غرب درآستانه قشون‌کشی به خاورمیانه

گروه جهان: بار دیگر اوایل صبح دیروز چهارشنبه صدای تیراندازی و انفجار ساکنان «سن دنیس» در حومه شمالی پاریس را غافلگیر کرد؛ چرا که پلیس به دنبال شکار دو تروریستی بود که مظنون به انجام عملیات‌های انتحاری در حادثه مرگبار جمعه شب ۱۳ نوامبر بودند. به گزارش سی‌ان‌ان، پلیس اوایل صبح چهارشنبه راه‌ها را بست و به ساکنان سن دنیس اعلام کرد که از خانه‌های خود خارج نشوند؛ سن دنیس همان جایی است که «استاد دوفرانس»، ورزشگاهی که در آن عملیات انتحاری صورت گرفت، در آنجا واقع است. سی‌ان‌ان به نقل از BFMTV گزارش داد که ۳ نفر کشته و ۵ نفر زخمی شدند.


اما روایت نیویورک‌تایمز حاکی است که پیش از سحرگاه چهارشنبه پلیس به سن دنیس، حومه پاریس، یورش برد. هدف از این یورش دستگیری دست کم دو مظنون فراری بود که در پس حملات پاریس قرار داشتند. دفتر دادستان کل پاریس می‌گوید هدف از این یورش «عبدالحمید ابوعود»، تروریست بلژیکی بود که سازمان دهنده حملات جمعه شب پاریس بود اما ظاهرا «دام از تله گریخت.» این گزارش می‌افزاید: در ساختمانی که هدف یورش پلیس قرار گرفت دو نفر کشته شدند، یک مرد که از سوی تک تیراندازهای پلیس کشته شد و یک زن که جلیقه انتحاری خود را منفجر کرد. نیویورک‌تایمز می‌نویسد؛ «دیدیه پلارد» شهردار سن دنیس و ساکنان این منطقه به شبکه تلویزیونی «آی تله» می‌گویند این یورش سنگین ساعت 4 صبح آغاز شد. هلیکوپترها هم به پرواز درآمده بودند و مقام‌ها به مردم هشدار داده بودند که در خانه‌های خود بمانند.


یکی از ساکنان شهر به تلویزیون BFM می‌گوید: «گویی جنگ چریکی در شهر راه افتاده است.» این یورش بر آپارتمانی نزدیک «پلَس جان ژوره»، میدان مهمی در سن دنیس، متمرکز بود که چندان از «استاد دوفرانس» دور نیست، همان جایی که سه نفر از ۷ عامل انتحاری خود را در روز جمعه منفجر کردند. مرحله دوم تیراندازی و انفجار هم ساعت ۳۰/ ۷ صبح دیروز به وقوع پیوست. نیویورک‌تایمز می‌نویسد دو مظنون همچنان فراری هستند: یک نفر که حضورش از سوی نیروهای اطلاعاتی در سه شنبه شب تایید شده بود و نفر دوم هم صلاح عبدالسلام، ۲۶ ساله، بود. نفر سوم که پلیس فرانسه به شدت در پی او است «ابوعود» است که هویتی بلژیکی دارد و سازمان دهنده حملات خونبار ۱۳ نوامبر بود. سی‌ان‌ان، [در گزارشی که هر لحظه به روز می‌کرد و در ساعات پایانی نگارش این گزارش به دست آمد]، می‌نویسد ۷ مظنون دستگیر و سه نفر کشته شدند.


