پایان کار پارس جنوبی، در انتظار قطعات تحریمی

گروه نفت و پتروشیمی- طیبه شهبازی: پایتخت گازی کشور، جزو اولین مکان‌هایی بود که بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت دولت تدبیر و امید، از آن بازدید کرد. روز پنج‌شنبه گذشته زنگنه با هدف اطلاع از آخرین وضعیت طرح‌های توسعه و نظارت مستقیم بر روند اجرای پرو‍ژه‌های پارس جنوبی، وارد عسلویه شد. به گفته وی از آنجا که امروز با توجه به نیازهای کشور به گاز، به این میادین مشترک نیاز اساسی و مبرم داریم، تلاش وزارت نفت بر این است که فازهای تکمیل شده پارس جنوبی را وارد مدار کند. میدان گازی پارس جنوبی، بزرگ‌ترین میدان گازی جهان است که در خلیج فارس و در آب‌های سرزمینی ایران و قطر واقع شده‌ و بین این دو کشور مشترک است و در صورت برداشت کامل گاز این میدان، انرژی ده سال کل ساکنان کره زمین تامین می‌شود. اما فازهای ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی که مدتی است مساله راه‌اندازی و بهره‌برداری از آن، به دلایل مختلف به تعویق افتاده است، از مهم‌ترین پروژه‌های در دست اجرا در پارس جنوبی هستند که هدف‌ از طرح توسعه نهایی این فازها، تولید روزانه‌ ۵۰ میلیون‌ متر مکعب‌ گاز طبیعی‌، ۸۰ هزار بشکه‌ میعانات‌ گازی‌، ۴۰۰ تن گوگرد، سالانه بیش از یک میلیون تن گاز مایع و یک میلیون تن اتان برای تامین خوراک پتروشیمی‌ها است. محمود احمدی‌نژاد بهمن ماه سال گذشته در حاشیه افتتاح طرح ذخیره‌سازی گاز در سراجه قم، تاکید کرده بود: تا پایان فعالیت دولت دهم با بهره‌برداری از چندین فاز پارس جنوبی ظرفیت تولید گاز ایران در این میدان مشترک تا دو برابر افزایش می‌یابد. احمدی‌نژاد تلاش کرد تا در آخرین روز عمر این دولت، فازهای ۱۵ و ۱۶ را افتتاح کند که این امر به اعتقاد برخی کارشناسان، به صورت نمایشی و شتاب‌زده اتفاق افتاد و گفته می‌شد به دلیل اینکه گاز مورد نیاز برای این پالایشگاه از فازهای ۶ و ۷ و ۸ تامین شده، نمی‌توان ادعا کرد که راه اندازی واقعی صورت گرفته است. برای آگاهی از آخرین وضعیت فازهای ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی، در بازدید «دنیای اقتصاد» از این پالایشگاه، گفت‌وگویی با مهندس مهرزاد صفوت، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری و مدیریت انرژی پتروپارس انجام گرفت که در ادامه می‌خوانید: مهرزاد صفوت، مهم‌ترین اهمیت فازهای ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی را ایرانی بودن کامل آن دانست و گفت: کلیه مراحل مهندسی، ساخت، نصب تجهیزات، پیش راه‌اندازی و راه‌اندازی آن توسط شرکت‌های ایرانی صورت گرفته است. به گفته صفوت، فاز ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی بسیار شبیه فازهای ۴، ۵، ۹ و ۱۰ است و زمانی که این فازها به طور کامل در سرویس عملیاتی قرار بگیرند، در کنار تولید ۸۰ هزار بشکه میعانات گازی، روزانه ۵۰ میلیون متر مکعب گاز شیرین را به خط لوله سراسری تزریق می‌کنند. وی با اشاره به اینکه سهم این فازها در توسعه صنعت گاز ایران و ارسال گاز شیرین به خط لوله سراسری بسیار قابل اهمیت است، افزود: بخشی از گاز تولید شده در این فازها به مصرف داخلی، استفاده در صنایع و منازل مسکونی رسیده و بخشی از آن برای صادرات قابل استفاده خواهد بود. پیمانکار اصلی پروژه فازهای ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی، بعد از شرکت ملی نفت ایران، مجموعه سپانیر بوده و پس از آن این پروژه بین شرکت‌های مختلف ایرانی تقسیم شده است. به گفته صفوت، شرکت بهره‌برداری و مدیریت پتروپارس، پیمانکار پیش راه‌اندازی، راه‌اندازی و استارت آپ پروژه