الهام بادپا (بیتا) تحلیلگر کارگزاری بهمن در هفته‌ای که گذشت تقابل قدرتمند مازاد عرضه با خبرها و گمانه‌زنی‌ها از کاهش تولید موجب شد بهای نفت پس از تجربه سه هفته صعود مجددا تنزل یابد. در واقع اگرچه تشدید تنش‌ها در اوکراین و لیبی، بروز اختلافاتی میان دولت محلی و مرکزی عراق، هشدار IEA، سخنان وزیر نفت کویت و بستن موقعیت‌های فروش از رشد بهای نفت حمایت کرد اما در نهایت افزایش ذخایر موجودی نفت آمریکا و کاهش اندک تعداد چاه‌های حفاری به افت بهای این کالای استراتژیک انجامید. این در شرایطی است که بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد در سه هفته منتهی به ۱۴ فوریه نفت‌های آمریکا و برنت به ترتیب با حدود ۲۰ و ۳۰ درصد رشد مواجه شده بود، اما در هفته گذشته قیمت هر دو نوع نفت به ترتیب با حدود ۳ و ۲ درصد کاهش روبه‌رو شد. در دوره مزبور آژانس بین‌المللی انرژی هشدار داد عملیات تروریستی در عراق و سوریه چالش‌های بسیاری را در مسیر سرمایه‌گذاری‌هایی که باید انجام شوند تا در دهه آتی به کمبود نفت دچار نشویم قرار می‌دهد. این نهاد افزود در حال حاضر تمایل برای سرمایه‌گذاری در خاورمیانه به صفر نزدیک شده و دلیل اصلی آن غیرقابل پیش‌بینی بودن حوادث در این منطقه بوده است.

همزمان با خبرهای منتشر شده از لیبی که حاکی از آن بود که تولید نفت کشور مذکور از ۶/۱ میلیون بشکه در دوران قبل از برکناری قذافی در سال ۲۰۱۱ به ۳۵۰ هزار بشکه رسید و تهدید کردستان عراق مبنی بر اینکه اگر بغداد سهم آنها را از بودجه ندهد مانع صادرات نفت از پایانه شمالی کشور خواهد شد به رشد بهای نفت کمک کرد. البته هوای نامساعد هم با کاهش نقل و انتقال در پایانه جنوبی عراق باعث شد صادرات نفت از آن در ۱۰ روز اول ماه فوریه جمعا تا ۵/۱ میلیون بشکه کاهش یابد.

از دیگر عوامل حمایت‌کننده قیمت، سخنان وزیر نفت کویت بود که اظهار کرد بهای این کالا به رشد خود در سال ۲۰۱۵ ادامه خواهد داد چراکه سطح عرضه تنزل یافته و مازاد فعلی به کمتر از ۸/۱ میلیون بشکه رسیده است.

از سوی دیگر با اینکه طی ۱۰ هفته اخیر فعالیت در ۳۳ درصد از چاه‌های اکتشافی نفت آمریکا به حالت تعلیق درآمده‌اند، اما به عقیده گلدمن ساکس کاهش تعداد چاه‌های آمریکا برای توقف رشد تولید کافی نخواهد بود. برای برقراری تعادل در بازار، افت بهای نفت ضروری است، زیرا در سه ماه چهارم سال گذشته ۶۰۰ هزار بشکه بیشتر از دوره مشابه قبلی در آمریکا تولید شده و تنها با کاهش عرضه می‌‌توان به سمت ایجاد توازن در بخش عرضه و تقاضا حرکت کرد. همچنین اداره اطلاعات انرژی پیش‌بینی کرد تولید نفت آمریکا در سال‌جاری با ۸/۷ درصد رشد به ۳/۹ میلیون بشکه خواهد رسید که بالاترین سطح آن از سال ۱۹۷۲ خواهد بود.

با همین استدلال کامرزبانک در یادداشتی عنوان کرد رشد اخیر بهای نفت زودتر از موعد و مبتنی بر گمانه‌زنی بوده و ناپایدار ارزیابی می‌شود، چراکه افزایش زودهنگام قیمت ممکن است فرآیند تعدیل در بازار و توقف رشد تولید در آمریکای شمالی را کند نماید. در واقع افزایش قیمت عمدتا بر اساس جو روانی بازار و نه به‌دلیل تغییر در وضعیت عوامل بنیادی عرضه و تقاضا اتفاق افتاده است.

در عین حال مورگان استنلی نه تنها بر این باور است که بالا بودن سطح موجودی کالا، سایه سنگینی بر بازار نفت در سال ۲۰۱۵ خواهد انداخت، بلکه تاثیر منفی دوره تعمیر و نگهداری پالایشگاه‌ها بر مصرف نفت در سه ماه بعدی، به‌خصوص در آسیا را نیز نمی‌توان نادیده گرفت. در این راستا بنابر گفته بارکلیز احتمالا بهای نفت در بازار نیویورک در سه ماه دوم سال و اوایل فصل بهار کاهش خواهد یافت؛ چراکه تعطیلی پالایشگاه‌ها از تقاضا خواهد کاست. این در حالی بود که به نظر سیتی‌گروپ هم بازار نفت دچار مازاد بوده و در سه‌ماه دوم بر این مازاد افزوده خواهد شد.

