گزارشگران مخفی در «رقه»

گروه جهان:آن مرد تند تند اما با صدایی آهسته سخن می‌گفت. او از پایتخت خلافت خودخوانده اسلامی در منطقه «رقه» سخن می‌گفت. او می‌گوید پلیس خلافت اسلامی در میدان مرکزی شهر در حال گشت است. آنها به‌صورت رندومی عابران را متوقف کرده و موبایل آنها را تفتیش می‌کنند. دو نفر بازداشت شده‌اند. مبارزان داعش همچنین ایست بازرسی‌های مضاعفی در جاده‌های نزدیک به شهر برقرار کرده‌اند و به شکل غیرمعمولی به هم ریخته و متلاطم به نظر می‌رسند. این مرد که پیش از قطع تماس عصبی به نظر می‌رسید، می‌گوید: «به من زنگ نزنید تا خودم با شما تماس بگیرم.» در شهر ترکیه‌ای «غازیانتب» که بیش از ۲۰۰ مایل دورتر است، صفحه نمایش تلفن همراه همکارمان- که تماس گیرنده را به‌عنوان «گزارشگر شماره ۳ رقه» شناسایی کرده بود- یکباره سفید شد. چنین تماس‌هایی - که در نهایت خطر و از سوی شبکه‌ای از فعالان مخفی که در زیر لوای داعش زندگی می‌کنند گرفته می‌شود- شریان حیاتی گروهی است که «رقه در خفا در حال قتل عام است» (RBSS) نامیده می‌شود. آنها به این دلیل سازمان داده شدند تا جنایت‌های داعش را از طریق فیس‌بوک و توئیتر افشا کنند.


این گروه متشکل از چندین سوری است که کنشگری خود را در طی دوره‌ای که قیام علیه اسد آغاز شد شروع کردند. گروه «رقه در خفا در حال قتل عام است» به مهم‌ترین منبع خبری و اطلاعاتی در مورد زندگی در زیر سایه داعش تبدیل شده است. این کنشگران در آوریل 2014 کار خود را شروع کردند آن هم در زمانی که دنیا هنوز نسبت به خشونت افراط گرایان در سوریه که شامل سر بریدن، به صلیب کشیدن و وضع مجازات‌های سخت می‌شد بی‌اعتنا بود. ابوابراهیم رقاوی، یکی از پایه‌گذاران این گروه که از مکانی ناشناخته با اسکایپ و با نامی مستعار سخن می‌گفت، می‌گوید: «رقه دیگر اکنون در خفا نابود نمی‌شود. به دلیل اقداماتی که این گروه انجام می‌دهد تمام دنیا از اتفاقات رقه با خبر است.»


با این حال، داعش هم خشونت‌های خود را در فضای مجازی منتشر می‌کند اما این تمام واقعیت نیست. واقعیت زیستن در کنار مردمانی است که زیر لوای داعش زندگی می‌کنند؛ واقعیت ریزه کاری‌های روزمره‌ای است که داعش آنها را به تصویر نمی‌کشد. «حس حسن»، نویسنده‌ای که در مورد داعش کتابی نوشته است، می‌گوید شبکه «رقه» (RBSS) حقایق زندگی مردم را از زبان آنها بازگو می‌کند. او می‌افزاید: «این کنشگران زندگی خود را کف دست گرفته‌اند تا حقایق زندگی در زیر لوای داعش را بر جهانیان آشکار سازند.» این شبکه همچنین دفتری کوچک در شهر غازیانتب- ترکیه- هم دارد. این شبکه حامیانی ۲۳ هزار نفری در توئیتر دارد که شامل دیپلمات‌ها، روزنامه‌نگاران و مقام‌های پنتاگون می‌شود. بیش از ۳۹ هزار نفر هم صفحات این گروه در فیس بوک را «لایک» کرده‌اند.


