ادامه روند کاهشی واردات خودرو - ۲ اردیبهشت ۸۸
مژگان میرزایی- کاهش واردات خودرو که در نیمه دوم سال گذشته آغاز شد، در سال جاری نیز ادامه پیدا کرده است، به طوری که به گفته مسوولان برخی از گمرکات کشوری، در فروردین‌ماه سال جاری علاوه بر کاهش ترخیص، ورود خودرو به گمرکات کشور نیز نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش چشمگیری یافته است، که با توجه به شرایط حاکم بر بازار خودروهای وارداتی این کاهش در ماه‌های آینده نیز پیش‌بینی می‌شود.

به گفته مسوولان گمرکات کشور، رکود حاکم بر بازار خودروهای وارداتی که با رکود حاکم بر صنعت خودروسازی جهان شکل گرفت و افت قیمت خودرو را نیز منجر شد در نیمه دوم سال گذشته در کشور ما شدت گرفت، تا جایی که واردکنندگان را نسبت به ترخیص خودروهای وارد شده به گمرکات بی‌رغبت کرد. اما در سال جاری روند نیمه دوم سال گذشته همچنان ادامه پیدا کرده است به طوری که علاوه بر کاهش ترخیص خودرو از گمرکات کشور، واردات نیز با افت بسیاری مواجه شده است.
به گفته برخی از کارشناسان، با افت قیمت جهانی خودرو پیش‌بینی می‌شد که کشور ما با افزایش واردات مواجه شود، اما اجرای مصوبه ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل مبنی بر اخذ عوارض جدید از خودروهای وارداتی این پیش‌بینی غلط از آب درآمد.
بر اساس این مصوبه که در شهریورماه ابلاغ و اجرای آن از ابتدای مهرماه الزامی شد، شماره‌گذاری خودروهای وارداتی شامل سواری، ون، وانت علاوه بر پرداخت ۱۰درصدی ارزش گمرکی برای خودروهایی با مصرف شش لیتر و کمتر، اسقاط یک خودروی فرسوده برای خودروهای با مصرف بیش از شش لیتر و کمتر از ۱۰ لیتر اسقاط دو خودروی فرسوده و برای خودروهایی با مصرف بیش از ۱۰ لیتر نیز اسقاط سه خودروی فرسوده ضروری شد، اما حسن بقایی مدیرکل گمرک شهریار در خصوص وضعیت بازار خودروهای وارداتی در سال‌جاری به خبرنگار ما می‌گوید: بعید می‌دانم رشد و رونق واردات خودرو در شش ماه ابتدای سال گذشته را در سال جاری شاهد باشیم، افت واردات در فروردین‌ماه نیز بیانگر آن است که در سال جاری بازار این‌گونه خودروها با رکود مواجه خواهد شد.
به گفته بقایی، کاهش قیمت خودرو در جهان از سویی و رسیدن رکود حاکم به بازار داخلی از سوی دیگر موجب شده بازار خودروهای وارداتی در کشور ما نیز با رکود مواجه شود اما نکته قابل توجه این است که دنیا با رکود مواجه شده، اما کاهش قیمت خودروها در دنیا صحت ندارد زیرا کاهش قیمت خودرو ضرر بیشتر را برای خودروسازان در پی دارد. وی ادامه می‌دهد: لیست اعلامی به گمرکات کشور از سوی شرکت‌های خودروساز نیز نشان دهنده آن است که این شرکت‌ها تاکنون کاهش قیمت نداشته‌اند.
بقایی معتقد است در صورتی‌که تقاضا برای خودروهای وارداتی در کشور ایجاد نشود بازار این خودروها همچنان با رکود مواجه خواهد بود و احتمال بازگشت رونق به بازار این خودروها امکان‌پذیر نیست.
واردات هم کاهش یافت
به گفته بقایی، سال گذشته رکود حاکم بر بازار خودروهای وارداتی منجر به آن شد تا واردکنندگان حتی تمایلی به ترخیص خودروهای وارداتی نداشته باشند حال آنکه ادامه این روند در سال جاری منجر به کاهش واردات به گمرکات کشور شده است و در صورت ادامه این روند کاهش در سال جاری چشمگیرتر خواهد بود.
وی در خصوص دلایل کاهش واردات خودرو در سال جاری می‌گوید: شایعه کاهش تعرفه در اواخر سال گذشته و ادامه آن در سال‌جاری موجب شد تا واردکنندگان با تصور تغییر تعرفه اقدامی برای واردات صورت ندهند.
به گفته بقایی واردات خودرو در فروردین‌ماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل از گمرکات شهریار کاهش ۸۷درصدی را از لحاظ ارزش و کاهش ۴۷درصدی را از لحاظ تعداد، تجربه کرده به‌طوری که در فروردین‌۸۷ در مجموع ۳۶۴ دستگاه خودرو از این گمرک ترخیص شد که این حجم در فروردین امسال به ۴۷دستگاه رسیده است.
حراج خودروهای وارداتی
عدم ترخیص خودروهای وارداتی از سوی واردکنندگان و تبدیل شدن برخی از گمرکات کشور به پارکینگ خودرو موجب شد تا سال گذشته معاون گمرکی، گمرک کشور خبر از اجرای قانون اموال تملیکی در خصوص خودروهای انبار شده در گمرکات کشور بدهد.
