تولد دوباره CNG با خودکفایی مواد اولیه مخزن
کیومرث مبلغ ناصری
مدیر عامل و عضو هیات مدیره
در اختیار داشتن بزرگترین ذخایر گازی جهان در کنار آلودگی شدید کلانشهرها، مسیر رویکرد تبدیل شدن کشور ایران به بزرگترین مصرف‌کننده CNG در دنیا را به خوبی هموار کرده است.

نزدیک به چهار میلیون خودروی دوگانه‌سوز با کاهش نیاز به واردات بنزین و تاثیر مستقیم در تقلیل آلودگی هوای شهرهای بزرگ و همچنین با بهره‌مندی از محرکهای اقتصادی دولت برای ترغیب مصرف‌کنندگان به استفاده از CNG، فضای گسترده فعالیت در عرصه تولید و عرضه سامانه سوخت دوم را ایجاد نمود که این سامانه از اجزای مختلف مورد استفاده برای سوخت‌رسانی گاز طبیعی تا جایگاه‌های سوخت‌گیری را شامل می‌شود. به عنوان یکی از ارکان تعیین کننده در قابلیت استفاده از یک سامانه سوخت‌رسانی CNG، تولید مخازن تحت فشار منطبق بر استانداردهای سخت‌گیرانه و الزامی از سالها قبل در دستور کار متولیان صنعت کشور قرار گرفت و با توجه به فناوری حساس و پیچیده تولید مخزن که بتواند نهایت ایمنی و ضرایب اطمینان را به مصرف کننده و آحاد جامعه عرضه نماید، سرمایه‌گذاری سنگینی برای احداث کارخانجات تولید مخزن انجام گرفت.

مقیاس این سرمایه‌گذاری‌ها به حدی بود که جز با مشارکت بانکها و صرف مقادیر قابل توجه ارز، توان خـرید و راه‌اندازی کارخانجات تولید مخـازن، امکان‌پذیر نبود. اما گستـره رو به رشد مـصرف، توجیه اقتصادی کلان پروژه‌های ملی را برای تجهیز و راه‌اندازی کارخانجات تولید مخزن به عنوان مهم‌ترین و حساس‌ترین بخش از اجزای سوخت‌رسانی CNG فراهم نمود. همه این مقدمات، زمینه احداث بزرگترین کارخانه تولید مخازن CNG فولادی به روش کشش عمیق ورق که سبک‌ترین و ایمن‌ترین نوع مخازن را به دست می‌دهد، در دستور کار متولیان صنعت کشور قرار داد.

طراحی، نصب و راه‌اندازی گروه کارخانجات تولید مخازن گاز طبیعی آسیا ناما (سهامی عام) با مشارکت مستقیم بانک سپه و مدیریت گروه مدیریت سرمایه‌گذاری امید، فضای مناسب برای تولید انواع مخازن CNG با آخرین فناوری روز و پیشرفته‌ترین خط تولید پیوسته و رباتیک را برای کشور به ارمغان آورد.
با به بهره‌برداری رسیدن یک کارخانه مدرن تولید مخازن، مواد اولیه که سهم عمـده ارزش محصول را تشکیل می‌دهد، همچنان متـکی به واردات بوده که هدف قـطع نیاز به واردات و نیاز صنایع خودور کـشور را خدشه‌دار می‌ساخت و در نتیجه تاثیرپذیری از نوسانات نرخ ارز و مشکلات ذاتی خریدهای انبوه و مستمر ارزی به طور مداوم بر کیفیت و زمان تحویل و قیمت تمام شده محصول تاثیرگذار بود.

در این مقطع، مطالعه ظرفیت‌های فـولادسـازی و تخصص و تجربه و تجهیزات پیشرفتۀ موجود در کـشورکه سرمایه‌گذاری قابل توجهی در آنها صورت پذیرفته آغاز شد. به اضافه اینکه منابع غنی معدنی در تکمیل زنجیره تامین و تولید مخازن تحت فشار CNG بستر بسیار مناسبی برای اجرای پروژه خودکفایی و ساخت کامل و صد در صدی مخازن فولادی CNG محسوب می‌شد.
میزان تخمینی ارزبری سالهای اخیر برای واردات مخزن CNG و در ادامه برای واردات مواد اولیه از کشورهای مختلف به خصوص کشور چین، ارزشی معادل ۶۰۰ میلیون دلار را نشان می‌دهد که چند برابر هزینۀ مورد نیاز برای احداث کارخانجات تولید مخزن و تامین مواد اولیه از فولاد ساخت داخل می‌باشد؛ درحالیکه آنسوی خودکفایی علاوه بر رفع نیاز داخلی، امکان تولید و صدور انواع مخازن تحت فشار هم‌خانواده و مخازن CNG برای کشور میسر می‌گردد.