بوده و از ۱۸ ماه پیش در این سایت کار خود را آغاز کرده است. این پروژه شامل دو بخش مهندسی پیش راه‌اندازی، راه‌اندازی و استارت آپ و همچنین اجرای این مراحل بوده و تاسیسات آب و بخار هم با همکاری یک شرکت ایرانی راه‌اندازی شده است. صفوت در توضیح دلایل به تعویق افتادن چندین باره بهره‌برداری از فازهای ۱۵ و ۱۶ گفت: زمانی که پتروپارس وارد این پروژه شد، با همکاری دیگر شرکت‌های ایرانی، نهایتا پروژه به مرحله نهایی نزدیک شده و تقریبا ۹۰ درصد کار انجام شده بود؛ مهم‌ترین و سخت‌ترین مرحله کار، تکمیل ۱۰ درصد باقی مانده است و باید یکپارچگی کامل بین بخش‌های مختلف (بخش برق، ابزار دقیق، پروسس، فرآیند، تجهیزات مکانیکال) ایجاد شده و پس از انجام تست‌های کامل، در نهایت پالایشگاه آماده پیش راه‌اندازی و راه‌اندازی شود. به گفته صفوت، زمانی که شرکت پتروپارس وارد این پروژه ‌شده، کار عملا در مرحله ۹۲ درصد متوقف بوده است، به این دلیل که پیمانکارانی که در مرحله ساخت دخیل بوده‌اند، تنها تجربه ساخت را داشته و در مراحل انتهایی کار، تجربه‌ای نداشتند. وی ادامه داد: از آنجا که پتروپارس، پیمانکار بهره‌بردار، پیش راه‌اندازی و راه‌اندازی پروژه بود، این تجارب را در فاز ۱، ۶، ۷ و ۸ پارس جنوبی کسب کرده و به همین دلیل با راضی کردن کارفرما، موفق شد تکمیل دوره کانستراکشن واحد اول فاز ۱۵ را بر عهده بگیرد که در نهایت در اواخر آذرماه سال ۹۱ نهایی شده و از بهمن ماه سال ۹۱ کار آغاز شد. در این راستا به علاوه پیمانکاران ایرانی، از دو شرکت خارجی هم کمک گرفته شد و در کمتر از ۴ ماه کلیه کارهای باقیمانده کانستراکشن در ناحیه EPS تکمیل شد و در نهایت در اواسط خردادماه کار پیش راه‌اندازی و تست شروع شد و خطوط لوله با گاز نیتروژن تست شدند. وی در ادامه افزود: هر پالایشگاهی پیش از آنکه با گاز ترش راه‌اندازی شود باید با نیتروژن تست نشتی شده و بعد از آن گاز شیرین وارد پالایشگاه می‌شود که این کار هم انجام شد و پالایشگاه از حالت استاتیک یا مرده به داینامیک یا زنده تبدیل شد. در نهایت، اواخر تیر و اوایل مردادماه، گاز ترش خشک از فازهای ۶، ۷ و ۸ وارد فازهای ۱۵ و ۱۶ شد. به عقیده وی با این کار حاصل زحمات چندین ساله پیکانکاران ایرانی به ثمر نشست و گاز شیرین از خروجی واحد شیرین سازی با استاندارد شرکت ملی گاز، آماده و خشک شده و به کمپرسورهای ارسال گاز منتقل شد. صفوت در توضیح این امر که برخی کارشناسان، بهره‌برداری از فازهای ۱۵ و ۱۶ را به این دلیل که گاز مورد نیاز آن از فازهای ۶ و ۷ و ۸ تامین شده صوری می‌دانند، گفت: به جز فازهای ۲و ۳ و در زمان فعلی، فاز ۱۲، (که ۲و۳ توسط پیمانکاران خارجی انجام شد و فاز ۱۲ توسط پتروپارس در حال انجام است) بقیه فازهای پارس جنوبی ( ۱ و ۹ و ۱۰) وقتی راه‌اندازی شدند که بخش خشکی آنها جلوتر از بخش دریا بود، به همین دلیل در فاز ۱، گاز با یک خط لوله از فازهای ۲و ۳ آورده شد و در فازهای ۹ و ۱۰ هم برای اینکه بتوان پالایشگاه را راه‌اندازی کرد، گاز از فازهای ۶و ۷و ۸ منتقل شد. همچنین برای فازهای ۶ و ۷ و ۸ ، گاز از فاز ۲ و ۳ و ۱ وارد شد، چون باز هم بخش خشکی جلوتر بود و این روال تا فازهای ۱۵و ۱۶ هم ادامه داشته است. وی ادامه داد: همه کسانی که در پالایشگاه‌های گاز کار کرده‌اند می‌دانند که برای شروع کار همیشه باید ابتدا پالایشگاه با گاز شیرین راه‌اندازی شود تا فلر پالایشگاه روشن شود. کسانی که با راه‌اندازی پالایشگاه‌ها سروکار دارند به یقین می‌دانند که برای اینکه فلر پالایشگاه به تنهایی روشن شود، مجموعه عواملی دست به دست هم داده‌اند، یعنی گاز شیرین از خط لوله سراسری وارد