خودروسازان نباید باشگاهداری کنند

گروه ورزش: با تمام شدن لیگ چهاردهم و فروکش کردن تب و تاب فوتبال در کشور تنها موضوعی که توجهات را به سمت خودش متمرکز کرده، مساله واگذاری سرخابی‌های پایتخت به بخش خصوصی است. خصوصی‌سازی دو باشگاه تا به این جا که نوبت چهارم برگزاری مزایده را پشت سرمی‌گذارد حواشی زیادی داشته که هر کدام از این حواشی در سه نوبت قبلی در برگزاری مزایده یا خللی ایجاد کرده یا مانع برگزاری آن شده است. در این میان موضوعی که باعث افزایش نگرانی‌ها شده دخالت و فشار سیاسی در واگذاری است.

به‌رغم اینکه دولت می‌گوید عزم خود را جزم کرده که این دوباشگاه را به بخش خصوصی واگذار کند اما با وجود مسائلی مثل ورود خودروسازان به این عرصه می‌توان نتیجه گرفت که حاضر نیست به این راحتی این دو باشگاه پرطرفدار را از دست بدهدو ترجیح می‌دهد آنها در اختیارشرکت‌های شبه دولتی باشند.

ورودی از سر اجبار نیست!

سعید فائقی، معاون اسبق سازمان تربیت‌بدنی درگفت‌وگو با روزنامه «دنیای اقتصاد» مانند اکثر کارشناسان این‌گونه خصوصی‌سازی را رد می‌کند و می‌گوید: این شکل کار برای دولت مناسب نیست. وی ابتدا درمورد بحث داغ این روزهای مزایده سرخابی‌ها یعنی سپردن این دو باشگاه به خودروسازها می‌گوید: «این مزایده چهاردوره تکرار شدکه در مزایده سوم بحث‌هایی درمورد اهلیت دو شرکت‌کننده خریدار پرسپولیس مطرح شد که در کل به نظر من حساسیت و حتی وسواس سازمان خصوصی‌سازی در مورد اهلیت آنها درست بوده است و به هر صورت به اینجا رسیده است که به غیر از آن دو خریدار الان خودروسازها نیز به صف این خریداران اضافه شده‌اند. این روزها مباحث خیلی زیادی درمورد ورود خودروسازها مطرح شده است اما واقعیت این است که خودروسازها به لحاظ ترکیب سهام خصوصی هستند ولی با این حال نمی‌شود آنها را مکلف کرد که در مزایده شرکت کنند، چون اکثر سهام آنها عام و ۱۸ تا ۲۰ درصد سهام آنها متعلق به دولت است. ورود خودروسازها دراین مزایده حتما با تصمیم هیات مدیره آنها بوده است هر چند من آن‌طور که گفته می‌شود به آنها تکلیف شده از ماجرا خبر ندارم اما باز هم تاکید می‌کنم نمی‌شود به آنها تکلیف کرد چون سهام داران جزء هم وجود دارند و قطعا آنها به این ماجرا واکنش منفی نشان خواهند داد.»

خودروسازها در دنیا باشگاهداری نمی‌کنند

وی چگونگی احتمالی متقاعد شدن خودروسازها برای ورود به این عرصه را تشریح می‌کند و می‌گوید: «به هر حال این دو باشگاه با هوادارهای میلیونی پتانسیل عظیمی برای درآمدزایی دارند و فقط باید درست مدیریت شوند. حدس می‌زنم این شرکت‌ها تصور کرده‌اند از محل اسپانسری آنها می‌توانند باشگاه را اداره کنند و خیلی از هواداران را به برندخود وابسته و تبلیغ کنند. اما سازمان خصوصی‌سازی که درمورد اهلیت شرکت‌ها و خریدارها نظر می‌دهد باید بگوید آیا شرکت‌های سایپا یا ایران خودرو درمورد مسائل باشگاهداری و خصوصا مدیریت مسائل مالی موفق بوده‌اند که الان شرکت‌های پایین‌دستی آنها می‌خواهند به باشگاهداری ورود کنند؟ باید به این موضوع توجه داشت که اساس قبول و آمدن این شرکت‌ها در مزایده اشتباه بوده است چون خودروسازها در هیچ جای دنیا باشگاهداری نمی‌کنند بلکه در باشگاه‌ها یا حتی در تیم‌های ملی اسپانسر می‌شوند مثل شرکت بنز که اسپانسر تیم ملی آلمان است یا شرکت خودروسازی کرایسلر که تبلیغ محصول«جیپ» را روی لباس‌های باشگاه یوونتوس می‌کند. موید این موضوع همین که تیم پیکان در این سال‌ها دائم در حال رفت و برگشت به لیگ برتر است با این حال آنها می‌توانند این باشگاه‌های بزرگ را اداره کنند؟»

