خروج روسیه از معاهده منع آزمایش هسته‌ای نهایی شد
برباد رفتن میراث جنگ سرد
در بحبوحه روابط بسیار متخاصم بین مسکو و واشنگتن، معماری خلع سلاح و منع اشاعه اکنون به تدریج در حال از بین رفتن است. روز پنج‌شنبه، ولادیمیر وی.پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه قانونی را امضا کرد که تصویب معاهده جهانی منع آزمایش هسته‌ای توسط روسیه را لغو می‌کند. پوتین در تلاش برای لغو تصویب گفت که می‌خواهد موضع آمریکا را «عینا» تکرار کند. اگرچه ایالات متحده این معاهده را در سال۱۹۹۶ امضا کرد، اما هرگز در داخل تصویب نشد. ازآنجاکه ایالات متحده هرگز این معاهده را تصویب نکرده است، اقدام روسیه بیشتر نمادین بود تا عملی. اما تنها یک پیمان مهم تسلیحات هسته‌ای بین روسیه و ایالات متحده باقی می‌ماند: «پیمان استارت جدید.»
معاهده آزمایش هسته‌ای چیست؟
معاهده منع جامع آزمایش‌های هسته‌ای، تلاشی زیر چتر سازمان ملل متحد برای ممنوعیت همه آزمایش‌های هسته‌ای بود. این قانون که در سال۱۹۹۶ تصویب شد، هرگز اجرایی نشد؛ زیرا کشورهای کلیدی از جمله ایالات متحده آن را تصویب نکرده‌اند.
در واشنگتن، تلاش‌ها برای تصویب آن به‌طور مکرر، عمدتا در راستای خطوط حزبی شکست خورده است و دولت‌های جمهوری‌خواه استدلال می‌کنند که با وجود تعلیق آزمایش‌های جدید ایالات متحده، بهبودها یا اصلاحات آتی در زرادخانه هسته‌ای ممکن است روزی به آنها نیاز داشته باشند.
تصمیم روسیه به چه معناست؟
روسیه با لغو تصویب این معاهده، آجر دیگری را از دیوار کنترل رسمی تسلیحات که هدف آن محدود کردن اشاعه بود، برداشت. اگرچه این اقدام عمدتا نمادین بود، اما به احساس تهدید اخیری که توسط پوتین و دیگر مقامات تندرو کرملین ترویج می‌شود، افزود. تندروهای روسیه شمشیرهای هسته‌ای را به‌عنوان تهدیدی برای دیگران به‌منظور عدم مداخله در جنگ اوکراین به صدا درمی‌آورند با این استدلال که یک انفجار اتمی -در اوکراین، در اروپا، یا شاید در آزمایشی بر فراز سیبری- ابزار مطمئنی برای احیای ترس غرب از قدرت روسیه باشد. در کنفرانسی در سال جاری، پوتین اشاره کرد که مسکو یک موشک کروز جدید با موتور هسته‌ای را با برد جهانی با موفقیت آزمایش کرده است. روسیه آن را به‌عنوان بخشی از زرادخانه جدید قوی تسلیحات هسته‌ای استراتژیک در بوق و کرنا کرد، اگرچه تحلیلگران به‌طور گسترده بر این باور بودند که این سلاح هنوز عملیاتی نیست. با این حال، مشخص نیست که آیا روسیه آزمایش‌های کلاهک‌های هسته‌ای را از سر خواهد گرفت یا خیر؟
چه معاهدات هسته‌ای هنوز در حال اجرا هستند؟
استارت جدید تنها توافق هسته‌ای بین ایالات متحده و روسیه است. اگرچه پوتین در فوریه گذشته اعلام کرد که روسیه مشارکت خود را تعلیق می‌کند، روسیه تاکنون به محدودیت‌های معاهده پایبند بوده است. این موشک با هدف ایجاد محدودیت‌های قابل راستی‌آزمایی برای موشک‌های بالستیک بین‌قاره‌ای مستقر شده، تعداد کلاهک‌های هسته‌ای در هر طرف را به ۱۵۵۰کلاهک محدود می‌کند. این معاهده که در سال۲۰۱۱ اجرایی شد، در فوریه۲۰۲۶ منقضی می‌شود. دولت ترامپ پس از متهم کردن روسیه به نقض معاهده منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد، ایالات متحده را از معاهده منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد که در سال۱۹۸۷ امضا شد و برای از بین بردن کل موشک‌های هسته‌ای طراحی شده بود، خارج کرد. علاوه بر این، بازرسی‌های متقابل در طول همه‌گیری کووید-۱۹ به حالت تعلیق درآمد و هرگز از سر گرفته نشد. هم هدف خلع سلاح و هم فرآیند راستی‌آزمایی، راهگشا در نظر گرفته شد. در پی حملات تروریستی ۱۱سپتامبر، جورج دابلیو بوش، ایالات متحده را از معاهده موشک‌های ضد بالستیک۱۹۷۲ خارج کرد و گفت که محدودیت‌های دفاع موشکی کشور مانع از محافظت کشور در برابر «تروریست‌ها» و «کشورهای سرکش می‌شود.»
سنگ بنای توافق هسته‌ای جهانی که تحت نظارت سازمان ملل متحد مورد مذاکره قرار گرفت، معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای یا ان‌پی‌تی است. برای جلوگیری از گسترش سلاح‌های هسته‌ای و فناوری، در سال۱۹۷۰ به اجرا درآمد و برای مدت نامحدودی تمدید شد. در مجموع ۱۹۱کشور به این معاهده ملحق شده‌اند؛ هرچند که دامنه آن ناقص است. این پنج کشور هسته‌ای اصلی - ایالات متحده، روسیه، چین، فرانسه و بریتانیا را محدود نمی‌کند. اسرائیل، پاکستان و هند که دارای تسلیحات هسته‌ای نیز هستند، هرگز امضا نکرده‌اند. ایران عضو است اما کره‌شمالی از آن خارج شد. روح این معاهده -که حتی پنج کشور هسته‌ای اولیه به سمت خلع سلاح پیشرفت خواهند کرد- محقق نشده است.
