گروه فرهنگ و هنر: چهارمین دوره از حراج تهران در یک ابتکار تازه با ارائه ١٢ اثر هنری کلاسیک و سنتی در کنار آثار مدرن و معاصر تجسمی، بخش مغفول مانده از تاریخ هنرمان را به بازار رسمی هنر پیشنهاد داد. علیرضا سمیع‌آذر، رئیس این حراج در نشستی خبری که پس از برگزاری برنامه برگزار شد، درباره رویکرد تازه این دوره از حراج تهران گفت: قرار بر آن است که حراج آثار هنر سنتی ایران به‌طور مستقل برگزار شود که البته این امر نیاز به زمینه‌سازی در میان علاقه‌مندان به این هنر دارد. این مارکت هنوز پنهان است و زمان می‌برد تا آشکار شود و مجموعه‌داران و خریداران مشخص خود را پیدا کند به همین دلیل ما ابتدا ۱۲ اثر را انتخاب کرده و در این حراج به بوته آزمایش گذاشتیم تا خریدارانی که پیش از این آثار مدرن را می‌خریدند، تشویق کنیم که آثار هنر سنتی ایران را نیز تهیه کنند و به‌زودی امیدواریم که شرایط حراج مستقل این آثار فراهم شود.به گفته او همه این آثار از سازمان میراث فرهنگی مجوز خرید و فروش دارند و از نظر اصولی، مخالفتی با خرید و فروش آنها نیست؛ مگر اینکه جزو آثار درجه یک میراث ملی باشند. در همه جای دنیا آثار هنری سفر کرده و به فروش می‌رسد و این امر مشکلی را ایجاد نمی‌کند. با این حال اگر آثار بیش از صد سال از تاریخ خلق آنها گذشته باشد، به مجوز خرید و فروش نیاز دارند که ما این مجوز را داریم. در این دوره ١٢٦ اثر از ١٠٩ هنرمند شامل ٨٤ نقاشی، ١٣ مجسمه، ٦ عکس و ٢٣ نقاشیخط عرضه شد که غیر از یک اثر، همه آثار به فروش رسیدند و رکورد ۲۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومانی فروش آثار هنری در ایران شکسته شد. این رقم نشان‌دهنده رشد ۶۰ درصدی فروش در حراج تهران است. چهارمین دوره حراج تهران با اجرای رضا کیانیان و حسین پاکدل برگزار شد.

انتقاد رضا کیانیان

رضا کیانیان درباره رکورد فروش این دوره گفت: من انتقادی دارم به بعضی از افرادی که این حراج را کمی تیره دانسته بودند. به نظر من همه چیز در این حراج امیدبخش است و باعث دلگرمی است. پول‌هایی که برای خرید آثار هنری در منطقه و اروپا هزینه می‌شد، حالا در کشور خود ما خرج می‌شود و هنرمند ما به جای اینکه خودش را در حراج‌های خارجی کوچک کند، اثرش را با عزت نفس در این حراج به فروش می‌رساند و این امر عزت نفس ما را بالا می‌برد.

این بازیگر سینمای ایران ادامه داد: در ایران عده‌ای سرمایه‌دار هستند و نمی‌خواهند سوار تورم شوند. اکثر سرمایه‌داران ما در ایران سکه، دلار یا زمین می‌خرند و سود این کار از جیب طبقات پایین خارج می‌شود؛ اما با این کار سرمایه‌داران آموزش می‌بینند که اثر هنری بخرند و به این ترتیب هم روحیه آنها تلطیف می‌شود و هم یاد می‌گیرند که اثر هنری چیست. از طرف دیگر امید در هنرمندان حوزه تجسمی زنده می‌شود و می‌بینند که آثارشان بازار پیدا کرده است.

در این دوره نیز بار دیگر نقاشی از سری تنه درختان سهراب سپهری با رقم قابل توجه دو میلیارد و ٨٠٠ میلیون تومان گران‌قیمت‌ترین اثر هنری به فروش رسیده در داخل کشور در سراسر تاریخ هنر کشورمان شد.

