استقبال زودرس بازار نشر از پاییز

گروه فرهنگ و هنر- پنج ماه اول امسال برای کتاب‌های ادبی دوران پر رونقی نبود. حتی در زمان برگزاری نمایشگاه کتاب، که فصل «بهار کتاب»‌ لقب دارد نیز انتشار کتاب‌های ادبی (شعر، داستان کوتاه، رمان و متون ادبی) رشد قابل توجهی نسبت به سال گذشته نداشت.

این در حالی بود که با جمع‌آوری چند عنوان کتاب از نمایشگاه معلوم شد که بیشتر قریب به اتفاق کتاب‌های جمع‌آوری شده کتاب‌های حوزه ادبیات بود؛ به هر حال زمان چندانی نگذشت که به یکباره در اواسط تیر ماه امسال تیراژ و عناوین کتاب‌های ادبی به نصف آمار زمان مشابه در سال گذشته رسید و بازار کتاب را شگفت‌زده کرد.

بسیاری از کارشناسان معتقد بودند که انتشار متوالی آثار ادبی در دوران برگزاری نمایشگاه کتاب باعث خالی شدن ظرفیت این بخش از بازار نشر شده و اصطلاحا تب نشر را پایین آورده است. از سوی دیگر برخی کارشناسان با استقبال از این روند کاهشی، معتقد بودند که عمده کتاب‌های ادبی منتشر شده در کشور ارزش ادبی قابل توجهی ندارند و کاهش آمار انتشار آنها یک خبر خوب برای فضای فرهنگی و ادبی کشور است.به هر حال روند کاهشی انتشار آثار ادبی به روال خود تا هفته پیش ادامه داشت. اما از هفته گذشته ۳۰ مرداد تا روز پنجم شهریور به یکباره تعداد عناوین منتشر شده در بخش ادبی کتاب به ۲۲۴ عنوان رسید. در واقع این رکورد نشان‌دهنده افزایش میانگین روزانه چاپ کتاب‌های ادبی است که امسال به بیش از ۳۷ عنوان رسیده است. رقمی که در قیاس با زمان مشابه در سال گذشته نشان‌دهنده افزایش ۲۰ درصدی است. جالب اینکه ناشران اعتقاد دارند هر سال با نزدیک شدن به فصل پاییز، تعداد کتاب‌های ادبی در چاپخانه‌ها افزایش قابل توجهی پیدا می‌کند و فروشندگان نیز معتقدند در این فصل فروش کتاب‌های ادبی بیش از دیگر زمان‌ها افزایش می‌یابد.

انتقاد از وضعیت نشر کتاب‌های ادبی

به گفته محمد آشنا عباس منش، ناشر و کارشناس بازار کتاب، رشد انتشار کتاب به‌ویژه در بخش ادبی را باید با بررسی و مطالعه تعداد آثاری که به چاپ‌های سوم و چهارم می‌رسند، سنجید.او اعتقاد دارد که به واسطه وفور عناوین کتاب‌های ادبی با شمارگان نازل که عمدتا استقبالی از آنها هم در بازار نمی‌شود، پرداختن به عناوین کتاب‌های ادبی برای مطالعه بازار گمراه کننده است و توصیف دقیقی از واقعیت ارائه نمی‌کند.عباس منش با انتقاد از کالایی شدن تولید و مصرف کتاب‌های ادبی در کشور گفت: برخی از اصطلاحا مولفان کتاب‌های ادبی ارتباط ارگانیکی با ادبیات و جامعه ادبی ندارند و حتی گاهی به عنوان هدیه به یک دوست کتاب منتشر می‌کنند. به گفته وی، این گونه رفتارها در فضای فرهنگی نشر، سرمایه اجتماعی جامعه فرهنگی را مخدوش کرده و اعتماد مخاطب به ناشران را مختل می‌کند.

جزئیات آمار کتاب‌های 224 گانه

به هر روی همچنان‌که گفته شد، در هفته گذشته ۲۲۴ عنوان کتاب ادبی چاپ شد که از این بین ۱۵۳ عنوان کتاب چاپ اولی و ۷۱ کتاب نیز تجدید چاپ بود. ۱۵۱ عنوان کتاب در حوزه تالیف به ویترین کتابفروشی‌ها راه یافت و ۷۳ عنوان هم مربوط به متون ترجمه بود.

