فرزند بیشتر، زندگی بهتر

گروه بین‌الملل- جمعیت سالمند، پیر و افزایش میانگین سنی در کشورهای صنعتی در سال‌های اخیر به نگرانی اصلی سیاست‌سازان و برنامه‌ریزان تبدیل شده است.

جلوگیری از افزایش زادوولد و فرزند کمتر از شعارها و تبعات صنعتی شدن جوامع است که در آغاز نیز پیامدی مثبت به شمار می‌رفت. کار زنان و مردان و اشتغال تمام‌وقت کارگران و کارمندان در جامعه صنعتی، مجالی برای صرف وقت به کودکان نمی‌داد، علاوه بر اینکه اشتغال زنان به کار بیرون از خانه و بهره‌مندی از مزایای استقلال خود دلیل دیگری بر استقبال از کم فرزندی بود. اما به‌تدریج این جریان به موضوعی خطرناک و نگران‌کننده تبدیل شد. در‌ حال‌حاضر این نگرانی دو بعد دارد، یکی موضوع جایگزینی نیروی کار است که به چشم‌اندازی مبهم و تاریک تبدیل شده است و دیگری موضوع مستمری‌های بازنشستگی است که به اقتصاد و شکوفایی آن آسیب می‌رساند. تحلیل‌گران معتقدند، در جوامع صنعتی به‌ویژه کشورهایی مانند آلمان و ژاپن که جمعیت مسن آن رو به افزایش است، به نظر می‌رسد جوانان برای تامین مستمری‌های پرداختی به سالمندان کار می‌کنند و این در شرایط کسادی که در چند سال اخیر کشورهای مذکور با آن دست به گریان بودند، به دولت بار مالی زیادی تحمیل کرد.

به‌هر حال کشورهای صنعتی، سیاست‌های مختلفی را برای رفع بحران سالمندی جامعه خود به کار گرفتند، در برخی کشورها مانند ژاپن، سن بازنشستگی را افزایش دادند و در برخی از کشورها مانند کشورهای اروپایی، سیاست درهای باز به روی مهاجران و تشویق مردم به داشتن فرزند را در پیش گرفتند. در نمودار جدیدی که توسط مجله معتبر اکونومیست منتشر شده است، نرخ زاد و ولد در کشورهای اروپایی، در دو بخش اروپا متفاوت است. از اسکاندیناوی تا فرانسه، جمعیت کشورها در حال تغییر است و رو به جوانی دارد و زاد و ولد در حال افزایش است.

جمعیت فرانسه و ایرلند به طرز معجزه‌آسایی در حال بهبود است و نرخ ۱/۲کودک برای هر زن، رقم بسیار امیدوار کننده‌‌ای برای این دو کشور است، در عوض از مدیترانه تا اروپای شرقی، نرخ زاد و ولد پایین است و جمعیت سالمند هنوز رو به افزایش است. کشورهای صنعتی سعی دارند تا مردم را به داشتن فرزند بیشتر ترغیب کنند، سیاست‌های تشویقی متفاوت و متنوع هستند، از در نظر گرفتن تسهیلات مادی دولتی تا ساعات کار انعطاف‌پذیر برای زنان، اما ارزان‌ترین و موثرترین راه برای رهاندن جامعه از خطر سالمندی، بازگذاشتن درهای کشور به روی مهاجران و جویندگان کار از کشورهای در حال توسعه است. بریتانیا مثال خوبی در این‌باره است.