پیروزی مطلق جدایی‌طلبان در شرق اوکراین

حسین موسوی: در شرایطی که یک هفته است از انتخابات پارلمانی اوکراین گذشته است، این ‌بار جدایی‌طلبان شرق اوکراین انتخابات پارلمانی و ریاست‌جمهوری برگزار کردند. به نوشته سایت تایم، روز یکشنبه انتخابات پارلمانی و ریاست‌جمهوری جدایی‌خواهان شرق اوکراین به‌رغم مخالفت‌های جهانی برگزار شد. براساس گزارش رسانه‌ها، ناظران خارجی در این انتخابات حضور نداشتند و بنا به گفته برخی منابع محلی جدایی‌طلبان، پیروزی مطلقی به دست آورده‌اند. انتخاباتی که برگزار شده است، آرامش شکننده شرق اوکراین را تهدید می‌کند. رومان لیاگین رئیس کمیسیون مرکزی انتخابات «جمهوری خودخوانده دونتسک» در شرق اوکراین، پیش از آغاز انتخابات گفته بود که نتایج انتخابات بلافاصله در ظرف یک روز اعلام خواهد شد. از این‌رو شامگاه روز یکشنبه نتایج انتخابات در استان‌های دونتسک و لوهانسک مشخص شد.

طبق آخرین گزارش‌ها، الکساندر زاخارچنکو نخست‌وزیر ۳۸ ساله دونتسک با کسب ۸۱ درصد از آرا پیروز انتخابات جمهوری‌‌های خودخوانده شرق اوکراین شد. وی با اختلاف بسیار زیادی نزدیک‌ترین رقیب خود الکساندر کوفمن، معاون رئیس پارلمان منطقه «نوروسیا» را شکست داد. کوفمن حدود ۱۰ درصد از آرا را به دست آورد. سومین نامزد پست ریاست‌جمهوی یوری سیووکوننکو نماینده شورای عالی منطقه هم حدود ۹ درصد آرا را کسب کرد. گفته می‌شود حزب زاخارچنکو با کسب ۶۵ درصد اکثریت آرا در انتخابات پارلمانی شرق اوکراین نیز پیروز شد. این انتخابات در شرایطی برگزار شده است که به غیر از روسیه باقی کشورها، به‌ویژه کشورهای غربی نتیجه آن‌را مورد قبول ندانسته‌اند و پوروشنکو، رئیس‌جمهوری این کشور نیز جدایی‌طلبان را متهم به نقض آتش‌بس کرده است.

بر این اساس گفته شده است که روسیه تعدادی از نیروهای خود را در شرق اوکراین اسکان داده بود تا انتخابات برگزار شود. هم‌اینک نیز این ترس وجود دارد که کرملین تصمیم بگیرد که نیروهای بیشتری را به شرق اوکراین بفرستد و ماجرای کریمه دوباره تکرار شود. از کی‌یف نیز خبر می‌رسد که کابینه دولت اوکراین جلسه اضطراری برگزار کرده است.

کشورهای غربی، همپای دولت اوکراین انتخابات شرق اوکراین را تحریم و اعلام کرده بودند که نتایج آن را نمی‌پذیرند. پیش از این، پترو پوروشنکو رئیس‌جمهور اوکراین این انتخابات را غیرقانونی و مسخره خوانده و گفته که این انتخابات «با تهدید تانک و سلاح» برگزار شده است. رئیس‌جمهور اوکراین گفت تمام انتخاباتی که در قلمرو اوکراین برگزار می‌شوند، باید مطابق با قوانین این کشور باشند. وی از روسیه درخواست کرد این اقدام جدایی‌طلبان را به رسمیت نشناسد؛ چون مغایر با توافق‌نامه آتش‌بس پنجم ماه سپتامبر مینسک است. این در حالی است که وزارت امور خارجه روسیه اعلام کرد که «انتخابات با مشارکت بالا و در آرامش» برگزار شده است و روسیه آن را به رسمیت می‌شناسد. وزارت امور خارجه روسیه همچنین خاطرنشان کرده است «اراده و خواست ساکنان جنوب شرق اوکراین» را به رسمیت می‌شناسد.

