علی سرزعیم

تسهیل امور اداری مساله بسیار مهمی در توسعه اقتصادی و نیز تامین رفاه شهروندان و جلب رضایت آنها است که متاسفانه به نظر می‌رسد در میان دعاوی بزرگی چون مناقشات بین‌المللی، مدیریت جهانی، جراحی اقتصاد، تعارض‌های سیاسی و امثالهم کاملا مغفول مانده است.‌ این درحالی است که دشواری فرآیندهای اداری هم ‌اینک رنج قابل ملاحظه‌ای را به شهروندان تحمیل می‌کند. یکی از رایج‌ترین مشکلات انجام فرآیندهای اداری، پرداخت‌هایی است که باید صورت گیرد. به عنوان مثال، شما می‌خواهید برای فرزندتان شناسنامه دریافت کنید، فارغ از دشواری نوبت گرفتن و در صف ایستادن برای دریافت شناسنامه و تحویل مدارک با ‌این مساله روبه‌رو خواهید شد که باید مبلغی ناچیز را به حسابی خاص در بانکی خاص واریز نمایید.‌ این امر موجب می‌شود تا شما ناگزیر، رنج ناشی از تردد میان اداره مذکور و بانک و انجام یک فرآیند بانکی را متحمل شوید. ‌این در حالی است که می‌شد همین مبلغ به شکل نقد دریافت شده و قبض‌هایی خاص تحویل داده شود و مراجعان به بانک‌ها سوق داده نشوند.

امروزه با گسترش دستگاه‌های پرداخت الکترونیکی در همه مغازه‌ها می‌توان از آنها در ادارات نیز بهره برد. رویه موجود نه تنها ناخشنودی زیادی را به مردم تحمیل می‌کند، بلکه تزاحم و شلوغی بی‌معنایی را برای بانک‌ها به وجود می‌آورد. بسیار روشن است که مبنای فرستادن مراجعان به بانک‌ها یک ترس ناموجه مبنی بر تخلف مالی کارمندان دولت است؛ ناموجه از‌ این رو که به راحتی می‌توان مکانیزم‌های ساده‌ای برای کنترل آن تهیه کرد. مضاف بر ‌اینکه در ‌این موارد، مبالغ تجمیع شده آن قدر نیست که اصولا ارزش آن را داشته باشد تا مردم را با سختی مواجه ساخت. حال نگاهی به همه رویه‌های اداری بیندازیم تا ببینیم که ‌این مشکل تا چه اندازه فراگیر است و حل آن تا چه حد می‌تواند مشکلات را کاهش دهد.مساله مرتبط دیگری که باز هم در دولت فعلی مغفول مانده اجرای طرح دولت الکترونیکی یا بهره‌گیری از فن‌آوری‌های ‌اینترنت و رایانه در خدمات دولتی است. تجربه بسیار موفقی در نیروی انتظامی نشان داد که چگونه می‌توان امر خطیری چون صدور گذرنامه را غیرمتمرکز نمود.

‌این طرح ‌اینک در نیروی انتظامی‌ به شکل روزافزونی بسط یافته و خدمات متنوعی را در بر گرفته است. آیا امکان تکرار ‌این تجربه در دستگاه‌های متنوع دولتی وجود ندارد؟‌ آیا نمی‌شود وب سایت‌های دستگاه‌ها و ادارات چنان غنی شود که شما همه اطلاعات لازم را به راحتی در آنجا بیابید؟ آیا امکان‌پذیر نیست تا تمام فرم‌ها را بتوان از آنجا به دست آورد و حتی به شکل ‌اینترنتی پر و ارسال نمود؟ آیا نمی‌شود اطلاعات ملی افراد به نحوی در دستگاه‌های مسوول اشتراک‌گذاری شود که مراجعان بابت هر کاری شناسنامه و کپی آن، کارت ملی و کپی آن و.... را با خود نیاورند؟‌ آیا نمی‌شود رابطه ‌ایمیلی میان مراجعان و کارمندان دولت را جایگزین رابطه چهره به چهره کرد؟ شاید ۱۵ سال پیش ‌این حرف‌ها عجیب به نظر می‌رسید؛ اما امروزه شدنی بودن آن برای همه مردم مشخص است.‌ اینها کارهای ساده و کوچکی است که می‌تواند رضایت قابل توجهی را در میان مردم به وجود آورد و از ترددهای بی‌مورد بکاهد.