در گفت‌وگو با کارشناسان بررسی شد
تولید «بالابر» در غیبت استانداردهای جهانی
گروه صنعت و معدن- شایان مصری: اگرچه آسانسور(بالابر) به شکل امروزی در حدود ۵۰ سال پیش وارد کشور شد، اما تدوین استاندارد برای آنها از حدود یک دهه پیش آغاز شده است. طرح تدوین استاندارد آسانسور در سال ۱۳۷۷ در دستور کار قرار گرفت. در آن زمان ناایمن بودن آسانسورها و گزارش‌های مکرر مبنی بر تلفات جانی موجب شد تا این موضوع به شورای عالی امنیت ملی نیز کشیده شود و آنها نیز بر تدوین استانداردهای آسانسور تاکید کنند. اگر چه تدوین استاندارد در این خصوص کماکان با ابهاماتی همراه بود.
هم اکنون تنها چهار قطعه اصلی، قفل، ضربه‌گیر، پاراشوت و گاورنر در آسانسورها در رده استانداردهای اجباری قرار دارند و تابلو زمان در صف انتظار نیز در مرحله اجباری شدن قرار دارد، اما مقوله کیفیت در استانداردهای تدوین شده هیچ جایگاهی ندارد.
علاوه بر این هیچ نظارتی نیز در کیفیت قطعات وارداتی صورت نمی‌گیرد و در این بخش هم تنها بحث ایمنی مطرح است.
تولید آسانسور در کشور یک دهه پس از ورود آن به کشور کلید خورد به طوری که اولین کارخانه در کشور توسط وزارت مسکن و شهرسازی در سال ۱۳۵۰ راه‌اندازی شد. پس از آن نیز کارخانه‌های دیگری در این زمینه شروع به فعالیت کردند، اما پس از انقلاب اسلامی و اعمال برخی محدودیت‌ها علیه کشور، تولید و واردات آسانسور به کشور با وقفه ای زمانی مواجه شد تا اینکه در دهه ۷۰ مجوز واردات آزاد شد و به تبع آن واحدهای فروش آسانسور به صورت رسمی و غیررسمی آغاز به کار کردند و هفت سال پس از صدور مجوز واردات آسانسور به کشور، استانداردسازی در این خصوص نیز آغاز شد. پس از تدوین استاندارد، بازرسی آسانسورها در داخل کشور نیز از سال ۸۲ در کلانشهرها آغاز و پس از آن به مرور به سایر شهرستان‌ها رسید.
کیفیت آسانسور متولی ندارد
رییس بازرسی آسانسور در شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید: در بحث کیفیت تولید و واردات آسانسور هیچ واحد متولی نظارتی وجود ندارد و تنها در بخش نظارت بر قطعات ایمنی واحدهای نظارتی فعالیت دارند.
شهریار عطاریان افزود: در کشور شرکت‌های استاندارد، موارد ایمنی را در زمینه تولید آسانسور بررسی می‌کنند، اما هیچ واحد نظارتی در زمینه کنترل کیفیت بالابرهای تولید داخل و وارداتی وجود ندارد. وی ادامه داد: شرکت‌های بازرسی کیفیت و استاندارد ایران، بازرسی‌هایی پس از نصب صورت می‌دهند و بیش از همه چهار قطعه در آسانسور که در ایمنی نقش بسزایی دارند مورد بازرسی قرار می‌گیرند. عطاریان قطعه‌های نظارتی را گاورنر، پاراشوت، قفل در و ضربه گیر اعلام کرد و افزود: این چهار قطعه در آسانسور نقش بسزایی دارند و حتی در آسانسورهای وارداتی این قطعات بازرسی و آزمایش‌های لازم روی آنها انجام می‌شود، همچنین با پیگیری‌های انجام شده به زودی تابلوی زمان نیز به این قطعات نظارتی اضافه می‌شود.
عطاریان با اشاره به اینکه کلیات استاندارد برای استفاده آسانسور در ساختمان‌ها در مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان گنجانده شده است، تصریح کرد: مواردی مانند سرعت، اندازه محاسبات ترافیکی و مقررات قبل از نصب آسانسور بررسی می‌شود که کار بازرسی این موارد بر عهده مهندس طراح و مهندس ناظر است. رییس بازرسی آسانسور در شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران اضافه کرد: از سال ۷۷ تا کنون بیش از ۴۱ هزار گواهینامه آسانسور صادر شده است و تنها بعد از ارائه گواهینامه آسانسور، پایان کار به دارندگان ساختمان‌ها ارائه خواهد شد. وی با اشاره به اینکه گواهینامه‌های اعطایی برای آسانسورها اعتبار یک ساله دارند، افزود: به شرطی این اعتبار ادامه خواهد داشت که تغییری در ساختار آسانسور ایجاد نشود.