پیش از این نیز سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه در رابطه با برگزاری انتخابات توسط شورشیان طرفدار کرملین در شرق اوکراین گفت: «ما امیدواریم که انتخابات همان‌طور که پیش‌بینی شده بود برگزار شود و طبعا نتایج آن را خواهیم پذیرفت.» اوکراین همزمان با برگزاری انتخابات جدایی‌طلبان، روسیه را به استقرار وسیع تجهیزات و نیروی نظامی در شرق اوکراین متهم کرد. آندری لیسنکو سخنگوی نظامی اوکراین در مصاحبه‌ای مطبوعاتی اعلام کرد: «انتقال گسترده تجهیزات نظامی و نیروی دشمن از خاک روسیه به سمت خاک تحت کنترل جدایی‌طلبان اوکراین، وجود دارد.»

خبرنگاران نیز روز یکشنبه از اعزام و بسیج نیروها در نزدیکی دونتسک خبر دادند. خبرنگاران فرانس پرس یکشنبه بعدازظهر ستونی متشکل از ۲۰ دستگاه کامیون نظامی را مشاهده کردند که تیربارهای ضدهوایی را حمل می‌کردند و به سمت فرودگاه دونتسک در حرکت بوده است. روز گذشته بی‌بی‌سی خبر داد که رئیس‌جمهوری اوکراین احتمالا با برقراری شرایط ویژه در شرق اوکراین، باعث شود که دوباره پرچم جنگ در این قسمت افراشته شود. رئیس‌جمهوری اوکراین پیش از این نیز در شرق اوکراین شرایط ویژه اعلام کرده بود که تا ۵ سپتامبر، که آتش‌بس موقت امضا شد، برقرار بود. با این وجود دیوید استرن، تحلیلگر بی‌بی‌سی اعتقاد دارد که پروشنکو به شدت تحت فشار است و احتمال اینکه آتش‌بس نقض شود بسیار است. او در این راستا نیز با وزرای دفاع و رئیس شورای امنیت دیدار داشته است. هنوز از محتویات مذاکرات آنها خبری به بیرون درز نکرده است.

واکنش سازمان ملل و اتحادیه اروپا

سازمان ملل انتخابات شرق اوکراین را «مانعی بر سر راه مذاکرات صلح» می‌داند. آمریکا نیز «انتخابات غیرقانونی» را محکوم کرد. در بیانیه‌ای که کاخ سفید در این‌باره منتشر کرده، اشاره شده است که انتخابات شرق اوکراین، آتش‌بس شکننده‌ای را که در شرق اوکراین حاصل شده است، نقض می‌کند. این کشور به روسیه نیز هشدار داده است تا دست از حمایت از شورشیان بردارد. همزمان، فرانک والتر اشتاین‌مایر وزیر خارجه آلمان انتخابات شرق اوکراین را مغایر با مفاد توافقات آتش‌‌بس مینسک دانست. اتحادیه اروپا هم انتخابات شرق اوکراین را مانعی در راه صلح دانست. فدریکا موگرینی مسوول جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا که (از روز شنبه جانشین کاترین اشتون شده است) در بیانیه‌ای اعلام کرد انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی در دونتسک و لوهانسک را «مانعی جدید بر سر راه حرکت در جهت صلح» در اوکراین می‌داند. وی تاکید کرد که این رای‌گیری «غیرقانونی و نامشروع» است و اتحادیه اروپا آن را به رسمیت نخواهد شناخت. با این وجود، به گفته سایت ریانووستی، جدایی‌طلبان شرق اوکراین، روز گذشته مراسم تحلیف ریاست‌جمهوری را به جا آوردند.

اوکراین مناطق دونتسک و لوهانسک را بخشی از سرزمین خود می‌داند و ارتش این کشور برای کنترل این مناطق با جدایی‌طلبان طرفدار روسیه درگیر جنگ است. حتی روز یکشنبه که در این مناطق انتخابات برگزار شد و اوضاع آرام گزارش شده بود ۳ سرباز اوکراینی در درگیری‌های نظامی با جدایی‌طلبان کشته و ۷ سرباز دیگر ارتش زخمی شدند. فقط در ۱۰ روز گذشته ۳۰۰ تن در درگیری‌ها کشته شده‌اند.

دفتر هماهنگی امورانسان دوستانه سازمان ملل متحد (OCHA) در گزارش هفتگی خود که روز ۷ اکتبر منتشر شد اعلام کرده است آمار تلفات درگیری‌های شرق اوکراین از مرز ۴ هزار نفر گذشته و ۹ هزار و ۳۶۶ نفر نیز زخمی شده‌اند.