روز سه شنبه مقام‌های اطلاعاتی آمریکا و فرانسه اعلام کردند که «ابوعود» به همراه سایر شبه‌نظامیان همقطارش در سوریه است اما چهارشنبه صبح چند ایستگاه تلویزیونی به نقل از منابع ناشناخته پلیس اعلام کردند که ابوعود یکی از افرادی است که در سن دنیس حضور دارد. «ژان ایوز لودریان»، وزیر دفاع فرانسه، تلاش دارد تا به یک معاهده اروپایی استناد کند که اعضا را ملزم می‌کند تا به هر عضوی که «قربانی تجاوز مسلحانه در خاکش قرار می‌گیرد» کمک کنند. اکنون به نظر می‌رسد غرب هم طعم ناامنی را می‌چشد؛ ناامنی‌ای که ریشه آن به خاورمیانه و مداخلات فرامنطقه‌ای در آن بازمی‌گردد. وقتی بی‌ثباتی دولت‌های منطقه باعث می‌شود آنها عرصه تاخت و تاز قدرت‌های فرامنطقه‌ای و منطقه‌ای قرار گیرند و هر کشوری به فراخور منافع خود به تجهیز یک گروه شورشی می‌پردازد، بدیهی است که آن ماری که در آستین پرورش داده می‌شود روزی دامان خود آنها را هم بگیرد. اکنون که ترکش‌های این ناامنی دامان فرانسه و اروپا را گرفته است تلاش خود برای مبارزه با گروه‌های تروریستی را افزایش داده‌اند. به گزارش نیویورک‌تایمز، فرانسوا اولاند به دنبال کسب حمایت جهانی در مبارزه خود با جنگی است که داعش آغاز کرده است. این گزارش می‌افزاید: «اولاند خواستار نبرد برای تحقیر داعش شده است.» قرار است اولاند هفته آینده به مسکو و واشنگتن برود و با مقام‌های این دو کشور بر سر یک استراتژی هماهنگ برای مبارزه با داعش دیدار کند. در همین راستا، جان کری وزیر خارجه آمریکا گفته است اگر فرانسه درخواست اعزام نیرو از ناتو کند، بی‌تردید به این درخواست پاسخ مثبت داده خواهد شد.


با این حال، به نظر می‌رسد حمله داعش به پاریس زمینه لازم برای مداخله بیشتر غرب را فراهم کرده است. در واقع، حملات داعش به شیوه‌ای هدفمند انجام شده تا با فراهم کردن زمینه مداخله غرب بتواند از آب گل‌آلود ماهی بگیرد و با ناامن کردن فضای منطقه‌ای، هسته‌های مخفی خود را در راستای ناامن کردن منطقه و جهان به‌کار بگیرد. در همین راستا، مایکل هرش در مقاله‌ای در هفته‌نامه پولیتیکو می‌نویسد؛ فضای ۱۱ سپتامبر پس از حملات خونبار پاریس در حال بازتولید است. او می‌نویسد همان‌گونه که ۱۱ سپتامبر زمینه مداخله غرب در خاورمیانه را فراهم آورد، ۱۳ نوامبر پاریس هم از پتانسیل فراوانی برای قشون‌کشی غرب به خاورمیانه برخوردار است. نیویورک‌تایمز در گزارش ۱۷ نوامبر خود می‌نویسد: «دیوید کامرون، نخست‌وزیر بریتانیا، به پارلمان این کشور می‌گوید حملات پاریس زمینه مداخله علیه داعش در سوریه را تقویت کرده است؛ اقدامی که پارلمان در سال ۲۰۱۳ با آن مخالفت کرد.»


به نظر می‌رسد حملات پاریس حتی پارلمان‌های اروپایی را هم مجاب کند که تصمیمات و مصوبات قانونی لازم برای آغاز حملات دولت‌های غربی را فراهم کرده و دست از مخالفت بردارند. در واقع، اجماعی جهانی برای حمله به داعش در سوریه در حال شکل‌گیری است. در اینجا احتمالات دیگری مطرح می‌شود: اینکه آیا بشار اسد و نیروهای متحد او در سوریه هم هدف حملات غرب قرار می‌گیرند؟ آیا احتمال ورود ناتو به سوریه هم جدی است؟ آیا هدف غرب نیروهای داعش و سایر حامیان جریان افراط خواهد بود؟ و بسیاری پرسش‌های دیگر که هنوز پاسخ به آنها زود است. نیویورک‌تایمز می‌نویسد: در نزدیکی‌های سن دنیس یک خودرو مظنون با پلاک بلژیکی کشف شد. با این حال، موج نگرانی‌ها اکنون به بلژیک رسیده است. مقام‌های بلژیکی می‌گویند: این کشور در بالاترین میزان هشدار قرار دارد. در این کشور دو نفر به نام‌های «حمزه آتو»، 21 ساله و بومی بروکسل و «محمد امری» 27 ساله و مراکشی‌تبار متهم به انجام اقدامات تروریستی شده‌اند. آنها متهم هستند که صلاح عبدالسلام، تروریست فراری را از پاریس به بروکسل رسانده‌اند و در واقع رانندگان او بوده‌اند. پلیس اتریش هم روز سه‌شنبه اعلام کرد که عبدالسلام در 9 سپتامبر توقفی هم در شمال اتریش داشته است؛ چهار روز پس از آنکه آلمان و اتریش مرزهای خود را به روی آوارگانی که از مجارستان می‌آمدند، باز کردند. پلیس اتریش می‌گوید او از آلمان به اتریش آمد آن هم با خودرویی همراه با دو نفر که هویت‌شان هنوز روشن نشده است. سخنگوی وزارت کشور اتریش می‌گوید: او به پلیس گفته بود تنها چند روز در قالب تعطیلات در اتریش خواهد ماند.