عطاریان همچنین در پاسخ به این سوال که محدودیت‌های بین‌المللی چه تاثیری روی کیفیت و تولید آسانسور در ایران گذاشته است، گفت: تنها قطعاتی مثل سیم بکسل و سیستم‌های محرکه در کشور تولید نمی‌شود و اگر هم تولید شود در اندازه پاسخگویی به نیاز بازار نیست، بنابراین بیشتر این قطعات به دلیل نیاز بازار از خارج وارد می‌شود. عطاریان با بیان اینکه در تهران تنها ۸ شرکت بازرسی و نظارت بر استاندارد آسانسور وجود دارد، افزود: ۳۱۱ شرکت آسانسوری نیز وجود دارند که مجاز به فروش، نصب و راه‌اندازی آسانسور در سطح کشور هستند. وی با اشاره به اینکه این شرکت‌ها نیز دارای اعتبار سه ساله هستند، اظهار کرد: بعد از پایان دوره اعتبار، این شرکت‌ها دوباره تحت آزمایش قرار می‌گیرند و برای سه سال دیگر اعتبار دریافت می‌کنند، این در حالی است که اگر شرکتی تخلفی انجام دهد، اعتبار و پروانه آن شرکت لغو می‌شود.
ورود آسانسورهای بی کیفیت
در همین حال، مدیرکل نظارت بر اجرای استاندارد نیز در این باره گفت: اعمال محدودیت‌های بین‌المللی تاثیری بر کیفیت آسانسورها ندارد، اما بعضی از وارد کنندگان آسانسور همچنان مشغول واردات آسانسورهای بی‌کیفیت از راه‌های مختلف هستند. فریدون بلغاری افزود:اگرچه در واردات آسانسور و قطعات آن با محدودیت روبه‌رو بوده‌ایم، اما واقعیت این است که مشکلات بسیاری از آسانسورها از زمان بعد از نصب و بعد از کارکرد از آن به وجود می‌آید، در حالی که آسانسور محصولی است که باید به طور منظم و مرتب مورد بازرسی قرار گیرد.
بلغاری، تصریح کرد: به طور مثال در گزارش‌های آماری آمده بود که ۹۲ درصد آسانسورهای نصب شده در دستگاه‌های دولتی در تهران مشکل داشته‌اند، که بعضی از آنها مشکلات‌شان بسیار حاد بوده، مثل فرسوده بودن تسمه، که تمامی این موارد به دلیل نبود بازرسی به وجود آمده بود که اداره کل استاندارد استان تهران نیز چندی پیش این موضوع را تایید کرد. در سال ۸۹ نیز رییس انجمن صنایع آسانسور و پله برقی ایران از فعالیت حدود ۴۰ هزار دستگاه آسانسور خطرناک بازرسی نشده در سطح کشور خبر داده بود.
به گفته مدیر کل نظارت بر اجرای استاندارد، شکایات مربوط به آسانسور بیشتر به سندیکای آسانسور یا سازمان استاندارد ارجاع داده می‌شود که از طریق مراجع قضایی بررسی می‌شود و تولیدکنندگان یا واردکنندگان را مکلف به پرداخت خسارت می‌کنند.از آنجا که بسیاری از ساختمان‌های ادارات، شرکت‌ها، سازمان‌ها و حتی منازل مسکونی مجهز به آسانسور هستند، نه تنها امنیت مصرف‌کنندگان آسانسور باید حفظ شود، بلکه بدست آوردن رضایت مصرف‌کنندگان هم باید به همان میزان مهم باشد.از سوی دیگر برخی از آسانسورهای مجتمع‌های مسکونی، به خصوص مجتمع‌های مسکونی علاوه بر فرسودگی و قدیمی بودن شان، از نظر کیفیت و استاندارد با ظرفیت و تعداد طبقات متناسب نیستند. بیشتر آسانسورهای موجود، برای ساختمان‌های چهار طبقه طراحی و تعریف شده‌اند، اما صاحبان حقیقی و حقوقی ساختمان‌ها به دلایل مختلف از جمله ارزان بودن، از همین آسانسورها برای ساختمان‌هایی با تعداد طبقات بالا استفاده می‌کنند. بنابراین این وظیفه معماران و طراحان شهری است که ابعاد، حجم و ظرفیت و نسبت‌های انتخاب آسانسور برای ساختمان‌های مختلف را احصا و ابلاغ کنند تا ضمن آنکه حقی از شهروندان ضایع نشود، ضرایب ایمنی و سلامت نیز رعایت شود.کارشناسان بر این اعتقادند که وجود یک واحد نظارتی در زمینه کیفیت‌سنجی آسانسورهای وارداتی و نیز تولیدات داخلی ضروری است. اکنون باید پرسید آیا زمان آن فراخواهد رسید که «بالابر» ایمن و به استانداردهای جهانی نزدیک شوند؟
ارسال نظر