اردوغان: یا با ملت باشید یا با ذلت

گروه بین‌الملل- حرارت اردوغان نسبت به روزهای آغازین دستگیری نزدیکان دولت کمی فروکش کرده است. در حالی که در روزهای نخستین، نخست‌وزیر ترکیه دست به «مقابله به مثل» زد و کسانی که اتهاماتی را علیه دولت او مطرح کرده بودند را «سیاه‌کار» و «عمال خارجی» لقب داده بود هم اینک می‌گوید که اگر در دولتش کسانی بوده‌اند که در ارتشا و فساد دست داشته‌اند باید حساب پس بدهند. او که روز سه‌شنبه پس از بازگشت از سفر پاکستان در فرودگاه آتاتورک سخنرانی می‌کرد گفت: آنهایی که فساد کرده‌اند در صورت اثبات جرم، هم باید به مردم پاسخ دهند هم به قانون». روزنامه تودیز زمان نزدیک به جنبش نور در این‌باره نوشت: اردوغان برای نخستین بار کمی از لحن تهدید آمیز خود کاست و درباره وزرایش دیدگاهی متفاوت نسبت به روزهای قبل داشت. او همچنین با خطاب قرار دادن فتح‌الله گولن رهبر جنبش نور و حامی سابق حزب عدالت و توسعه گفت: «شما ما را لعنت کردید ما اما شما را به دعا دعوت می‌کنیم». او در پایان سخنانش، اما با لحنی تندتر به طرفداران گولن اعلام کرد: «دو گزینه بیشتر ندارید: ملت یا ذلت! البته آن‌کس که با ملت است پیروز نهایی است. همزمان با تغییر لحن اردوغان، وزیر اقتصاد ترکیه نیز همپای وزیر کشور استعفای خود را تقدیم اردوغان کرد و خواستار قبول فوری آن از سوی نخست‌وزیر شد. او پیش از این نیز یک‌بار استعفای خود را تقدیم اردوغان کرده بود که با مخالفت وی مواجه شده بود. معمر گولر، وزیر کشور ترکیه نیز روز دوشنبه دوباره استعفای خود را تقدیم رجب طیب‌اردوغان کرده بود. در آخرین لحظات تنظیم گزارش نیز وزیر محیط‌زیست این کشور استعفای خود را به اردوغان تقدیم کرد. این سه اصرار به کناره‌گیری دارند. فرزندان این وزرا از متهمان اصلی پرونده ارتشا و فساد هستند و گفته می‌شود این سه از رضا ضراب تاجر ایرانی درگیر در این پرونده رشوه دریافت کرده‌اند. هرچند که روزنامه تودیز زمان مدعی شده بود که «ظفر چاغلایان»، وزیر اقتصاد ترکیه نیز از رضا ضراب یک ساعت سوییسی به قیمت ۳۰۰ هزار دلار رشوه دریافت کرده است.

روزنامه «وطن» چاپ استانبول از رضا ضراب به عنوان کلید ماجرای ارتشا نام برده است. او همسر ابرو گوندش خواننده معروف ترکیه است که به گفته او رضا ضراب به سرطان پروستات دچار است و باید تحت مداوا قرار بگیرد. او از قوه قضاییه این کشور درخواست کرده است که اجازه مداوای او را چه در خارج از زندان و چه در داخل زندان بدهند. گوندش تنها کسی است که حق ملاقات با زندانی خود را دارد. باقی زندانیان ممنوع‌الملاقات هستند.

ابروگوندش همچنین در برنامه زنده‌ای که به عنوان داور مسابقه در شبکه «استار» ترکیه حضور دارد، از مسوولان ترکیه خواست که همسرش را آزاد کنند. «ایسنا» نیز در این باره نوشت: «ابرو گوندش» که یکی از ۴ داور مسابقه «صدای برتر ترکیه» است، در پاسخ به سوال مجری که خواستار توضیح در مورد حوادث اخیر و بازداشت همسرش شد، با چشمان پر اشک و اندوه فراوان گفت: «رضا همسر من و پدر فرزندم است. ما با عشق با هم ازدواج کردیم. همانگونه که سال‌ها پیش بیماری سختی را پشت سر گذاشتم می‌گویم که از پس هر تاریکی صبحی هست و من به آن صبح امیدوارم».

گل موضع‌گیری کرد

عبدالله گل در نهایت در خصوص وقایع ۱۷ دسامبر سکوت خود را شکست و به‌عکس نخست‌وزیر این کشور در لحنی آشتی جویانه خواستار برخورد با عاملان فساد و ارتشا شد. گل در این‌باره گفت: «شهروندان ترکیه‌ای بدانند که در خصوص این پرونده هیچ گونه پنهان کاری صورت نخواهد گرفت و این مساله در دادگاه‌های مستقل به طور مفصل بررسی و توضیح داده خواهد شد و دستگاه قضایی در انجام تحقیقات مستقل هستند». این در شرایطی است که حزب حاکم روز شنبه با تغییر قوانین داخلی نیروهای پلیس، آنها را مجبور کرده‌اند تا پرونده‌های ضد اختلاس را در اختیار مافوق خود قرار دهند و آنها را از روند تحقیقات مطلع سازند. رییس پلیس منصوب نخست وزیر ترکیه است و بسیاری از حقوقدانان این کشور این موضوع را مانع جدی برای استقلال قوه قضاییه ترکیه می‌دانند. روزنامه «تودیززمان» نیز با انتقاد از این تغییر رویه آن‌را ضربه بزرگی به استقلال قوه قضاییه دانست و در این خصوص فاش کرد که اردوغان تاکنون ۴۰۰ پلیس که گفته می‌شود جزو جنبش نور و طرفدار فتح‌الله گولن بوده‌اند را از کار بیکار کرده است. گفته می‌شود فتح‌الله گولن که پیش از این به‌عنوان حامی و پدرخوانده حزب عدالت و توسعه یاد می‌شد، در دو ماه اخیر به دلیل رویکرد نخست‌وزیر ترکیه در خصوص بستن مدارس خصوصی که متعلق به جنبش نور است به مشکل برخورده است و ناظران سیاسی می‌گویند که اردوغان با تعطیلی این مدارس قصد داشته است تا پایگاه حیاتی طرفداران فتح‌الله گولن را از آنها پس گیرد. این مدارس به‌عنوان «درشانه» شناخته می‌شود و آنها وظیفه دارند تا دانش آموزان ترکیه را برای کنکور ملی آماده کنند. همچنین این مدارس سود مالی بسیاری برای جنبش نور دارد.