در چشم‌انداز اداره اطلاعات انرژی آمریکا نیز موسسه مذکور با کاستن از پیش‌بینی خود از میزان تولید نفت آمریکا در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶، برآورد کرده است عرضه کالای فوق طی سال ۲۰۱۵ با ۸ درصد رشد نسبت به سال ۲۰۱۴ به ۳۰/۹ میلیون بشکه خواهد رسید.

همچنین به نقل از UBS تولید نفت آمریکا با کم شدن از تعداد چاه‌های اکتشافی کاهش نخواهد یافت و چون بر ذخیره کالا همچنان افزوده خواهد شد انتظار می‌رود با تداوم مازاد عرضه در نیمه اول سال ۲۰۱۵ از قیمت کاسته شود و طی سه ماه آینده به نزدیک ۴۰ دلار برسد. به عقیده گلدمن ساکس نیز عملیات حفاری در آمریکا باید باز هم کاهش یابد تا از رشد عرضه بکاهد.

از طرف دیگر، از نظر بانک آمریکا نه تنها گمان نمی‌رود دوران سخت، سپری شده باشد، بلکه در بخش‌های عرضه و تقاضا نیز در کوتاه‌مدت تغییری اساسی رخ نخواهد داد. به علاوه از آنجاکه موجودی کالا در بازارهای توسعه یافته افزایش خواهد یافت و انبارها در سه ماه دوم کاملا پر خواهند شد فروشندگان به ناچار افزون بر کاهش قیمت‌ها از عرضه هم خواهند کاست تا مشکل مازاد مرتفع شود. در واقع ظاهرا افزایش کارآیی حفاری‌ها و کم شدن هزینه‌ها همراه با انتقال چاه‌ها به مناطقی که بیشترین بازدهی را دارند به این معنا است که از تولید نفت آمریکا در کوتاه‌مدت کاسته نخواهد شد.

در این میان، درحالی‌که بنابر گفته وزیر انرژی قطر خوش‌بینی به بازار نفت بازگشته، استاندارد چارترد هم معتقد است مساله کاهش تولید نفت در آمریکا که اخیرا محرک قوت گرفتن بهای کالای مزبور بوده حقیقی است.براین اساس افت حفاری برای متوقف کردن رشد ماهانه تولید از ماه آوریل کافی خواهد بود و این در حالی است که انتظار می‌رود عرضه مناطق دیگری از جهان که هزینه تولید در آنها بالا است نیز کاهش یابد.

در این هفته افزایش تولید نفت عربستان سعودی و برآورد بارکلیز از رشد صادرات آن در سال آینده تا ۹ میلیون بشکه دلالت بر این داشت که این کشور همچنان بر حفظ سهم خود از بازار نفت تاکید دارد. بنابر گزارش‌های اخیر موسسه نفت آمریکا (API) و اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) هم بر موجودی ذخایر نفت آمریکا در هفته گذشته به ترتیب ۳ و ۷/۷ میلیون بشکه افزوده شد که نشان می‌دهد مازاد عرضه رو به افزایش است.

به علاوه به نتیجه نرسیدن مذاکرات وزرای دارایی کشورهای منطقه پولی یورو بر سر توافق مالی جدید با یونان ابهام نسبت به آینده این کشور را افزایش داد و منجر به بروز نوساناتی در نرخ برابری یورو به دلار شد. این در حالی است که ظاهرا مخالفت آلمان با بانک مرکزی اروپا برای اعطای کمک مالی بیشتر به بانک‌های یونان، فشار بر آتن را برای پذیرش تمدید برنامه کمک مالی افزایش داده است. ژاپن نیز به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان نفت در جهان اعلام کرد اقتصاد آن در سه ماه پایانی سال ۲۰۱۴ از رکود خارج شده و رشد تولید ناخالص داخلی آن در دوره مزبور تا ۲/۲ درصد، البته پایین‌تر از ۶/۳ درصد مورد انتظار، افزایش یافته است.

بازار نفت برنت در هفته پیش‌رو

در شرایطی به سر می‌بریم که تنش‌های سیاسی در لیبی و عراق با اینکه بر جریان عرضه تاثیری منفی می‌گذارد اما تنها به بروز نوساناتی مقطعی در بهای نفت منجر می‌شود و نمی‌تواند از نگرانی وجود مازاد عرضه‌‌ در بازار، نزدیک به ۲ میلیون بشکه، و ادامه روند رشد تولید در آمریکا بکاهد.در واقع اگرچه افت بهای نفت، آمریکا را به کاهش تعداد چاه‌های اکتشافی خود وادار کرده و از درآمد و بودجه کشورهای صادرکننده نفت کاسته اما هنوز تغییری عمده در تولید و نیز در تقاضا مشاهده نشده است و همین مساله احتمال کاهش قیمت این کالای استراتژیک را در صورت رفع بحران سیاسی در خاورمیانه و دیگر کشورها افزایش می‌دهد.

نزول نفت بعد از مقاومت سه هفته‌ای