براساس قانون اموال تملیکی کالایی که بیش از چهار ماه در گمرکات کشور انبار شده باشد و واردکننده طی این مدت اقدامی در خصوص ترخیص صورت ندهد شامل این قانون می‌شود براساس این قانون در صورتی که مالک درخواست تمدید مهلت نماید گمرک مهلت تعیین شده را چهار ماه دیگر تمدید کرده و در صورت عدم ترخیص، کالا ظرف مدت 20 روز به سازمان اموال تملیکی ارسال و این سازمان نیز اموال مشروطه را به مزایده می‌گذارد و پس از کسر حقوق دولت مابقی وجه را به واردکننده پرداخت می‌کند.
به گفته بقایی سال گذشته در مجموع ۷۰۳ دستگاه خودروی سواری از گمرک شهریار ترخیص شد که از این تعداد ۳۰ دستگاه به دلیل آنکه وارد کننده هیچ اقدامی جهت ترخیص آنها صورت نداد شامل قانون اموال تملیکی شد که خودروها به سازمان اموال تملیکی ارسال و این سازمان نیز خودروهای مذکور را به مزایده گذاشت.
وی در خصوص دلایل عدم ترخیص کالا از سوی واردکنندگان می‌گوید: واردکنندگانی که موفق به گرفتن مجوز ترخیص به هر دلیلی نشده‌اند، اموال آنها شامل قانون اموال تملیکی می‌شود و از سوی سازمان اموال تملیکی به مزایده گذاشته می‌شود، از سوی دیگر واردکننده نیز می‌تواند در این مزایده شرکت کند.
بقایی در پاسخ به این پرسش نیز که سال گذشته چه خودرویی بیشترین حجم واردات از گمرک شهریار را به خود اختصاص داده، می‌گوید: از مجموع ۷۰۳دستگاه خودروی وارداتی ۵۷۸ دستگاه خودروی بی.‌ام.‌و و ۱۲۵دستگاه نیز به سایر خودروها اختصاص داشته و این امر نیز به دلیل آن بود که واردکننده بی‌ام‌و در گمرک شهریار از انبار اختصاصی برخوردار است، به همین دلیل بیشترین حجم واردات این شرکت از سوی این گمرک صورت می‌گیرد.
از سوی دیگر نعمت‌الله محسنی مدیرکل گمرک جنوب تهران چندی پیش خبر از افزایش واردات توسط افراد حقیقی داده و عنوان کرده بود که واردکنندگان شناسنامه‌ای طی سال گذشته بیشترین حجم واردات را داشته‌اند که این امر موجب شده سهم واردکنندگان حقوقی (نمایندگی‌ها) به کمتر از 50درصد برسد.
بر اساس طرح واردات شناسنامه‌ای هر فرد می‌تواند یک خودرو آن هم در مدت زمان پنج سال وارد کشور کند، اما بقایی بیشترین حجم واردات در گمرک شهریار را توسط بخش حقوقی (نمایندگی‌ها) خوانده و در این زمینه می‌گوید: بیش از ۶۵درصد از واردات در گمرک شهریار از سوی افراد حقوقی صورت می‌گیرد.
وی درخصوص انبارهای اختصاصی و مزایای استفاده از این انبارها می‌گوید: افزایش انبارهای اختصاصی در گمرگات کشور به منظور روان‌سازی در روند ترخیص، یکی از سیاست‌های جدید گمرک کشور است که بر این اساس واردکنندگان می‌توانند از انبار اختصاصی برخوردار شوند که از عمده مزایای این طرح می‌توان به عدم آسیب‌ دیدن اموال در مدت زمان حضور در گمرک و روان‌سازی در روند ترخیص کالا است.
به گفته بقایی در صورتی که مالکان از انبار اختصاصی استفاده کنند فقط به هنگام تملک انبار هزینه آن را پرداخت می‌کنند اما در انبارهای عمومی از خودروهای سواری بابت حضور یک ماه در انبار ۱۵هزار ریال، یک تا دو ماه ۱۸هزار ریال،۲ تا ۳ ماه ۲۱هزار ریال، از ۹۰ تا ۱۰۰ روز ۲۴هزار ریال و از ۱۲۱هزار روز به بالا ۲۷هزار ریال هزینه‌ انبارداری اخذ می‌شود که با توجه به هزینه‌های جابه‌جایی می‌توان گفت که این امرهزینه بسیاری را برای واردکننده در بردارد.
وی در پاسخ به این پرسش که گران‌ترین و ارزان‌ترین خودرو وارد شده از گمرک شهریار به چه خودروهایی تعلق دارد نیز اظهار داشت: خودروی بنز C500i با 131میلیون تومان هزینه گمرکی گران‌ترین و تویوتا یاریس با هزینه گمرکی 7میلیون و 700هزار تومان ارزان‌ترین خودرو ترخیص شده از گمرک شهریار بوده است.
از سوی دیگر و براساس آمار اعلام شده از سوی گمرکات کشور در سال گذشته گمرک منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان با ۱۲هزار و ۹۶۰ دستگاه خودرو به کشور بیشترین حجم واردات را به خود اختصاص داده که پس از آن گمرک شهید رجایی با ۱۱هزار و ۸۹دستگاه، بوشهر هشتاد هزار و ۹۵۹ دستگاه، شهریار پنج‌هزار و ۷۴دستگاه و جنوب تهران با پنج‌هزار ۵۵ دستگاه در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
از سوی دیگر آمار فوق نشان دهنده آن است که خودروهای وارداتی ارزان‌، از گمرکات شهید رجایی و باهنر ترخیص می‌شوند، اما خودروهای لوکس با محدوده قیمتی بالا از گمرکات شهریار و جنوب تهران ترخیص می‌شود.