ایفای نقش در جهانی‎سازی از طریق رابطه مؤثر با جهان
دنیای اقتصاد، رها بخشایش- سالن همایش‌های تالار شهر مشهد در هفته‎ای که گذشت، میزبان کارگاه علمی آموزشی با عنوان «چشم‎انداز جمهوری اسلامی ایران با افق 1404» بود که به همت دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام و معاونت برنامه‏ریزی و توسعه شهرداری مشهد برگزار شد. در این همایش دو روزه در مجموع شش کارگاه با عناوین چشم‎انداز و قدرت ملی، توسعه، اصول برنامه‎ریزی و تصمیم‎گیری، فرآیند تدوین و معرفی ابعاد سند چشم‎انداز جمهوری اسلامی ایران، شیوه‎های نوین فرهنگ‌سازی و جریان‎سازی چشم‎انداز و بررسی الزامات و راهکارهای تحقق سند چشم‎انداز با هدف تشریح ابعاد سند چشم‌انداز برگزار شد.
شهردار مشهد در مراسم افتتاحیه این کارگاه سند چشم‎انداز جمهوری اسلامی ایران را از افتخارات کشور توصیف و اظهار کرد: تحقق این سند در حوزه‎های مختلف باعث شکوفایی کشور و پیشگیری از وابستگی‎ها، مهار اقتصادی و معرفی کشور به عنوان نظامی پویا خواهد شد.
سید صولت مرتضوی با بیان اینکه سند چشم‎انداز، سند خوداتکایی کشور است، ابراز امیدواری کرد: این کارگاه‎ها بتواند طرح‏های جدیدی را در راستای رسیدن به اسناد بالادستی ارائه کند.

لزوم در نظر گرفتن تعامل سازنده
در سند چشم‎انداز
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام مدرس یکی از این کارگاه‎ها بود که آینده‌نگری، واقع‌گرایی، ارزش‌گرایی و جامع‌نگری را از ویژگی‌های سند چشم‎انداز برشمرد و اظهار کرد: توسعه‎یافتگی یا توسعه‎نیافتگی ایران اسلامی، بقاء عزتمند نظام جمهوری اسلامی ایران یا تضعیف و براندازی آن، تداوم انقلاب اسلامی بر اساس اندیشه امام خمینی (ره) یا توقف آن، چگونگی تعامل ایران اسلامی با فرآیند جهانی شدن یا پروژه جهانی‎سازی، پذیرش هژمونی جدید آمریکا در جهان و منطقه یا همگرایی اسلامی و منطقه‌ای و بیداری اسلامی مسلمانان در جهان یا ایجاد انحراف در نهضت بیداری با جریان‌های رادیکال و واپسگرا از چالش‎های استراتژیک در تعیین چشم‎انداز است.

pic1


محسن رضایی ادامه داد: برخورد سازنده با جهانی شدن، ایران منطقه‌ای و منطقه‌گرایی، بیداری اسلامی با اسلام امام خمینی(ره)، جمهوری اسلامی با ارزش‌هایش، انقلاب فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و توسعه‌یافتگی همراه با تعالی از رسالت‎های اصلی حکومت و جامعه ما در آینده است.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با تأکید بر اینکه تعامل مؤثر و سازنده باید در چشم‌انداز ملاحظه شود، عنوان کرد: اگر رابطه مؤثر و سازنده با جهان داشته باشیم در جهانی‌سازی نقش فعال خواهیم گرفت. وی اضافه کرد: اگر ایران بخواهد از هژمونی آمریکایی نجات یابد و به درگیری با آمریکا هم کشانده نشود یا باید به یک ابرقدرت تبدیل شود که در کوتاه‌مدت ممکن نیست یا آنکه به یک قدرت منطقه‌ای تبدیل شود و با کمک کشورهای منطقه یک واحد سیاسی در منطقه بوجود آورند و امنیت منطقه‌ای را شکل دهند.
رضایی با اشاره به اینکه ایران برای منطقه‎ای شدن باید منطقه‎ای بیندیشد و برنامه‎ریزی کند، تصریح کرد: ایران باید قدرت اول در منطقه باشد و لازمه تحقق این امر این است که از نظر فن‌آوری و علم و اقتصاد در منطقه اول شود؛ همچنین انتخاب منطقه هم باید دقیق و هدفمند و علمی صورت گیرد و ادبیات آن هم منطقه‌ای گردد.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام تأکید کرد: چشم‎انداز ایران عبارت از جامعه‌ای توسعه‎یافته و با هویت ملی و ایرانی با تعامل مؤثر و سازنده در روابط بین‌المللی و الهام‌بخش درجهان اسلام و اول بودن در منطقه ازنظر علمی و فن‌آوری و اقتصادی است. وی رویکردها و نگاه‌های مختلف دولت‌مردان و نخبگان کشور، دخالت بیگانه در اداره و برنامه‌ریزی کشور و تفسیرهای نادرست و استعماری یا متحجرانه یا غرب‌زده از مذهب را از دلایل تدریجی و طولانی شدن توسعه در کشور برشمرد.