موج تهدید به آلمان رسید

«ماما مرکل» یکی از رهبرانی بود که آغوش کشورش را به روی مهاجران گشود. در زمانی که رهبران اروپای شرقی به شدت مخالف حضور مهاجران بودند اما این مرکل بود که در میان مهاجران حضور یافت و با آنها عکس «سِلفی» می‌انداخت. اما اکنون آلمان هم تهدید به بمب‌گذاری شده است. به گزارش آسوشیتدپرس، مسابقه فوتبال دوستانه که قرار بود روز سه‌شنبه ۲۶ آبان بین آلمان و هلند در شهر هانوفر آلمان برگزار شود کمی پیش از آغاز مسابقه، به خاطر «تهدید بمب‌گذاری از سوی یک گروه افراطی» لغو شده‌است. «فولکر کلووه»، رئیس پلیس هانوفر به خبرگزاری آلمان گفت که «اطلاعاتی واقعی دریافت کرده‌ایم که فردی قصد داشته‌است در داخل استادیوم بمب منفجر کند.» وی همچنین گفت این تهدید «جدی» است و یک سناریوی تهدید واقعی «برای تمام شهر هانوفر» وجود داشته‌است. مسابقه فوتبال بین آلمان و هلند قرار بود به‌عنوان «نماد آزادی» و در همبستگی با قربانیان حملات پاریس برگزار شود.


«یورگ هوفمایستر»، سخنگوی پلیس آلمان نیز به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت که شیئی ناشناس در ورزشگاه پیدا شده و به این خاطر پلیس استادیوم را تخلیه کرده است. خبرگزاری آلمان از قول مقام‌های امنیتی در برلین خبر می‌دهد که یک سرویس اطلاعاتی خارجی به آلمان در مورد احتمال یک حمله از سوی افراط‌گرایان هشدار داده است. یک سالن اجرای کنسرت نیز به نام «ت‌ِاوئی-آرنا» در هانوفر پیش از آغاز اجرای یک برنامه موسیقی با ۹۰۰ تماشاچی در ارتباط با خطر بمب‌گذاری تخلیه شده‌است. سی‌ان‌ان نیز از پیدا شدن یک دستگاه مشکوک در ایستگاه قطار هانوفر خبر می‌دهد.


بریتانیا در آغوش اسلام‌هراسی

گزارش کمیسیون حقوق بشر اسلامی مستقر در لندن حاکی است که مسلمانان بریتانیا در تجربه روزانه خود با سوء تفاهم، تبعیض، تهدید به خشونت کلامی و جسمی، برخوردهای خشن و تهاجم‌های خشونت‌آمیز دست و پنجه نرم می‌کنند. به گزارش الجزیره، این کمیسیون می‌افزاید «این مسائل به تجربه‌ای معمول و قابل انتظار» برای مسلمانان بریتانیا تبدیل شده است. این کمیسیون می‌افزاید تعداد افرادی که از تهاجم زبانی و حملات جسمی در فشار هستند از سال ۲۰۱۰ به این سو افزایش شدیدی یافته است.