رکورد دوم او یک نقاشی دیگر و کوچک‌تر از سری تنه درختان، یک میلیارد و ٧٠٠ میلیون تومان چکش خورد؛ اما رکورد سوم همه را غافلگیر کرد: یک اثر از منوچهر یکتایی ٩٥٠ میلیون تومان فروخته شد؛ نقاشی از طبیعت بی جان بهمن محصص با فروش ٧٢٠ میلیون تومان جایگاه چهارم و نقاشی انتزاعی از سهراب سپهری با فروش ٧٠٠ میلیون تومان حائز جایگاه پنجم شد.

در چهارمین حراج تهران تابلوی دو قطعه‌ای آیدین آغداشلو

٥٥٠ میلیون، یک چهره قاجاری از کمال الملک ٥٠٠ میلیون تومان، مجسمه یادمان شماره ١ برای کلمه هیچ ٥٠٠ میلیون تومان، آثاری از حسین زنده رودی و نیز علی اکبر صادقی هر یک ٤٥٠ میلیون تومان، نقاشی‌هایی از کوروش شیشه‌گران و رضا درخشانی هر یک ٣٦٠ میلیون تومان، اثر عشاق تناولی و نقاشی کوزه فرهاد مشیری ٣٥٠ میلیون تومان و تابلوی زیبای «الله» سیدمحمد احصایی ٣٤٠ میلیون تومان، نقاشی انتزاعی از فریده لاشایی و نیز مسعود عربشاهی هر یک ٣٢٠ میلیون تومان، سه اثر از احصایی، ابوالقاسم سعیدی و درخشانی هر یک ٣٠٠ میلیون تومان چکش خوردند. در این شب پنج اثر بالای ٢٠٠ میلیون تومان فروخته شدند: یک اثر کلاسیک از «حسن زرین قلم» که ثابت می‌کند بیش از یک قرن پیش نقاشی خط خلق می‌کرد ٢٦٠ میلیون، نقاشی از بهجت صدر ٢٦٠ میلیون، اثری دیگر از شیشه گران ٢٤٠ میلیون، یک هیچ کوچک ایستاده تناولی ٢٢٠ میلیون و عربشاهی ٢٢٠ میلیون تومان فروخته شدند. ٢٨ اثر در چهارمین دور این حراجی بالای ١٠٠ میلیون تومان به فروش رسیدند: نقاشی ناصر عصار ١٩٠ میلیون، چهار اثر منصور قندریز، رضا مافی، نصرالله افجه‌ای و ژازه تباتبایی هر یک ١٨٠ میلیون، دو اثر بهمن محصص و منوچهر یکتایی هر یک ١٧٠ میلیون، چهار اثر میرزاعبدالمطلب (نقاش باشی)، مهدی ویشکایی، هوشنگ پزشک نیا و نصرالله افجه‌ای هر یک ١٦٠ میلیون، چهار اثر مارکو گریگوریان، ژازه تباتبایی، قاسم حاجی‌زاده و شهریار احمدی هر یک ١٥٠ میلیون، اثر ناصر عصار ١٤٥ میلیون، سه تابلو از حسین کاظمی، صداقت جباری و سیراک ملکونیان هر یک ١٤٠ میلیون، چهار اثر سونیا بالاسانیان، هوشنگ پزشک نیا، مهدی ویشکایی و پروانه اعتمادی هر یک ١٢٠ میلیون، سه اثر مرتضی ممیز، محسن وزیری مقدم و لیلی متین دفتری هر یک ١١٠ میلیون تومان و سه اثر پرویز کلانتری، غلامحسین نامی و محسن سهیلی هر یک ١٠٠ میلیون تومان چکش خوردند.

