محمد میرزایی
کارشناس مدیریت و برنامه‌ریزی شهری

بهمن ماه فصل بررسی و تصویب بودجه است. بودجه دولت در حالی امسال تقدیم مجلس شده است که در یک روند 3 ساله اصلاحات عمده‌ای پیدا کرده است. وابستگی کمتر به درآمد نفتی و افزایش سهم مالیات عمومی در بودجه سالانه کشور نشان از اصلاح رویه‌های پیشین و حرکت رو به جلو دارد و در واقع درآمدها به سمت پایدار شدن در حرکت است اما متاسفانه حجم وسیع مصارف جاری در بودجه که ارث دولت‌های گذشته برای این دولت است عاملی است که نمی‌توان وجود آن را در ناکارآمدی منابع انکار کرد. اما بودجه سال 95 با همه مولفه‌هایش امیدوار خواهد بود تا مطابق گزارش بانک جهانی دارایی‌های بلوکه شده کشور که بالغ بر 150 میلیارد دلار برآورد شده است که در صورت آزادسازی کامل پس از برجام می‌تواند مسیر را برای توسعه زیرساخت‌های حیاتی کشور در بسیاری موارد کمک کند. به عنوان مثال اقدام شایسته وزیر راه و شهرسازی در نوسازی ناوگان هوایی کشور که سال‌ها است موجب ایجاد فجایع زیادی در صنعت هوایی شده بود را می‌توان از این دسته قلمداد کرد.

حال با این مقدمه قصد آن دارم تا در حیطه تخصصی معضلات کلان‌شهر تهران، وارد شوم. به خوبی می‌دانیم که آلودگی هوای تهران و ترافیک سرسام‌آور آن بدون شک ابر مساله پایتخت کشور است که هزینه‌های فراوانی را هم به دولت و هم به مردم تحمیل کرده است. هزینه‌های سوخت فراوان حاصل از حضور طولانی شهروندان در ترافیک، هزینه‌های نظام سلامت که به واسطه بیماری‌های تنفسی و ریوی بر شهروندان و نظام سلامت تحمیل می‌شود را اگر در این حوزه برآورد کنیم شاید بتوانیم چند پروژه بزرگ کشور را با صرف این هزینه‌ها به ثمر بنشانیم.

روشن است که این درد مشترک صرفا با توسعه حمل و نقل عمومی قابل حل است. دولت‌های نهم و دهم به واسطه اختلافات سیاسی خلاف مصوبه قانونی سهم 50درصد خود را در توسعه مترو پایتخت پرداخت نمی‌کردند و این اتفاق باعث شد مدیریت شایسته مترو کناره‌گیری کند و از آن پس مدیران بعدی جز افزایش هزینه‌های جاری توفیق چندانی در پیشبرد مترو تهران نداشته‌اند. از طرفی مطابق طرح جامع ترافیک تهران باید شبکه مترو تهران برای 10 میلیون جمعیت کنونی 750 کیلومترمترو داشته باشد. حال آنکه 150 کیلومتر بیشتر ندارد. در این مقطع حساس می‌توان با یک تصمیم کلیدی منابع را برای تکمیل پروژه مترو که سال‌ها است روی زمین مانده است، پیش‌برد. از طرفی شهرداری تهران با حجم وسیع هزینه‌های جاری برای سال95، بیش از 25 هزار میلیارد تومان بودجه برای تهران پیشنهاد کرده است که سهم مترو به عنوان شاه بیت ابر مساله تهران حوالی 2 هزار میلیارد تومان است. جالب است بدانیم سال گذشته که 1500 میلیارد شورای شهر تهران برای توسعه مترو مصوب کرده بوده تنها 270 میلیارد تومان تا پایان 9 ماهه 94 در این حوزه محقق شده است. نگارنده با بیان مسائل فوق پیشنهادی را برای حل ترافیک و آلودگی هوای تهران در نظر دارد که اراده ملی در سطح کلان را می‌طلبد. این روزها شورای شهر تهران در حال بررسی و تصویب بودجه شهر تهران است. اگر چنانچه از حجم هزینه‌های جاری در حوزه‌های مختلف کاسته شود و 10هزار میلیارد تومان از 25 هزار میلیارد شهرداری تهران به توسعه مترو اختصاص یابد و دولت محترم هم با همه گرفتاری‌های موجود از محل آزادسازی درآمدهای بلوکه شده که در ابتدا به آن اشاره شده 10 هزار میلیارد تومان در بودجه سال آتی در نظر بگیرد. می‌توان اطمینان حاصل کرد در صورت این تفاهم کلیدی بین شورای شهر تهران و مجلس شورای اسلامی برای دولت و شهرداری تهران این امر سهل‌الوصول خواهد بود تا متروی تهران با 20 هزار میلیارد تومان در سال 95 بیش از 200 کیلومتر توسعه یابد و در یک روند 3 ساله با تداوم این تفاهم‌نامه 600 کیلومتر به 150 کیلومتر کنونی افزوده شود و 750کیلومتر مترو تهران تکمیل شود و حجم وسیع آلودگی هوا و ترافیک تهران سر بر بالین آرامش بگذارد. این مساله با توضیحات فوق کاملا عملیاتی و قابل دسترسی است باید دید نمایندگان مردم در شورای شهر تهران، مجلس شورای اسلامی، دولت تدبیر و امید و شهرداری تهران تا چه حد حاضرند برای سلامت شهروندی دست به این تصمیم بزنند و یادگار خوب از خود به جای بگذارند، آسمان آبی و زمین پاک بیش از آنکه احتیاج به تبلیغات داشته باشد مرد عمل می‌خواهد. امید است در سالی که رهبری آن را همدلی و همزبانی نامیدند هم همدلی و هم زبانی و هم مدیریت جهادی بدون هیاهو و تبلیغات بی‌مورد که جز هزینه چیزی برای مردم ندارد، برای سلامت شهروند تهرانی فعالیتی برنامه‌ریزی شده و عملیاتی صورت پذیرد.