الجزیره به نقل از کمیسیون مذکور می‌افزاید دوسوم 1800 نفری که در گزارش کمیسیون حقوق بشر اسلامی مورد نظرسنجی قرار گرفتند اعلام کردند که تحت فشار سوء استفاده زبانی هستند که در مقایسه با سال 2010 بیش از 40 درصد افزایش داشته است، در حالی که 82 درصد می‌گفتند شاهد اسلام‌هراسی بودند و این رقم 50درصد افزایش داشته است. حملات فیزیکی از 14 درصد در سال 2010 به حدود 18درصد رسیده است. این گزارش می‌افزاید: «مسلمانان بریتانیایی احساس می‌کنند که از سوی رسانه‌ها و نهادهای سیاسی بریتانیایی هدف گرفته شده‌اند و در واقع سیبل آنها هستند. مسلمانان معتقدند این فضا باعث بدتر شدن فضای ترس شده و باعث می‌شود گروه‌های راست‌افراطی و نژادپرستان ضداسلامی میدان دار شوند... بسیاری از مسلمانان احساس می‌کنند مورد تنفر جامعه هستند.» گزارش کمیسیون حقوق بشر حاکی است که مخالفت با سیاست‌های دولتی هم زیاد است که از آن جمله می‌توان به قانون «جلوگیری از استراتژی مبارزه با افراط‌گرایی» و «قانون مبارزه با تروریسم و امنیت جدید» اشاره کرد. در کنار این، حساسیت به لفاظی‌های ضداسلامی از سوی سیاستمداران و رسانه‌ها را نیز باید افزود.


الجزیره می‌نویسد در سال ۲۰۱۰ چیزی حدود ۳۴ درصد معتقد بودند که سیاست‌های دولتی تاثیری منفی بر اجتماعات اسلامی دارد اما این آمار اکنون به ۶۰ درصد رسیده است. همچنین ۹۴ درصد اعلام کردند که با کلیشه‌های منفی اسلامی در رسانه‌ها برخورد داشته‌اند و ۸۵ درصد هم اعلام کردند که از سیاستمداران استفاده از ادبیات اسلام‌هراسانه را شنیده‌اند. «آرزو مرالی»، یکی از نویسندگان این گزارش و به الجزیره می‌گوید: «ظاهرا به نقطه عطفی رسیده‌ایم که بسیار نگران‌کننده است.»استراتژی پیشگیری که پس از بمب‌گذاری لندن در سال ۲۰۰۵ شکل گرفت که هدفش تقابل با افراط‌گرایی بود، مدت‌ها به‌عنوان منبعی از نفرت در میان بسیاری از مسلمانان بریتانیایی نگریسته می‌شد. بسیاری از کارشناسان می‌گفتند این استراتژی می‌تواند بذر بی‌اعتمادی میان مسلمانان و دولت را کاشته و باعث شود آنها در آینده زیر فشار و نظارت بیشتر قرار گیرند. دیوید کامرون در ماه می‌گفته بود: «برای مدت‌های مدید ما جامعه‌ای تساهل‌گرا بودیم و به شهروندان‌مان می‌گفتیم اگر از قانون اطاعت کنید، ما در کنارتان خواهیم بود. این دولت در مورد این رویکرد صفحه را ورق خواهد زد.» به نظر می‌رسد تحولات جمعه خونین پاریس نگاه جامعه اروپا نسبت به کلیت مسلمانان را عوض کرده است. داعشی‌ها با برداشت خشونت‌آمیز از اسلام تلاش دارند تا برداشت خود را به خورد جامعه جهانی دهند و خود را نماینده اسلام معرفی کنند. نیویورک‌تایمز می‌نویسد رویکردهای داعش به حدی خشونت‌بار است که این گروه حتی در میان گروه‌های هم‌نوع خود هم از اعتباری برخوردار نیست، به‌گونه‌ای که رهبران القاعده به تکفیر رهبران داعش روی آورده و خلافت البغدادی را «خلافت جعلی» می‌خوانند. ماه گذشته یک سازمان اسلامی دیگر در بریتانیا به نام « Tell MAMA» در گزارشی با عنوان «از جان مان می‌ترسیم» اعلام کرد که مسلمانان «ذهنیت محصور شده‌ای» به دلیل «تهدید دائمی از نفرت ضداسلامی در میان جامعه بریتانیا» دارند.