آغاز یک رویداد میلیاردی در هنرمعاصر ایران

عصر جمعه دوم تیر ۱۳۹۱ بود که نخستین دوره حراج تهران در یک برنامه دو ساعته با فروش ۷۳ اثر هنری تجسمی نقاشی، عکس و مجسمه به رقم فروش دو میلیارد تومان دست یافت تا هرچند با رقمی نه چندان انگیزه بخش اما بنای یک حراج واقعی در پایتخت هنر خاورمیانه بر زمین نهاده شده باشد. در این حراج که در حضور نزدیک به یک هزار تماشاگر و ۳۰۰ خریدار برپا شد، تابلوی بدون عنوان سهراب سپهری که در سال ۱۳۴۶ در ابعاد ۱۰۰×۷۰ سانتی‌متر و با اکرلیک و رنگ و روغن روی بوم خلق شده است با فروش ۱۹۰ میلیون تومانی ‌عنوان گران‌ترین اثر به فروش رسیده در اولین حراج تهران را از آن خود کرد. «ذکر تصویری الله» تابلویی بزرگ از سیدمحمد احصایی در اندازه ۱۴۲×۱۹۳ سانتی متر که در سال گذشته و با تکنیک رنگ روغن روی بوم خلق شد با فروش ۱۲۰ میلیون تومانی حائز رتبه دوم شد و مجسمه‌ای کوچک از پرویز تناولی، رکورددار خاورمیانه، با عنوان «دیوار و سه هیچ» در ابعاد ۱۱×۲۵×۵۲ با فروش ۱۱۶ میلیون تومانی در جای سوم ایستاد. جایگاه چهارم نیز از آن پیشکسوت صاحب نامی دیگر شد. «مسعود عربشاهی» با تابلویی بزرگ دولته‌ای که هرکدام ۱۷۶×۱۸۶ سانتی متر بودند ۱۱۰ میلیون تومان به فروش رسیدند.

رکورد فروش ۵/ ۶ میلیاردی در دوره دوم

یک سال بعد، در روز جمعه هفتم تیرماه سال ۱۳۹۲، دومین حراج تهران ویژه آثار هنر مدرن و معاصر با ارائه ۸۲ نقاشی، مجسمه و عکس و فروش شش میلیارد و ۵۴۵ میلیون تومانی به‌کار خود پایان داد. در این حراج هنری اثر متعلق به سهراب سپهری از مجموعه تنه درختان به مبلغ ۷۰۰ میلیون تومان به فروش رسید. همچنین همه آثار ارائه شده در حراجی به صورت صددرصد به فروش رفت. ۱۶ اثر بالای یکصد میلیون تومان نیز در این حراج ثبت شد. دومین رکورد این شب به‌طور مشترک به اثر دیگری از سپهری و مجسمه «هیچ» پرویز تناولی رسید که هر یک ۵۶۰ میلیون تومان فروخته شد. اثر سپهری از نقاشی‌های این هنرمند در ابعاد ۸۰ در ۱۲۰ با رنگ روغن روی بوم و مجسمه «هیچ» تناولی نیز در اندازه ۲۵ در ۳۰ در ۱۰۰ سال ۱۳۸۴ خلق شده است. آثار سیدمحمد احصایی ۴۰۰ میلیون تومان، حسین زنده‌رودی ۳۰۰ میلیون تومان، رضا درخشانی ۲۷۰ میلیون تومان، کوروش شیشه‌گران ۲۲۰ میلیون تومان، نصرالله افجه‌ای۱۹۰ میلیون تومان، مسعود عربشاهی ۱۷۰ میلیون تومان، بهمن محصص ۱۶۰ میلیون تومان، زنده‌یاد فریده لاشایی ۱۵۰ میلیون تومان، اثری دیگر از مسعود عربشاهی ۱۴۰ میلیون تومان، آیدین آغداشلو و صداقت جباری هر یک به مبلغ ۱۳۰ میلیون تومان، زنده‌یاد منصوره حسینی۱۱۰ میلیون تومان و پرویز تناولی صد میلیون تومان، دیگر آثار بالای یکصد میلیون تومان دومین حراج تهران بودند.

