گروه نفت و پتروشیمی- نسیم علایی: پس از شروع به کار دولت یازدهم بسیاری از کارشناسان حوزه نفت از آسیب‌دیدگی این حوزه در بخش‌های تولید و صادرات و همچنین از دست دادن بازار نفت در اثر تحریم‌ها و مدیریت نادرست دولت‌های نهم و دهم، اظهار نگرانی کرده‌اند.
با این حال، در حاشیه نشست اخیر اوپک، مهندس زنگنه وزیر نفت کشورمان از بازگشت پر قدرت بشکه‌های نفت ایران به بازارهای جهانی سخن گفت. حال سوالی که در ذهن ایجاد می‌شود این است‌ که در صورت لغو تحریم‌ها، در این مسیر چه چالش‌هایی بر سر راه نفت کشورمان برای بازگشت به بازارهای جهانی قرار دارد؟ آیا تولید ۴ میلیون بشکه‌ای در سال ۲۰۱۴ میلادی که وزیر نفت وعده داده‌، امکان پذیر ‌است؟ مهندس محمود خاقانی، مدیرکل امور خزر و آسیای میانه وزارت نفت در دولت‌های هشتم و نهم و از کارشناسان برجسته حوزه نفت معتقد است در شرایط کنونی کشور، شرح صادقانه و شفاف شرایط به مردم از سوی دولتمردان ضروری است.
مهندس خاقانی با تاکید بر نقدپذیر بودن «دولت تدبیر و امید»، ضمن تقدیر از زحمات مهندس زنگنه در وزارت نفت، درباره امکان پذیر بودن افزایش تولید تا ۴ میلیون بشکه در سال ۲۰۱۴ گفت: بهتر این بود که مهندس زنگنه «هدف» وزارت نفت در سال ۲۰۱۴ را رسیدن به تولید روزانه ۴ میلیون بشکه نفت تعریف می‌کرد و بر اساس این هدف مشخص می‌کرد وزارت نفت به چه مقدار بودجه و چه امکاناتی نیاز دارد و تاکید می‌کرد تنها در صورتی که این نیازها برآورده شوند می‌توان به تولید ۴ میلیون بشکه‌ای نفت امید داشت.وی در ادامه درباره چالش‌های پیش‌روی نفت کشورمان در بازگشت به بازارهای جهانی گفت: در بازار کنونی نفت، مازاد عرضه بر تقاضا وجود دارد که مهم‌ترین دلیل آن مشکل رکود اقتصادی در اروپا است و در نتیجه آن قیمت نفت رو به کاهش است، اما عواملی هستند که از این قیمت بالا سود می‌برند و به صورت تصنعی قیمت را بالا نگه داشته‌اند. وی در ادامه افزود: در واقع در بازار حال حاضر به نفت ایران نیاز چندانی نیست و در صورتی که نفت ایران وارد بازار شود، قیمت نفت با کاهش شدیدی مواجه خواهد شد که به سود مصرف‌کننده اروپایی است، اما متاسفانه حکومت‌های دنیا در دست اکثریت مردم نیست، لذا بخش عمده‌ای از اقتصاد جهانی به خصوص کارتل‌های نفتی و لابی‌گری‌های کشورهای بزرگ صادرکننده نفت هنوز خواهان تثبیت قیمت نفت در ۱۱۰ دلار هستند. وی در ادامه گفت: چندی پیش رییس استرالیایی سازمان امنیت ملی آمریکا در سخنانی خواستار ادامه تحریم‌ها علیه ایران شده، همچنین رییس خزانه‌داری این کشور از اضافه شدن چند شرکت دیگر به لیست تحریم‌ها خبرداده است که در نهایت دیدیم ۱۹ شرکت دیگر به تحریم‌ها اضافه شد و این موضوع به برهم زدن توافق‌های هسته‌ای ایران در دور جدید منجر شد و دوباره تهدیدهای جدی را در برابر اقتصاد قرار داد. از طرفی نفت تولید شده در عراق یا عربستان متعلق به خود این کشورها نیست، بلکه متعلق به شرکت‌های خارجی است که در این کشورها کار تولید نفت را به عهده دارند و از کاهش قیمت نفت سودی نمی‌برند.
با استناد به این موضوعات که مانع از کاهش قیمت نفت در سطح جهانی می شود، در داخل کشور نیز کسانی هستند که تحریم‌ها به نفع آنها بوده است، از جمله دلالان نفتی مختلف که از قِبَل تحریم کشورمان منافع فراوانی را به جیب زده‌اند. به عقیده وی همه اینها کسانی هستند که با برداشته شدن تحریم‌های علیه ایران و بازگشت نفت آن علاقه‌ای ندارند.
مهندس خاقانی درباره بازگشت ایران به بازار نفت و احتمال در گرفتن جنگ قیمت بین اعضای اوپک گفت: در سال ۱۹۶۰ اوپک به منظور حمایت از حقوق اقتصادی کشورهای صادرکننده نفت در مقابل کشورهای وارد کننده و کارتل‌های نفتی تشکیل شد، ولی در حال حاضر اوپک از اهداف اقتصادی خود دور شده و اهداف سیاسی را دنبال می‌کند و بیشتر به فکر حفاظت از منافع کشورهای خارج از اوپک است.
وی با بیان اینکه مهندس زنگنه عقل، فکر و توان مدیریتی را در حوزه نفت به کشور برگردانده است اظهار کرد: در شرایط فعلی که اعضای اوپک در برابر بازگشت ایران به بازار موضع گرفته‌اند، گفته مهندس زنگنه درباره افزایش تولید نفت ایران حتی اگر قیمت نفت به ۲۰ دلار هم برسد، سخن بجایی است. زیرا در صورتی که کشورهای اوپک برای نفت ایران جا باز نکنند برای ما که میزان صادرات نفتمان کم است ترجیح بر این است که با کاهش قیمت نفتمان در بازار خریداران را جذب کنیم؛ مثلا ژاپن که مجبور به تعطیلی تاسیسات هسته‌ای‌اش شده و نفت برای آن از اهمیت بالایی برخوردار است بازار بسیار مناسبی برای نفت ایران است.
وی در ادامه افزود: در حال حاضر مهندس زنگنه بیشتر از هر مشکلی با مدیریت از هم گسیخته در حوزه نفت که در دولت‌های نهم و دهم پیش آمده، مواجه شده است. درست است که در این سال‌ها مشکل تحریم مطرح بود، اما در سال‌های جنگ که کشور هم درگیر تحریم و هم در جنگ بود اوضاع صادراتمان از شرایط کنونی بهتر بود و اتفاق دیگری که در این سال‌ها افتاده است، ضربه خوردن به چاه‌های نفت است به طوری که در حال حاضر حتی اگر تحریم‌ها لغو شوند، یک تا یک سال و نیم طول می‌کشد تا ما بتوانیم به شرایط قبل برگردیم و تولید نفتمان را بالا ببریم.
مدیرکل اسبق امور خزر و آسیای میانه وزارت نفت دولت‌های هشتم و نهم بهترین راهکار در شرایط کنونی کشور را صداقت و روشن کردن افکار عمومی به دست دولتمردان می‌داند و می‌افزاید: دولتمردان باید شرایط را کاملا برای مردم تشریح کنند. بزرگ‌ترین سرمایه ایران مردم هستند، اگر مردم با صرفه جویی و مصرف بهینه انرژی به کمک دولت تدبیر و امید بیایند ما از این تنگنا به سلامت می‌گذریم.