آمریکا در دام داعش

پس از آنکه 24 فرماندار آمریکایی اعلام کردند که از پذیرش مهاجران سوری خودداری می‌کنند، چند مسجد در این کشور «تهدید و تخریب شد» و نگاه بدبینانه‌ای نسبت به مسلمانان در برخی ایالت‌های آمریکا شکل گرفته است. به گزارش الجزیره، «شورای روابط آمریکا- اسلام» که یک سازمان مردم نهاد است روز دوشنبه اعلام کرد که مواردی از «خرابکاری، تهدید و نفرت» در ماساچوست، فلوریدا، تگزاس، کنتاکی، ویرجینیا، نبراسکا، تنسی، اوهایو و نیویورک را مستند کرده است. الجزیره می‌افزاید تعداد فرمانداران ایالت‌های آمریکا به 27 تن افزایش یافته است که 26 تن از آنها جمهوری‌خواه و یک تن دموکرات است. مقام‌های «مرکز اسلامی در اوماها»، نبراسکا، می‌گویند تصویری از برج ایفل که با اسپری رنگ شده بود به دیوار یکی از مساجد محلی نصب شده بود. الجزیره می‌نویسد در تگزاس وقتی عبادت‌کنندگان هنگام صبح به سوی مسجد می‌رفتند، مشاهده کردند که تکه‌های پاره شده‌ای از قرآن بر روی در نصب شده است.


مرکز اسلامی در فلوریدا هم تماس‌های تهدیدآمیزی دریافت کرده است. تماس‌گیرنده گفته بود: «یک شبه‌نظامی به سراغ‌تان می‌آید و هرکسی را که در مرکز اسلامی‌تان ببیند از دم به گلوله می‌بندد.» برخی دیگر از مسلمانان هم در کارولینای شمالی با مشت و لگد مورد حمله قرار گرفتند. موج اسلام‌هراسی اکنون اروپا و آمریکا شمالی را در برگرفته است. در واکنش به این تحولات اما باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا مسدود کردن راه ورود مهاجران به آمریکا را «توهین‌آمیز و خلاف ارزش‌های آمریکا» نامید. از سوی دیگر برخی قانون‌گذاران کنگره هم اعلام کرده‌اند تلاش اوباما برای میزبانی ۱۰ هزار مهاجر سوری را تعلیق خواهند کرد. اوباما که در اجلاس همکاری‌های اقتصادی آسیا- پاسیفیک در فیلیپین به‌سر می‌برد سیاستمداران آمریکایی را متهم کرد که به دنبال امتیازگیری سیاسی هستند.


هزینه کسب و کار مرگ

نتیجه یک پژوهش بین‌المللی نشان می‌دهد که شمار قربانیان حملات تروریستی در دنیا به شدت بالا رفته است. در سال ۲۰۱۴ جهان شاهد رشد کم‌سابقه تلفات انسانی در پی عملیات تروریستی بوده است. به گزارش انستیتو صلح و اقتصاد در لندن، ۳۲ هزار و 650 نفر در حملات تروریستی کشته شده‌اند که این آمار افزایشی ۸۰ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۳ را نشان می‌دهد. طبق پژوهش‌های این نهاد، هزینه اقتصادی تروریسم جهانی نیز به شکل فزاینده‌ای رشد کرده است: این خسارت در سال ۲۰۱۴ معادل ۵۳ میلیارد دلار بوده که 10 برابر میزان آن در سال ۲۰۰۰ است. پیامدها و خسارات تروریسم تنها به کشورهای غربی محدود نبوده‌اند، بلکه شامل افغانستان، عراق، نیجریه، پاکستان و سوریه نیز می‌شوند. ۷۸ درصد ترورها در کشورهای یادشده رخ داده‌اند. گزارش انستیتوی یادشده روز سه‌شنبه (۱۷ نوامبر/ ۲۶ آبان) در لندن منتشر شد. وخیم‌ترین وضعیت در عراق عنوان شده؛ کشوری که آمار قربانیان حوادث تروریستی آن در سال ۲۰۱۴ حدود 10 هزار نفر بوده است. بازیگران اصلی حملات تروریستی، شبه‌نظامیان گروه «دولت اسلامی» (داعش) و بوکوحرام در آفریقای غربی هستند. طبق مستندات موجود، این دو گروه مسوول ۵۱ درصد از کشتارها و خونریزی‌های تروریستی بوده‌اند.