روسیه حدود ۱۶هزار دلار، در ترکیه ۲۳هزار دلار، در سوریه ۱۹هزار دلار و در عربستان ۱۱هزار دلار فروخته می‌شود که قرار است سمند در این کشورها به ترتیب با قیمت ۱۳، ۲۱، ۱۹ و ۱۰هزار دلار به فروش برسد تا بتواند با تویوتا به رقابت بپردازد.

وی گفت: البته این نوع ارزان فروختن نسبت به بازار داخلی مختص کشور ما نیست، به طور مثال خودروی مگان که در ایران ۲۸هزار دلار قیمت دارد در کشور ترکیه ۳۷هزار دلار قیمت‌گذاری شده است.

وی با اشاره به رقابت فشرده‌ای که بین خودروسازان دنیا وجود دارد گفت: با توجه به این رقابت فشرده در آینده، باید هر خودروساز که فکر بقا را در سر دارد در این بازار حضور فعال داشته باشد و اگر شرکتی با ضرر، پایگاه تولیدی در سایر کشورها احداث و یا محصولی را به فروش برساند نمی‌توان از این اقدام ایراد گرفت چون بازارهای صادراتی در حال حاضر چنین رویه‌ای را طلب می‌کنند.

سود ۱۲میلیون دلاری ایران‌خودرو از صادرات

میرزایی میزان سود ایران‌خودرو را از کل صادرات شامل خودرو قطعات یدکی و ریخته‌گری در سال ۸۴، چهار میلیون دلار عنوان کرد و افزود: امسال ۱۲میلیون دلار از محل صادرات ایران‌خودرو سود خواهیم داشت که برای این امر از ۴درصد سود خالص شروع کرده‌ایم و طبق برنامه باید به سود ۸درصدی از محل صادرات برسیم.