بستر واگذاری فراهم نیست

فائقی نقش مجلس را در آینده این مزایده و بعد از واگذاری بسیار تاثیرگذار و حساس می‌داند و می‌گوید: «مجلس چون بحث این واگذاری را مطرح کرده قطعا نظارت بیشتری براین واگذاری انجام خواهد داد و اینکه الان به مزایده چهارم اعتراض کرده‌اند و در پی تصویب لایحه دو فوریتی هستند نشان‌دهنده این موضوع است که تشخیص داده‌اند شرایط این مزایده آن چیزی که مد نظرشان قرارداشته نبوده است. ولی به نظر من فعلا شرایط و بستر این دو باشگاه به شکلی است که آنها آماده واگذاری نیستند و درصورت واگذاری مالک آنها بدون شک مشکلات زیادی خواهد داشت.»

سرخابی‌ها اصلاح ساختار شوند

معاون اسبق سازمان تربیت بدنی برای بهبود شرایط خصوصی‌سازی پرسپولیس و استقلال پیشنهاد و راهکار جالبی ارائه می‌دهد. وی می‌گوید: «حالا که شرایط به این سمت پیش رفته که تصمیم به واگذاری قطعی شده است بهترین راه این است که دولت و مجلس این دو باشگاه را از لیست خصوصی‌سازی خارج کنند و اصلاح ساختار آنها را مد نظر قرار دهند و در طول چند سال شرایطی را ایجاد کنند که آنها در بورس عرضه شوند. در این مدت باید تراز مالی آنها مثبت شود، بدهی‌های آنها به صفر برسد و دولت کمک کند تا آنها دارایی‌های مشهودی به‌دست بیاورند. می‌شود الان با خریدار پیمان مدیریتی ببندند و بگویند که مثلا در این سه سال هزینه‌ها را از زیان‌دهی به سوددهی برسانند بعد که جایگاه خود را به‌دست آوردند و با یک بازار آماده مواجه شدند هزینه‌ها و درآمد‌های مالکان کنونی را با حساب نرخ رسمی کشور تسویه و شرایط رفتن به بورس را مهیا کنند. آن موقع است که در بورس به‌صورت «سهامی عام» که روح خصوصی‌سازی است به مردم عرضه خواهند شد. این‌گونه است که آنها نه حراج می‌شوند و نه منحرف. این‌گونه خصوصی‌سازی ورزشی در اغلب باشگاه‌های فوتبال جهان رایج است. این دو باشگاه را نمی‌توانیم به‌صورت سهامی خاص اداره کنیم. سهامی خاص یعنی ترویج دیدگاه سرمایه‌داری. اگر سهامی عام باشند و هوادار خود را مالک ببیند نه صندلی تخریب می‌شود و نه به سخت افزار و بنای استادیوم آسیب می‌رسد.»

جدی گرفتن حق پخش و کپی‌رایت

بدون شک بزرگ‌ترین آفت برای ورزش ایران و به‌خصوص فوتبال بهره‌مند نشدن آن از حق پخش تلویزیونی و موضوع کپی رایت محصولات باشگاه‌ها است که در این سال‌ها مغفول مانده است. فائقی در این خصوص نیز می‌گوید: «در فوتبال دنیا یکی از بزرگ‌ترین راه‌های کسب درآمد گرفتن حق پخش است اما در فوتبال ایران این موضوع به مشکل خورده است و همین درآینده باعث ضربه خوردن مالکان سرخابی‌ها خواهد شد. حق پخش و کپی‌رایت از حقوق معنوی باشگاه‌ها است و نهاد‌های ذی‌ربط باید در مورد این موضوع بیشتر از قبل پیگیری کنند چرا که فقط خصوصی‌سازی این دو باشگاه ملاک نیست و اگر آینده و موفقیت این دوباشگاه از نظر قدرت مالی برای آنها مهم باشد باید به این دو موضوع محوری بیشتر اهمیت دهند.»