پیشنهاد 142‌میلیارد دلاری برای خرید ریو تینتو

شرکت بی‌اچ‌پی بیلیتون، بزرگ‌ترین شرکت معدنی جهان، با ارائه پیشنهادی ۱۴۲‌میلیارد دلاری (۹/۶۷‌میلیارد پوندی) به رقیبش ریوتینتو، خواستار خرید این شرکت شد. این پیشنهاد فورا توسط ریوتینتو رد شد، اما با نشانه‌های موجود بی‌اچ‌پی پیشنهاد شیرین‌تری خواهد داد. به گزارش روزنامه فایننشال تایمز، بی‌اچ‌پی با ارائه این پیشنهاد جسورانه به یکی از بزرگ‌ترین رقبایش‌، اراده خود برای به‌دست آوردن کنترل منابع طبیعی زمین از آهن تا طلا را به جهانیان نشان داد.

این روزنامه انگلیسی گزارش داد: با اینکه پیشنهاد بی‌اچ‌پی توسط رقیبش پذیرفته نشد، اما شواهد حاکی از آن است که بی‌اچ‌پی درخواستش را تا آخرین گام پیگیری می‌کند و حتما رقم پیشنهادش را بیشتر می‌کند. این معامله می‌تواند با پشت‌سر گذاشتن قرارداد ۱۱۲‌میلیارد دلاری خرید تایم وارنر توسط آمریکا آن‌لاین در سال ۲۰۰۰، به دومین معامله بزرگ تاریخ دنیا بعد از خرید شرکت مانسمن به مبلغ ۱۷۲‌میلیارد دلار توسط شرکت Vodafone در سال ۱۹۹۹ باشد.

به اعتقاد عده‌ای، این پیشنهاد نمایش قدرت دو مدیرعامل جدید و سلطه‌جوی این دو غول معدنی جهان است.

تام آلبانس، مدیرعامل ریوتینتو ماه جولای با پیشنهادی ۴۰‌میلیارد دلاری شرکت کانادایی آلومینیوم‌سازی آلکن را در اختیار و ریو را به بزرگ‌ترین آلومینیوم‌ساز جهان تبدیل کرد. فاز نهایی تصاحب آلکن توسط ریوتینتو اوایل هفته گذشته تکمیل شد. ماریوس کلوپرز مدیرعامل ۴۵‌ساله بی‌اچ‌پی نیز که تنها یکی دو ماه است میز ریاست را در اختیار گرفته، با پیشنهاد خرید ریو تعجب همگان را برانگیخت. با بالا رفتن قیمت مواد اولیه و محصولات در سال‌های اخیر، صنعت معدن شاهد ادغام‌های زیادی درون خود بوده است و هزینه استخراج و حمل‌ونقل فلزات نیز همانند موشکی که به فضا می‌رود به سرعت بالا رفته و به این جریان شتاب بخشیده است. رشد سریع در چین و سایر نقاط جهان، نیاز به مس، سنگ‌آهن و آلومینیوم را شدت بخشیده است. با این حال، مشکلات موجود در راه‌های آبی و راه‌های آهن عرضه این محصولات به نقاط مختلف دنیا را با تنگنا مواجه کرده است. شرکت متحد بی‌اچ‌پی ـ ریوتینتو می‌تواند مدیریت بهتری در رسیدن مواد اولیه از معادن به کارخانه‌ها داشته باشد.

تراست معدنی

ادغام بی‌اچ‌پی و ریوتینتو می‌تواند پلی باشد از دورافتاده‌ترین نقاط استرالیا به سایر نقاط دنیا حتی ماداگاسکار و یا آلاسکا. بی‌اچ‌پی ـ ریوتینتو می‌تواند ۲۳‌درصد از ذغال‌سنگ، ۱۳‌درصد از بازار مس و ۱۷‌درصد از بازار آلومینیوم جهان را در اختیار بگیرد. اما مهمتر از همه، این شرکت می‌تواند دومین تولیدکننده بزرگ ماده اصلی مورد نیاز فولادسازان یعنی سنگ‌آهن، بعد از شرکتCVRD برزیل باشد. بی‌اچ‌پی ـ ریو می‌تواند ۳۹‌درصد از بازار سنگ‌آهن دنیا را در اختیار بگیرد. طبق پیش‌بینی بی‌اچ‌پی، این شرکت متحد می‌تواند با داشتن ۱۱۵‌هزار نیروی کار، سالیانه بیش از ۸۰‌میلیارد دلار فروش داشته باشد و سودی ۲۵‌میلیارد دلاری نصیب آنها شود. صحبت‌های تصاحب ریوتینتو توسط بی‌اچ‌پی از ماه سپتامبر و بعد از موافقت سهامداران آلکن با فروش سهمشان به ریوتینتو و افزایش ناگهانی سهام ریو شکل گرفت. روز بعد از پیشنهاد خرید ریوتینتو توسط بی‌اچ‌پی سهام ریو در لندن ۲۲‌درصد افزایش یافت و به ۹۶/۵۲ پوند (۲۹/۱۱۱ دلار) و دو روز بعد از آن به ۹/۱۳۰ دلار رسید که هیچ‌وقت این‌قدر بالا نبوده است، اما سهام بی‌اچ‌پی ۷/۵‌درصد در لندن کاهش یافت. پیشنهاد بی‌اچ‌پی به ریوتینتو سبب رونق بازار شد و سهام سایر شرکت‌های معدنی به شدت بالا رفت. چیپ گودیر مدیرعامل قبلی بی‌اچ‌پی در ماه آوریل فاش کرد بریان گیلبرنسنون مدیرعامل سابق این شرکت در سال ۲۰۰۲ با مدیریت برایان گیلبرتسون، زمانی که سهام ریو به مبلغ ۳۸‌دلار مبادله می‌شد پیشنهادی برای خرید آن ارائه کرد که با مخالفت شدید ریاست هیات مدیره بی‌اچ‌پی، دن آرگوس مواجه شد و گیلبرتسون به‌طور ناگهانی از بی‌اچ‌پی جدا شد. گودیر در ماه سپتامبر از سری مقامات بی‌اچ‌پی بازنشسته شد.