ورود به بازار ۱۳ میلیاردی هنر مدرن

یازده ماه بعد، در روز جمعه نهم خرداد ماه سال گذشته، سومین حراج تهران، ویژه آثار هنر مدرن و معاصر ایران با فروش ١٣ میلیارد و ٢٥٧ میلیون تومانی ٩٠ اثر را به خریداران آثار هنری ارائه کرد. در این دوره چندین رکورد در بازار داخلی هنر ایران پدید آمد که برخی از این رکوردها حتی در گستره بین‌المللی، بالاترین رکورد هنرمندان کشورمان محسوب می‌شود: گذر دو اثر نقاشی از رقم یک و نیم میلیارد تومان برای نخستین بار در تاریخ بازار داخلی هنر ایران؛ فروش ١٠٠ درصدی همه آثار ارائه شده برای سومین سال پیاپی؛ فروش ٣٥ اثر بالای یکصد میلیون تومان و از آن مهم‌تر مجموع کل فروش ١٣ میلیارد و ٢٥٧ میلیون تومانی، همه دستاورد‌های بزرگی بود که شامگاه نهم خرداد را برای خانواده هنر ایران جاودانه ساخت.

بالاترین رکورد از آن نقاشی بدون عنوان سپهری از مجموعه «تنه درختان» شد که با رقم اعجاب‌آور یک میلیارد و ٨٠٠ میلیون تومان به فروش رسید که رکورد جهانی این هنرمند محسوب می‌شود.

رکورد دوم این شب خاطره‌انگیز هم خیره‌کننده بود؛ تابلوی انتزاعی ٩٠ در ١٣٠ سانتی متری سپهری یک میلیارد و ٦٠٠ میلیون تومان به فروش رسید تا سقف قیمت آثار هنری در ایران با جهشی امید بخش همراه شود.

سومین رکورد این شب از آن «شکار آبی آسمان» رضا درخشانی شد که ٦٠٠ میلیون تومان، سه برابر قیمت اولیه فروخته شد؛ تابلویی بسیار بزرگ که ١٢٢ در ٤٥٦ سانتی متر ابعادش بود.

نقاشیخط محبت «سیدمحمد احصایی» با فروش ٥٨٠ میلیون تومانی، نقاشی دو قطعه‌ای آیدین آغداشلو با خلق رکورد ٣٨٠ میلیون تومانی، نقاشی بزرگی از زنده‌یاد حسین کاظمی، نقاشیخط آبی رنگ «حقیقت چیست؟» سید محمد احصایی و «الله طلایی» فرهاد مشیری با بهای ٣٦٠ میلیونی و آثار فریده لاشایی و ابوالقاسم سعیدی هر یک ٣٠٠ میلیون تومان، نقاشیخط نصرالله افجه‌ای ٢٨٠ میلیون تومان، «پرتره» از کوروش شیشه گران ٢٦٠ میلیون تومان، نقاشی از مسعود عربشاهی، مجسمه‌ای از ژازه تباتبایی و نقاشیخط صداقت جباری هر یک ٢٢٠ میلیون تومان، اثر دیگری از مسعود عربشاهی ٢١٠ میلیون تومان، هیچ دو قلوی سبز رنگ پرویز تناولی و نیز نقاشی از مارکو گریگوریان هر یک ٢٠٠ میلیون تومان رکوردداران بعدی بودند. چهارمین دوره حراج تهران با استقبال چهره‌های زیادی برگزار شد که احمد مسجدجامعی، علی مرادخانی، سید محمد بهشتی، حجت‌الاسلام محمدعلی زم، بهرام رادان، حسین پاکدل، عبدالحسین مختاباد، علی دایی و... از حاضران در این برنامه بودند.

شب رویایی حراج تهران