به گزارش واشنگتن پست، ابومحمد دانشجوی سابق حقوق که 26 ساله است، می‌گوید حقیقت آن چیزی نیست که داعش در صفحات مجازی منتشر می‌کند. شبکه رقه به میان مردم می‌رود؛ اما نهایت احتیاط را به خرج می‌دهد، با آنها در مورد شرایطی زندگی زیر حکومت داعش صحبت می‌کند و آن را در تماس‌هایی از مکانی ناشناخته به گوش مردم می‌رساند. این گروه امیدوار است گزارش‌هایی که می‌دهد مانع پیوستن مبارزان خارجی به داعش شود. این گروه باعث رنجش خلافت خودخوانده شده و می‌کوشند تا ردپای این گروه را یافته و به هر شکلی آنها را تار و مار کنند.


ابوابراهیم می‌گوید همه ما از تلاش دولت‌ها ناامید شده‌ایم. از یکسو دولت ترکیه مرزهای خود را به روی داعش بازگذاشته و سیل داعشیان است که به سوریه روان شده‌اند. او می‌گوید بنابراین، کنشگران و اعضای جامعه مدنی فعال شده‌اند تا با نشان دادن حقیقت زندگی در زیر حکومت داعش مانع پیوستن افراد جدید به این گروه شود. شبکه رقه می‌خواهد بگوید وضعیت آن شکلی که داعش «آرمانی» توصیفش می‌کند، نیست. با این حال، این شبکه با موانعی مواجه است. حساب توئیتر این گروه حک شد. فیس بوک صفحه‌اش را بارها معلق کرده و می‌گوید این گروه با نشان دادن فیلم‌هایی از توحش داعش قواعد ما را زیر پا گذاشته است. با این حال، شبه نظامیان داعش می‌گویند در بسیاری از مناطق رقه دوربین‌های مدار بسته نصب کرده‌اند تا اعضای شبکه رقه را دستگیر کنند.


اعضای شبکه رقه به‌صورت هسته‌ای عمل می‌کنند. بسیاری از اعضای این گروه حتی عضو دیگر را نمی‌شناسد. با این حال، گزارش‌هایی از دستگیری برخی از اعضای این شبکه از سوی داعش در دست است که مورد شکنجه قرار می‌گیرند تا نام دیگر اعضا را افشا کنند.یکی از اعضای شبکه رقه می‌گوید اعضا از ابزارهای کد‌گذاری شده استفاده می‌کنند، ارتباط خود با اعضای خانواده را فاش نساخته و به‌طور مرتب مکان خود را تغییر می‌دهند. گزارش‌های این شبکه به دفتر اصلی در غازیانتب ارسال می‌شود که در آنجا ابومحمد و چند تن دیگر گوش به زنگ نشسته‌اند تا خبر را در فضای مجازی به سرعت انتشار دهند. این شبکه از کمک‌های مالی سازمان‌های غیردولتی آمریکایی برخوردار است که مایل به انتشار نام خود نیستند.


اشتباهاتی از سوی اعضا رخ داده که تبعاتی فاجعه بار داشته است. ماه گذشته یکی از اعضای شبکه رقه به نام «معتز بلاح»، که در زمره یکی از پایه گذاران این شبکه بود، به‌صورت تصادفی دستگیر شد. بازجویان داعش در موبایل او فیلم‌ها و عکس‌هایی یافتند که دال بر همکاری او با شبکه رقه بود. آنچه مهم است این است که داعش از ابزارهای استراق سمع برخوردار است، به گونه‌ای که می‌تواند ارتباطات شبکه رقه را رصد کند و برخی اعضایش را دستگیر کند. سال گذشته هم یکی دیگر از اعضا دستگیر شد که از آن زمان به بعد هیچ خبری از او منتشر نشده است. ابومحمد که در سال ۲۰۱۳ به دلیل عکس گرفتن از آنها مدتی را در زندان داعش سپری کرده بود می‌گوید: « هر اشتباهی پایانی جز مرگ ندارد.»


راستی آزمایی این گزارش‌ها غیرممکن است؛ زیرا دسترسی به اطلاعات در سرزمین‌های داعش دشوار است، اما گزارش‌های شبکه عمدتا درست از آب در آمده است. این شبکه همچنین گزارش مفصلی از عملیات مخفی آمریکا برای آزادی گروگان‌های آمریکایی (از جمله جیمز فولی) و خلبان اردنی که به دست داعش اسیر شد، ارائه داد. تمام اخباری که در رقه رخ می‌دهد از سوی شبکه مذکور گزارش می‌شود. عمده گزارش هایش هم درست بوده است.