سخنگوی ریو گفته است: پیشنهاد بی‌اچ‌پی در هیات‌مدیره مورد بررسی قرار گرفت و به اتفاق آرا رد شد. افراد مطلع می‌گویند: بی‌اچ‌پی ۱۰ روز قبل از اعلام رسمی موضوع، نامه پیشنهادی خود را برای مدیران ریو فرستاده است.

ادغام بی‌اچ‌پی و ریوتینتو لزوما آنها را به کشف ذخایر معدنی جدید رهنمون نمی‌کند، اما از مستهلک شدن این شرکت‌ها زیر فشار افزایش سریع هزینه‌های حمل‌ونقل فلزات و سایر مواد‌اولیه جلوگیری می‌کند. این هزینه‌ها، اکنون بیشتر از همیشه به نظر می‌رسد. با توجه به افزایش شدید میزان تجارت در چین، هند و سایر کشورهای در حال توسعه، این شرکت‌ها با کمبود کشتی‌های بزرگ مواجه هستند.

حذف رقابت

بی‌اچ‌پی در نامه پیشنهادی خود با ریو بر پتانسیل بالای حاصل از ادغام این دو شرکت برای حمل‌ونقل مواد اولیه تاکید کرده است. با ادغام این دو شرکت، آنها مجبور نیستند برای کشتی‌ها، زمان حمل‌ونقل و راه‌های دریایی با یکدیگر رقابت کنند.

شرکت آلکوا نیز که بدون چون و چرا مهره سنگین وزنی در صنعت آلومینیوم به‌شمار می‌آید در رقابت با ریوتینتو برای خرید شرکت آلومینیوم آلکن ناکام ماند.

نقش چین

در پشت پرده این قراردادها، چین نقش زیادی بازی می‌کند. همچنان که با تبدیل شدن این کشور به بزرگ‌ترین اقتصاد تولیدکننده جهان، این کشور بزرگ‌ترین مشتری بی‌اچ‌پی و ریوتینتو تبدیل شده است. چین هم‌اکنون به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده و مصرف‌کننده فولاد در دنیا، مقدار بسیار زیادی سنگ‌آهن وارد می‌کند. در نیمه‌ دوم سال ۲۰۰۷، فروش سنگ‌آهن، فلزات پایه، آلومینیوم و سایر مواد اولیه توسط بی‌اچ‌پی به چین ۵۰‌درصد نسبت به مدت مشابه در سال گذشته رشد کرد و به ۳/۵‌میلیارد دلار رسید. چین هم‌اکنون ۵/۱۲ برابر نسبت به سال ۲۰۰۳ از بی‌اچ‌پی بیشتر خرید می‌کند.

به اعتقاد کارشناسان، با ادغام بی‌اچ‌پی ‌و ریوتینتو، افزایش مداوم نیاز شدید چین به بی‌اچ‌پی اجازه می‌دهد کنترل قیمت‌ها و عرضه محصولات را برای مدتی طولانی در اختیار بگیرد.

ادغام بی‌اچ‌پی و ریوتینتو احتمالا با مخالفت مقامات سازمان‌های مخالف تشکیل اتحادیه‌های بزرگ صنعتی (آنتی تراست) روبه‌رو می‌شود. اتحادیه اروپا در این مورد دقت‌نظر خاصی دارد و مواظب است تا شرکتی به تنهایی نتواند کنترل قسمت عمده‌ای از بازار کالاهای خاص را در اختیار بگیرد. سخنگوی کمیسیون رقابت آزاد تجاری در اتحادیه اروپا از ارائه توضیح پیرامون این قرارداد خودداری کرد.

موضوع آنتی تراست در وزارت دادگستری ایالات متحده و همچنین کمیسیون تجاری متحد این کشور نیز با دقت خاصی مورد بررسی قرار می‌گیرد تا قدرت انتخاب خریداران مواد اولیه در ایالات متحده مخصوصا فولادسازان محدود نشود. به هنگام قرارداد میتال‌استیل و آرسلور، مقامات دادگستری ایالات متحده با مشکلات زیادی روبه‌رو شدند.

بی‌اچ‌پی اعلام کرده است، تمامی جزئیات قانونی و سایر شرایط عملی لازم برای ادغام با ریو را مورد بررسی قرار داده است و در پیشنهاد این شرکت به ریو هیچ نشانه‌ای از امکان وجود مشکلات مربوط به موضوع آنتی ‌تراست وجود ندارد.

اگر شرکت بی‌اچ‌پی بیلتون موفق شود ریوتینتو را بخرد، ملبورن خانه چهارمین شرکت بزرگ جهان خواهد بود.بی‌اچ‌پی ـ ریو با ارزشی حدود ۳۸۰‌میلیارد دلار پشت سر شرکت‌های پتروچاینا، اکسون موبایل و جنرال الکتریک ولی بالاتر از شرکت مایکروسافت قرار می‌گیرد.