تا قبل از عملیاتی شدن خودکفایی مخازن CNG، این سرمایه سنگین، موجب به حرکت درآمدن صنایع کشورهای چین، هند و کره جنوبی شده است؛ اما هم‌اکنون وقت آن رسیده است که با توجه به توانمندیهای داخلی، سرمایه‌های ملی که با هدف جلوگیری از خروج ارز در تاسیس و بنیان‌گذاری کارخانجات و معادن و صنایع مرتبط با زیرساختهای تولید مخازن CNG کشور هزینه شده، پویا و هدفمند به حرکت درآید.
لذا اولین قدم پس از احداث و آغاز بهره‌برداری، با برقراری پیوند بین مهره‌های منقطع این زنجیره کامل از صنایع داخل کشور، از طریق باور و اعتماد به امکانات داخل کشور آغاز می‌شود.

از حسن اتفاق، عمده این سرمایه‌گذاری‌ها و زیرساخت‌ها با بهره‌گیری از تسهیلات و فرصتهای هدفمند و دولتی، از بهترین انواع و موارد در زمان خود جمع آوری و به صورت قطعات منقطع یک پازل در کشور چیده شده‌اند.
چگونه می‌شود در فصل بهره‌برداری از این اجزای ناپیوسته از سر عادت یا سهو، همچنـان منتـظر منـابع و فرصت‌های ارزی برای واردات محصول مشابه و حتی با کیفیت ضعیف‌تر از آنچه که خود در توان و توشه داریم باشیم.
تداوم این رویه چیزی جز اتلاف ثروتهای ملی را در بر نخواهد داشت و اما در مقابل، مدیران آگاه و دلسـوز، فرصتها و ثروتهای ملی را که به صورت اجزای پراکنده در این کشور، احـداث شده‌اند در کنار هم قرار می‌دهند و از این برآیند و هم افزایی، موج خودکفایی و تولید ثروت و کارآفرینی را برپا می‌کنند.

تکمیل زنجیره تولید مخازن CNG از فولاد ساخت داخل، نمود عینی این هم‌افزایی، فرصت‌سازی و شکار ظرفیتهای منقطع در داخل کشور است.
کافی است به این توانایی و ظرفیتها که ارز حاصل از ثروتهای منابع نفتی کشور صرف جمع‌آوری و خرید و احداث آنها شده، چند مدتی بی‌اعتنا باشیم تا با عرضه فناوری‌های جدید و جایگزین بپذیریم که ثروت موجود خود را دور ریخته و دوباره سهم آیندگان را برای خرید و احداث و راه‌اندازی نوآوری‌های جدیدِ پیشنهادی از نوآوران صنعت خارج از کشور هزینه نماییم.

روزآمـدی و استفاده از آخرین فـناوری، از حقـوق بدیـهی مردم به شمار می‌رود اما نه قبل از آنکه ثـمره سرمایه‌گذاری‌های انبوه قبلی را بهره‌برداری کرده باشیم. اینگونه ممکن است به دام مصرف‌زدگی صنعتی و اسراف در تکنولوژی افتاده باشیم.
قبل از آنکه دیر شود باید چرخه تولید کامل مخازن CNG را که در همین سالهای اخیر، ثروت کشور صرف ایجاد آنها گردیده، تکمیل و به بـهره‌برداری به‌رسانیم تا در چند سال آتـی پیشنهاد و تکنولوژی جایـگزین که همواره سریعتر از آمادگی و انتـظار ما، بازار تقاضا را تشنـه ورود خود می‌کنند، به عنوان جبر و تصمیم اجتـناب ناپذیر به اقتصاد ملی تحمیل نشوند.
تفکر بهره‌مندی از سوخت دوم یا CNG از وفور منابع خداداد گاز طبیعی آغاز شده است و ابزار بهره‌مندی آن به واسطه موجود بودن معادن سنگ آهن، ذوب آهن و توان تولید فولاد آلیاژی و بهـترین کارخـانجات نـوردکاری و در انتها مدرن‌ترین کارخانه تولید مخازن فولادی یکپارچه در دسترس ما قرار دارد.

اکنون که ذوب آهـن و کارخـانجـات نورد و نیز کارخـانه تولـید مخـزن از ورقِ تولید داخـل با مدرن‌ترین خطوط تولید کاملاً مکانیزه در کشور، احـداث شده‌اند، استفـادۀ حداکثری از ظرفیت‌های مذکور، نه تنها یک ایده بلکه یک وظیفه برای همگان و به خصوص مدیران جامعه صنعتی کشور محسوب می‌شود و چه بهتر از این که همه این زنجیره، که جمع کاملی از بهترین‌هاست در دسترس جامعه قرار دارد.
آنچه این سرزمین را محتاج کشورهای صادرکننده مخزن یا مواد اولیه فولادی می‌کرد، با به تولید رسیدن این فرآیند و بعد از آگاهی از ظرفیتها و قابلیتهای بومی، با خودباوری و اعتماد به دانش و توان کار و سرمایه ایرانی به منصه ظهور رسیده است. باشد که دوراندیشی و حمایتهای لازم از محصولات با کیفیت داخلی، بازار این کالا را شکوفا کرده و ادامه فراینـد تولید و بهـره‌وری را با باور نعمت و ظرفیـت‌ها و توان داخل کشور بیش از پیش بهبود بخشد.