از مجموع ۲۲۴ عنوان کتاب منتشر شده در روزهای پایانی مرداد و هفته نخست شهریور ۱۷۷ عنوان در پایتخت منتشر شد و ۴۷ عنوان کتاب هم سهم ناشران شهرستان بود. ۴۴ عنوان کتاب در حوزه کودک و نوجوان راهی بازار کتاب شد و هفت جلد کتاب کمک آموزشی ادبی هم در این بازار بر پیشخوان کتاب‌فروشی‌ها نشست.در هفته گذشته کتاب «استعاره» اثر ترنس هاوکس با ترجمه فرزانه طاهری در نشر مرکز در نوبت پنجم چاپ قرار گرفت. «آناتومی ساختار درام» عنوان کتابی از نصرالله قادری بود که برای پنجمین بار از سوی انتشارات کتاب نیستان به دست علاقه‌مندان رسید. «موشی کوشا» محمد خلیلی در ۹۶ صفحه از سوی انتشارات کتاب سمنگان چاپ شد. «ادبیات پسامدرن» پیام یزدان‌جو و «ناتورالیسم» اثر مشترک لیلیان فورست و پیتر اسکرین از سوی نشر مرکز به ترتیب به چاپ پنجم و ششم رسیدند.

«عشق زن خوب» آلیس مونرو با ترجمه شقایق قندهاری توسط نشر قطره به چاپ هفتم رسید. کتاب «خدا حفظتان کند آقای رزواتر، یا، سپردن گوشت دست گربه» کورت ونه‌گوت در ۲۷۲ صفحه از سوی نشر نیماژ بر پیشخوان کتابفروشی‌ها نشست. «قدرت استثنایی»، «راز جمجمه سرخ»، «پارک ترس و لرز»، «سال نو با آدمک زنده» و «ماسک نفرین شده» نوشته آر.ال.استاین با برگردان شهره نورصالحی به ترتیب برای سومین، سومین، سومین، دومین و سومین بار در نشر پیدایش چاپ شد.«دعا برای ربوده‌شدگان» عنوان ترجمه میچکا سرمدی بود که با ویراستاری مجتبی پورمحسن از سوی نشر چشمه به بازار کتاب راه یافت. «رویای نیمه شب تابستان» شکسپیر انتشار یافت. «فیل»(داستانک‌های فلسفی برتولت برشت) ترجمه علی عبداللهی برای بار پنجم تجدید چاپ شد. «آن وقت‌ها که ریش پدر هنوز قرمز بود» اثر ولف دیتریش اشنوره با ترجمه کتایون سلطانی از سوی موسسه انتشاراتی نگاه به دست کتاب دوستان رسید.

«دشمن ملت» نوشته هنریک ایبسن با ترجمه محمدعلی جمالزاده به بازار راه یافت و ترجمه عباس مخبر از اثر فلسفی «راز فال ورق» نوشته یوستین گاردر از سوی نشر مرکز به چاپ بیستم رسید. گزیده اشعار لوئی آراگون در دسترس شعر دوستان قرار گرفت و «شاهزاده خانم بابل و چند داستان دیگر» فرنسوا ولتر راهی بازار کتاب شد. «شازده کوچولو» آنتوان دوسنت اگزوپری با برگردان رضا طاهری به بازار رسید و «اوضاع در ارتفاعات کلیمانجارو رو به راه است» رومن گاری ترجمه سمیه نوروزی از سوی نشر چشمه در نوبت دوم چاپ قرار گرفت. «از عشق و شیاطین دیگر» گابریل گارسیا مارکز با ترجمه زنده‌یاد جاهد جهانشاهی از سوی موسسه انتشاراتی نگاه برای چهارمین بار راهی کتابفروشی‌ها شد. «قمارباز» فئودور داستایوفسکی با ترجمه سروش حبیبی در کمتر از یک سال از سوی نشر چشمه به چاپ سوم رسید و «این جا» شیمبورسکا -شاعر لهستانی برنده نوبل ادبیات- با ترجمه احمد پوری چاپ شد.

در حوزه ادبیات آیینی مجموعه شعرهایی با عنوان «دیوان فاطمه زهرا(س)» و «دیوان امام حسین(ع)» انتشار یافت. «حیدر بابایه سلام» شهریار تجدید چاپ شد. «شاهنامه» فردوسی، دیوان حافظ، هزار و یک شب و دیوان وحشی بافقی مجددا انتشار یافت. «قصه‌های بهرنگ» صمد بهرنگی تجدید چاپ شد و «چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم» زویا پیرزاد به چاپ پنجاه و ششم رسید.

در هفته گذشته کتاب «طاهره، طاهره عزیزم» غلامحسین ساعدی برای سومین بار به ویترین کتابفروشی‌ها راه یافت. به نظر می‌رسد با نزدیک شدن به فصل پاییز رونق کتاب‌های ادبی ادامه داشته باشد.