بهمن دانایی *

موضوع شکر به تراژدی نزدیک می‌شود. واردات ۲/۱میلیون تن شکر در سال ۱۳۸۵ رکوردشکنی تاریخی بوده است. در سال ۱۳۸۵ انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر ایران ده‌ها نامه به مسوولان دولتی نوشت،‌ با برخی مقام‌های غیردولتی کرد و رسانه‌ها گفت‌وگو کرد. بهمن دانایی، دبیر انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر در تازه‌ترین گفت‌وگویش با ایسنا نکاتی را مطرح کرده است که خلاصه‌ای از آن را در زیر می‌خوانید: از یک ساله گذشته تاکنون سه میلیون و ۳۲‌هزار تن شکر وارد شده است و این در حالی است که نیاز داخل کشور برای واردات حداکثر ۷۰۰‌هزار تن است که با این میزان واردات چهار تا ۵/۴ برابر نیاز داخل کشور وارد شده است.

ما به واردات دولت هیچ‌گونه اعتراضی نداریم. مسلما در شرایط خاص کنونی واردات برای ذخیره‌سازی و تنظیم بازار صورت می‌گیرد ولی ما اعتقاد داریم که واردات نباید در دست دلال‌ها و واسطه‌ها باشد و باید آنها حذف شوند و دولت به تنهایی واردات را انجام دهد.

نباید شکر به حراج گذاشته شود. انجام واردات به وسیله دلال‌ها و واسطه‌ها بسیار خطرناک است و هیچ منافعی از آن متوجه کشور نمی‌شود.

ما از تلاش وزیر بازرگانی برای خرید شکر تولیدکننده‌ها، قدردانی هم می‌کنیم. معتقدیم دستگاه وزارت بازرگانی که از مشکلات این صنعت آگاهی دارد می‌تواند اطلاعات مربوط به این صنعت را بسیار صادقانه‌تر به تصمیم‌گیرندگان کشور برسانند چراکه ما احساس می‌کنیم عدم اطلاع‌رسانی صادقانه به مسوولان ارشد کشور منجر به کاهش تعرفه واردات شد.

طبق مصوبات شورای اقتصاد دولت باید از کارخانه‌ها ۶۵۰‌هزار تن شکر خریداری می‌کرد که این اتفاق افتاد ولی در‌حال‌حاضر هنوز حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰‌هزار تن شکر در انبارها باقی‌مانده است و این در حالی است که تاکنون سابقه نداشته در این زمان که دو ماه تا فصل بهره‌برداری جدید باقی‌مانده این میزان شکر در انبارها موجود باشد.

در چند سال گذشته هیچ‌گاه در کشور بالای ۳۰‌تن در هکتار چغندر برداشت نداشته‌ایم ولی از دو سال گذشته یک روند صعودی در کشور آغاز شده و میزان برداشت در هکتار چغندر کشور سال گذشته به نزدیک ۳۷‌تن در هکتار رسید که این رقم به میانگین جهانی (۳۸ تن در هکتار) نزدیک است ولی پیش‌بینی می‌کنیم امسال این رقم در کشور دوباره به ۳۰ تن در هکتار تقلیل یابد.

از سوی دیگر باید اذعان کرد، با ۱۰۰‌سال انحصاری که در این صنعت بوده توقع بسیار گزاف و سنگینی است که ظرف یک سال به آزادسازی این صنعت بپردازیم.

دولت باید استراتژی خود را در قبال این صنعت تعریف کند. دولت باید با تجهیز و تدوین یک طرح و با استفاده از تجربیات تولیدکنندگان، زمانی را برای تولیدکننده‌ها برای آزادسازی تعیین کند.

قیمت چغندرقند نقش اصلی را در قیمت شکر بازی می‌کند. وقتی در قیمت تمام شده شکر فقط ۴۰۰‌تومان پول چغندرقند قرار دارد چطور می‌توانیم با ۴۰۰ تومان قیمت جهانی مبارزه کنم؟

از یک‌میلیون و ۹۰۰‌هزار تن مصرف شکر فقط حدود یک‌میلیون تن مصرف صنوف و صنایع است که باید با احجام بزرگ بسته‌بندی شود و حدود ۷۰۰‌هزار تن نیز تعهدات دولت به مردم در قالب کالابرگ و سهمیه‌های خاص و غیره است که مسوولیت بسته بندی آن نیز برعهده دولت است و در این بین تنها ۲۰۰‌هزار تن کل سهم کارخانه‌های تولیدکننده شکر در بازار مصرف است که حتی اگر این ۲۰۰‌هزار تن نیز بسته‌بندی شود پس تکلیف بقیه محصولی که به صورت حجیم تولید می‌شود چه می‌شود؟

آیا وارداتی را که انجام می‌دهند در بسته‌بندی‌های کوچک است؟ و آیا برای تولید کنندگان خارجی هم این‌گونه سخت‌گیری می‌کنند؟

با کدام قانون مستمر و استوار موجود باید در این صنعت سرمایه‌گذاری کرد؟ باید قانونی در این رابطه داشته باشیم تا سرمایه‌گذار برای چند سال مطمئن باشد که اگر در این صنعت سرمایه‌گذاری می‌کند بازگشت آن را می‌بیند نه اینکه همان سال اول شکر تولید کند و در انبارش دپو شود و نتواند هیچ کاری انجام دهد.

تا زمانی که واردات و صادرات منظم و دارای برنامه نباشد هیچ‌کس در این صنعت سرمایه‌گذاری نخواهد کرد و ما هم نمی‌توانیم با وضعیت بدی که در بازار ایجاد شده میلیاردها تومان برای بازسازی و نوسازی کارخانه‌ها هزینه کنیم و به نظر می‌رسد بحث‌هایی که در این خصوص مطرح می‌شود مطالعه نشده است و تا زمانی که از نظر قوانین امنیت سرمایه‌گذاری ایجاد نشود هیچ‌کس در این خصوص سرمایه‌گذاری نمی‌کند.

* دبیر انجمن صنفی کارخانه‌های قند ایران