بازی با دم شیر

دنیای اقتصاد: تماس تلفنی دونالد ترامپ با رئیس‌جمهوری تایوان دردسرساز شد. رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا پیش از ورود به کاخ سفید دست به اقداماتی زده که یادآور مواضع شگفت‌آور او در دوران رقابت‌های انتخاباتی است. رویترز می‌نویسد این تماس نشان می‌دهد که رویکرد ترامپ در قبال چین سختگیرانه‌تر از اوباما خواهد بود. این گزارش می‌افزاید تماس ترامپ با رهبر تایوان اولین تماس با رهبر این جزیره از دوران جیمی کارتر به این سو است، زیرا کارتر در سال ۱۹۷۹ رویکرد خود را شناسایی دیپلماتیک چین قرار داد نه تایوان. با این حال، کاخ سفید از تلاش‌ها برای اطمینان دادن مجدد به چین پس از تماس تلفنی دونالد ترامپ با رهبر تایوان خبر داد. دولت اوباما هشدار داده است که چنین اقداماتی می‌تواند روند پیشرفت روابط با پکن را تضعیف کند.

تماس غیرمعمول دونالد ترامپ با تسای اینگ-ون، رئیس‌جمهوری تایوان اعتراض دیپلماتیک پکن را به دنبال داشت. پکن هشدار داد که این اقدامات می‌تواند پیشرفت در روابط دو کشور را با کندی مواجه کند. جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید گفت: مقامات ارشد شورای امنیت ملی دو بار با مقام‌های چینی در روزهای گذشته صحبت کردند تا به آنها مجددا اطمینان دهند که واشنگتن به پذیرش سیاست «چین واحد» متعهد است و بار دیگر تاکید و شفاف‌سازی شود که تعهد ایالات‌متحده به این سیاست دیرینه چین پایدار است. به گفته جاش ارنست، این سیاست ۴۰ سال است که پا بر جاست، اما اگر اعضای تیم رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا هدف متفاوتی دارند، خودشان باید توضیح دهند.

رویترز به نقل از تحلیلگران می‌نویسد اگر در این زمینه فشار بر چین از حد معمول فراتر رود می‌تواند موجب تقابل نظامی هم بشود. برخی از اعضای تیم ترامپ و مایک پنس (به‌عنوان معاون رئیس‌جمهور) می‌کوشند تا این تماس ۱۰ دقیقه‌ای را کم اهمیت جلوه دهند. آنها معتقدند که این تماس از روی «تواضع» بود و «نشانی از تغییر در سیاست‌ها نیست». چنین به نظر می‌رسد که ترامپ به شکل هدفمند چین را هدف اصلی سیاست خارجی خود قرار داده است. او در توییتی به دلیل سیاست نظامی و اقتصادی چین به این کشور تاخت. استفن مور، مشاور اقتصادی ترامپ هم اعلام کرد اگر چین این سیاست را دوست نداشت «له‌شان کنید.»

باوجود بالا گرفتن تنش‌ها در مسائل گسترده‌ای نظیر تجارت یا ادعاهای ارضی چین در دریای چین جنوبی، اما دولت اوباما بر همکاری در زمینه مسائل جهانی نظیر تغییرات آب و هوایی، ایران و برنامه کره‌شمالی با چین تاکید دارد. وزارت خارجه چین دوشنبه اعلام کرد، ترامپ کاملا به موضع چین درخصوص مساله تایوان واقف است و طرف چینی هم با تیم او در ارتباط است. تحلیلگران می‌گویند برخی مقام‌های آمریکایی بر این باورند که این تماس اولین شلیک به چین است و می‌تواند نشان از رویکرد سخت تر در قبال پکن داشته باشد. مصادیق آن برنامه‌هایی برای افزایش حضور نظامی آمریکا در این منطقه در پاسخ به قدرت نمایی روزافزون چین در منطقه آسیا- پاسیفیک است.

نیویورک‌تایمز به نقل از «جان هانتسمن» که نامش بارها در میان کسانی ذکر شده بود که قرار است به‌عنوان وزیر خارجه ترامپ انتخاب شوند، می‌نویسد که تایوان می‌تواند «ابزار فشار موثری» در تعامل با چین باشد. برخی دیگر از جمله «پیتر ناوارو» که از او با عنوان مشاور ترامپ یاد می‌شود که در زمره «بازها» قرار دارد و جان بولتون که قرار است پستی دیپلماتیک بگیرد معتقدند که آمریکا باید برای فشار بر چین و رها کردن ادعاهای سرزمینی‌اش در شرق آسیا سطحی از روابط با تایوان را حفظ کند. ناوارو که کتاب‌هایی نوشته و در مستندهای تلویزیونی نیز حضور یافته از خطر روزافزون رشد چین سخن به میان آورده و گفته برای فشار بر این کشور بد نیست در زمینه برنامه ساخت و توسعه زیردریایی به تایوان کمک کنند. او پا را فراتر گذاشته و معتقد است واشنگتن باید سیاست «چین واحد» را کنار بگذارد اما سخنی از شناسایی تایپه به میان نیاورد. او گفت: «ضرورتی نیست که پاندار را به تمسخر بگیریم.»

بولتون از ناوارو فراتر رفته و سخن از دعوت دیپلمات‌های تایوانی به وزارت خارجه و نیز شناسایی تایوان گفته است. «ایوان مدروس» که به‌عنوان مشاور ارشد اوباما در امور شرق آسیا فعالیت می‌کرد، معتقد است که چنین سیاست‌هایی یک «استراتژی بسیار خطرناک است.»