پالایشگاه شده است، کلیه خطوطی که در مسیر فلر هستند، تست نشتی شده‌اند، ارتباط این خطوط با واحدهایی که در حال کانستراکشن هستند باید قطع شود، گاز وارد واحد سوخت شده و به فلر بازگردد تا بتوان در نهایت فلر پالایشگاه را روشن کرد. شروع راه‌اندازی تمام پالایشگاه‌ها اعم از نفتی و گازی، با راه‌اندازی فلر است. در فازهای ۱۵ و ۱۶ هم به این دلیل که بخش دریا آماده نبود و تنها بخش خشکی ناحیه EPS آماده بود، گاز ترش خشک خروجی فازهای ۶ و ۷ و ۸ را به ۱۵ و ۱۶ آورده و راه‌اندازی کردیم و گاز ترش وارد شد و فرآیند پالایشگاه به راه افتاد که همین مساله، حس خودباوری را در همه ایجاد کرد و نشان داد که عملا واحد اول این پالایشگاه در شرایط ایمن راه‌اندازی شد. پس از اینکه بخش دریای این فازها هم آماده شود، گاز را از آن بخش خواهیم گرفت. به گفته وی آنچه مهم است این است که راه‌اندازی یک پالایشگاه نقطه امیدی برای تمام کسانی است که در صنعت نفت و گاز در حال فعالیت هستند. زمانی که فازهای ۱۵ و ۱۶ به طور کامل راه‌اندازی شده و به بهره‌برداری برسند، روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز شیرین را به شبکه گاز سراسری تزریق می‌کنند، اما به اعتقاد صفوت این به شرط راه‌اندازی کامل و آمدن گاز بخش دریایی پروژه نیز هست. به گفته وی از آنجا که به دلیل تحریم‌ها، اصلی‌ترین تجهیزات پالایشگاه (کمپرسور پروپان) را در اختیار نداریم و چون مراحلی از کار به این دلیل قابل اجرا نیست، مجبور به آوردن گاز ترش خشک از فازهای ۶ و ۷ و ۸ شدیم و حتی اگر همین حالا بخش دریایی فاز ۱۵ و ۱۶ آماده باشد، به دلیل نبودن امکانات به علت تحریم، نمی‌توان گاز را از بخش دریا وارد این فازها کرد. به غیر از این مساله بخش راه‌اندازی دریا هم مطرح است که نهایتا تا ۶ ماه آینده به اتمام می‌رسد. مدیرعامل شرکت بهره‌برداری و مدیریت انرژی پتروپارس در پاسخ به اینکه صرفه‌جویی‌های اقتصادی که با ایجاد و راه‌اندازی این پالایشگاه عاید کشور خواهد شد کدام است، گفت: یکی از مهم‌ترین این صرفه‌جویی‌ها، استفاده از نیروهای ایرانی متخصص است که خود ما آموزش آنها را بر عهده گرفتیم تا از نیروهای عموما هندی فیلیپینی که باید کارمزد آنها با دلار پرداخت می‌شد و در شرایط فعلی هم جا‌به‌جایی ارز کار آسانی نیست، ضمن اینکه نقل و انتقال خود این افراد هم هزینه‌بر بود، بنابراین با این کار از خروج ارز از کشور جلوگیری شد. از سوی دیگر گفته می‌شود، بخش راه‌اندازی، ۵ درصد پول یک پروژه است، اما فازهای ۱۵ و ۱۶ در مقایسه با دیگر فازها، قطعا با مبلغی کمتر از این ۵ درصد به اتمام می‌رسد و همین اتفاق در فازهای ۱۲و ۱۹ هم خواهد افتاد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، پس از بازدید وزیر نفت از تاسیسات بخش خشکی فازهای ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی، وی اعلام کرد: اقدامات گسترده و موثری در ارتباط با توسعه فازهای این میدان انجام شده است که با مشاهده این دست از فعالیت‌ها و انجام رشته فعالیت‌های بزرگ در پارس جنوبی در سال‌های گذشته، به آینده توسعه زودهنگام پارس جنوبی امیدوارتر شدم. زنگنه همچنین اضافه کرد: با توجه به اینکه تولید گاز از فازهای باقی مانده پارس جنوبی مد نظر است، از این پس همه توان مدیریتی، فنی و لجستیکی صنعت نفت به منظور بهره‌برداری زودهنگام از سه طرح توسعه ۱۲، ۱۵ و ۱۶ و نیز ۱۷ و ۱۸ در یک راستا قرار خواهد گرفت. زنگنه در ادامه افزود: پس از این در یک تا دو ماه آینده چارچوب مدون و مشخصی برای پیشبرد مسیر توسعه دیگر فازهای باقی‌مانده نظیر فاز ۱۳ تا ۲۲ و ۲۴ تنظیم و به مرحله اجرا گذاشته خواهد شد.