خزانه بانک‌ها مسدود روی ساخت‌وساز

نرخ سود وام ساخت از ۲۱ تا ۲۸درصد متغیر است

گروه مسکن- لیلا درخشان: درحالی‌که بانک‌ها با دستور بانک مرکزی، باید ۲۵‌درصد از کل منابع در اختیارشان را برای ساخت مسکن تسهیلات بدهند؛ اما روسای دو تشکل انبوه‌ساز در کشور از عدم همکاری بانک‌ها با انبوه‌سازان گلایه می‌کنند و می‌گویند مسیر بانک‌ها همچنان به رویشان بسته است. از سوی دیگر به آن دسته از انبوه‌سازانی هم که وام ساخت داده می‌شود، نرخ سود آن ۲۱ تا ۲۸‌درصد است که ریسک دریافت وام را از این طریق بالا می‌برد. فعالان ساختمانی درحالی حسرت تسهیلات بانکی را می‌خورند که کارشناسان بازار مسکن عدم اتخاذ سیاست‌های پولی مناسب توسط دولت را مقدمه تشکیل دوباره حباب قیمت مسکن می‌دانند.

رییس انجمن انبوه‌سازان مسکن و ساختمان در این باره به دنیای‌اقتصاد گفت: سازندگان حرفه‌ای مسکن که با بازار آشنا هستند از دریافت وام محروم هستند، اما بعضا بانک‌ها به افرادی وام می‌دهند که به دلیل عدم مهارت و کفایت وام‌گیرنده، وام بعد از مدتی برگشت می‌خورد. انبوه‌سازان کاهش بی‌سابقه ساخت‌وساز در سال گذشته را نتیجه انقباض در رفتار بانک‌ها می‌دانند و دوست ندارند چنین حادثه‌ای امسال نیز تکرار شود.

به گزارش دنیای‌اقتصاد، در حالی که تخصیص تسهیلات بانکی به ساخت مسکن مهر در مقایسه با سایر پروژه‌های بخش مسکن در اولویت است، اما بنا به گفته جمعی از انبوه‌سازان از آنجا که سازندگان مسکن مهر فاقد تخصص در ساخت‌وساز هستند تاکنون نتوانسته‌اند ساخت‌وسازی انجام دهند و همین امر باعث شده است تا وام‌های تخصیص داده شده برای آنان در بانک‌ها مرجوع شود. انبوه‌سازان همانند سال گذشته در مراجعه به بانک‌ها برای دریافت تسهیلات با درهای بسته و سیاست‌های انقباضی مواجه هستند. همین امر باعث گلایه آنان از سیاست‌های بانک مرکزی شده است. برخی از آنها عنوان می‌کنند اگر انبوه‌سازان خارج از مسکن مهر بخواهند وام دریافت کنند علاوه بر اینکه باید پروسه سختی را طی کنند در نهایت این نوع وام را با یک بهره غیرعلمی می‌گیرند. به طوری‌که بانک‌های دولتی ۲۴درصد و بانک‌های خصوصی نیز ۲۸درصد سود در قبال پرداخت این نوع تسهیلات اخذ می‌کنند.

در همین رابطه سید علیرضا قهاری دبیر انجمن انبوه سازان استان تهران در گفت‌وگو با دنیای‌اقتصاد تصریح کرد: در حال حاضر انبوه سازان برای دریافت وام از بانک‌ها دچار مشکل هستند؛ چراکه منابع بانک‌ها محدود است به طوری که حتی در زمینه پرداخت وام برای اجرای پروژه‌هایی که در اولویت هستند، نظیر مسکن مهر و مسکن روستایی محدودیت دارند. وی با بیان اینکه مسکن مهر با ساخت و ساز‌های صنعتی برای دریافت تسهیلات در اولویت هستند، گفت: همین امر باعث شده تا انبوه‌سازان از دریافت تسهیلات محروم شوند؛ این در حالی است که رونق بازار مشروط به آن است که تسهیلات پیش‌بینی شده برای بخش ساخت‌وساز جنبه فراگیر داشته باشد. قهاری تصریح کرد: در همین حال تعریف خطوط اعتباری جدید برای بخش مسکن به تنهایی کافی نیست و مهم این است که بانک‌ها نسبت به تعهدات خود در این زمینه عمل کنند.

عدم همکاری موثر بانک‌ها

حسن محتشم عضو هیات‌مدیره انجمن انبوه‌سازان استان تهران نیز در گفت‌وگو با دنیای‌اقتصاد به انتقاد از سرپیچی بانک‌ها از اجرای ضوابط و دستورالعمل‌های وزارت مسکن و شهرسازی پرداخت و گفت: اگر چه بنا بر ضوابط تدوین شده وزارت مسکن و شهرسازی، مسکن اجاره‌ای نیز جزو مسکن مهر محسوب می‌شود، اما بانک‌ها زیر بار پذیرش این قضیه نمی‌روند و تعامل مطلوبی برای پرداخت وام به متقاضیان ندارند. این انبوه‌ساز پیش‌بینی کرد: اگر چه بانک‌ها قرار است در فرآیند اجرای مسکن مهر بعد از اتمام مرحله فونداسیون وام بدهند، اما به نظر می‌رسد بعد از اتمام مرحله ساخت اسکلت، وام پرداخت شود. وی تاکید کرد: کمبود نقدینگی بانک‌ها مساله غیرقابل انکاری است؛ چرا که پیش از این فرآیند پرداخت وام‌ها بسیار روان بود. وی افزود: اگر انبوه‌سازان بخواهند خارج از پروژه مسکن مهر تسهیلات اخذ کنند، بانک‌های دولتی با سود ۲۱ تا ۲۴‌درصد و بانک‌های خصوصی نیز با سود ۲۶ تا ۲۸‌درصد، اقدام به ارائه وام ساخت می‌کنند. محتشم اظهار داشت: در حال حاضر وام ساخت مسکن حدود ۴۰‌درصد از هزینه ساخت مسکن را در ساخت و ساز با شیوه انبوه‌سازی پوشش می‌دهد.

یک قران هم وام نگرفته‌ایم

اما مجتبی بیگدلی، رییس انجمن انبوه‌سازان مسکن و ساختمان که از سال گذشته راجع به پیامدهای منفی عدم تخصیص تسهیلات به بخش ساخت‌وساز هشدار داده بود، همچنان در سال جاری نیز مانند سال گذشته تاکیدکرد پیامدهای این سیاست برای بازار مسکن بسیار وخیم است. بیگدلی تاکید کرد: متاسفانه انبوه‌سازان به هر بانکی برای اخذ تسهیلات مراجعه می‌کنند بانک‌ها به بهانه طرح مسکن مهر از پرداخت تسهیلات طفره می‌روند. وی افزود: با گذشت ۳سال و نیم از شروع طرح مسکن مهر بخش اعظمی از اعضای این پروژه حتی نتوانسته اند پروانه ساختمانی اخذ کنند و از این رو وام‌هایی که در قالب خطوط اعتباری برای این پروژه به بانک‌ها ورود پیدا می‌کنند برگشت می‌خورند.

بیگدلی اظهار داشت: این در حالی است که سازندگان حرفه‌ای مسکن که با بازار کاملا آشنا هستند از دریافت وام محروم می‌مانند و در واقع سازندگان حرفه‌ای مسکن حتی یک قران هم وام ساخت مسکن نمی‌گیرند. وی تاکید کرد: در واقع سیاست‌های غلط باعث شده است آن کسی که تجربه ساخت ندارد، وام بگیرد و به دلیل عدم مهارت و بی‌کفایتی در ساخت‌وساز وامش در بانک‌ها برگشت بخورد، اما در مقابل، سازنده حرفه‌ای مسکن که سال‌های سال در بازار مسکن زحمت کشیده و تجربه کسب کرده است از دریافت وام باز می‌ماند و مجموع این سیاست‌ها جمع اضدادی ایجادکرده است که قطعا ضرر آن متوجه بازار مسکن خواهد بود که به عنوان مثال کاهش ۸۰‌درصدی آمار صدور پروانه‌های ساختمانی از جمله پیامدهای ناگوار این نوع سیاست‌های غیر کارشناسی است. این انبوه‌ساز تاکید کرد: این مساله علاوه بر اینکه انباشت تقاضا در بازار مسکن را به دنبال دارد باعث وارد شدن ضربه مهلک به بازار اشتغال کشور می‌شود. وی افزود: وام ساخت به هیچ‌وجه سودی برای تولیدکنندگان مسکن ندارد و سود آن مستقیم برای خریدار است و در حال حاضر این وام حدود ۱۵ الی ۲۰درصد هزینه ساخت مسکن را شامل می‌شود.

امید به اتخاذ سیاست‌های انبساطی

از سوی دیگر به‌رغم اینکه در حال حاضر اولویت پرداخت تسهیلات ساخت‌وساز بانک‌ها، مسکن مهر است و از سویی با وجود اینکه بانک‌ها فاقد منابع مالی لازم هستند، اما در مقابل رییس انجمن انبوه‌سازان استان تهران همچنان امیدوار است که بانک‌ها در پرداخت تسهیلات ساخت‌وساز سیاست انبساطی در پیش بگیرند. ایرج رهبر در این زمینه به دنیای‌اقتصاد گفت: وام ساخت وامی است که مستقیما صرف تولید مسکن می‌شود و هر چه بتوانیم تولید مسکن را افزایش دهیم بین عرضه و تقاضای مسکن تعادل منطقی ایجاد خواهد شد. وی تاکید کرد: وام ساخت کارکرد خیلی خوبی دارد؛ چراکه تا زمان ساخت باید در اختیار سازنده باشد و بعد از آنکه سودش محاسبه شد سازنده با بانک‌ها تصفیه و سپس آن را به خریدار منتقل می‌کند.