دستیابی به جایگاه قدرت واقعی،
مهم‎ترین چشم‎انداز سند ۱۴۰۴
رئیس کمیسیون چشم‎انداز و امور نخبگان مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در یکی از این کارگاه‌ها با عنوان «چشم‎انداز و قدرت ملی» با بیان اینکه در موضوع چشم‎انداز از مرحله فرهنگ‌‎سازی عبور کرده و می‏خواهیم وارد جریان‎سازی و مدل‎سازی شویم، گفت: مهم‌ترین چشم‎انداز سند 1404 برگشت و دستیابی ایران به جایگاه قدرت واقعی در منطقه و دنیاست و جامعه هدف برای دستیابی به این قدرت و گسترش سیطره حکومتی، کشورهای جنوب غربی آسیا را شامل می‎شود.
دکتر محمد ابراهیم مداحی با اشاره به اینکه در جنوب غربی آسیا ۲۵ کشور با ۵۳۰ میلیون نفر جمعیت وجود دارد، تصریح کرد: این کشورها از جنبه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از ظرفیت بالایی برای گسترش حوزه نفوذ برخوردار هستند؛ تبدیل ایران به قدرت و کانون هژمونی منطقه‌ای(در آسیای‌جنوب‌ غربی) هنگامی امکان‌پذیر است که این کشور در چارچوب بین‌المللی و منطقه‌ای باشد و با رویکرد آینده‎نگار، آینده‌پژوهی و آینده‌سازی حرکت و از ظرفیت تأثیرگذار خود در روابط منطقه‌ای و بین‌المللی استفاده کند.
رئیس کمیسیون چشم‎انداز مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه با استفاده از روش‌های مختلف فرهنگی و اقتصادی می‎توان امپراطوری ایران را در آسیا گسترش داد، تصریح کرد: این امر زیاده‌خواهی نیست و حق ایران است که به جایگاه حقیقی خود دست یابد.
مداحی ایران را خاستگاه تفکر امپراطوری در دنیا دانست و عنوان کرد: امروز دنیا مقوله ابرقدرتی ایران را پذیرفته و در حال حاضر کشور ما از جهت قدرت ملی در منطقه خاورمیانه رتبه اول را دارد و یکی از ۱۰ قدرت برتر دنیا محسوب می‎شود؛ قدرت و اقتدار ایران در دنیا باعث شد که امروز قدرت‎های بزرگ پای میز مذاکره با ایران بنشینند. وی با اشاره به اینکه شاخص رتبه قدرت ملی با محاسبه ۸۶ شاخص سنجیده می‎شود، گفت: ایران از جهت علم و فناوری بین کشورهای جهان در رتبه ۴۴، در حوزه اقتصاد در جایگاه ۳۷، در زمینه مباحث اجتماعی در رتبه ۳۵ و در زمینه مسائل فرهنگی در جایگاه ۲۶ جهان قرار دارد؛ همچنین کشور ما در زمینه مسائل سیاسی، حکومتی رتبه ۶۴، مسائل سرزمینی رتبه ۱۰، مباحث مرتبط با فن فضا رتبه ۲۶ و مسائل نظامی رتبه ۱۳ را در بین کشورهای جهان به خود اختصاص داده است.
رئیس کمیسیون چشم‎انداز مجمع تشخیص مصلحت نظام به این نکته نیز اشاره کرد: امروز و پس از 500 سال کشور ایران برای اولین بار از مرزهای رسمی کشور پا را فراتر نهاده و در حال قدرت‌نمایی در دنیاست و این امر به حدی است که معادلات سیاسی در فضای بین‌المللی بدون حضور ایران رقم نمی‌خورد.
مداحی با بیان اینکه دشمن که از قدرت‌نمایی ایران خرسند نیست تلاش می‎کند با تخریب دیوار اعتماد بین مردم و مسئولان فاصله بیندازد، افزود: ملت ایران و مسئولان باید با افزایش اعتماد و آگاهی دشمنان را در رسیدن به اهداف خود ناکام گذاشته و پایه‌های نظام را مستحکم‎تر از گذشته کنند.
رئیس کمیسیون چشم‎انداز مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به اینکه بر اساس سند چشم‎انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404، نرخ بیکاری در جامعه باید از 10 درصد به چهار درصد کاهش یابد، اظهار کرد: همچنین در افق 1404 نرخ مشارکت نیروی کار نیز از 38 درصد به 56 درصد و درآمد سرانه کشور از حدود چهار هزار دلار فعلی به 26.5 هزار دلار افزایش یابد.
مداحی سند چشم‎انداز جمهوری اسلامی ایران را رمز و ضرورت بقای ایران توصیف و تصریح کرد: برای تحقق اهداف این سند باید در هر استانی در کشور سند چشم‎اندازی برگرفته از سند بالادستی چشم‎انداز جمهوری اسلامی تهیه شود.

اقتصاد ضربه مغزی شده ایران
رئیس کمیته ارزیابی کمیسیون چشم‎انداز و امور نخبگان مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در کارگاهی با عنوان «توسعه» اظهار کرد: کشور ایران در جایگاهی قرار دارد که برای دنیا مهم است و به همین دلیل در سرنوشت ما دخالت می‎کنند.

pic2


دکتر جواد فرشباف ماهریان ادامه داد: اگر تابع دنیا باشیم محکوم به زوال هستیم زیرا دنیا نمی‏خواهد قدرت خود را به ظهور برسانیم و عملکردی بر اساس توانایی خود داشته باشیم. وی با تأکید بر اینکه به دلیل موقعیت استثنایی ایران در جهان، بحث توسعه باید در کشور ما جدی باشد، خاطرنشان کرد: داستان توسعه اقتصادی داستان تحول تاریخی است؛ توسعه اقتصادی فرآیندی است که طی آن ظرفیت‌های تولیدی یک جامعه با تکیه بر گسترش، به‌کارگیری و درون‌زا کردن دستاوردهای مدرن علمی و فنی افزایش می‌یابد.
رئیس کمیته ارزیابی کمیسیون چشم‎انداز مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه بازسازی تمامی نهادهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی یک جامعه بر اساس یک اندیشه و بصیرت، محوری جدید پدید می‌‎آورد، تصریح کرد: اقتصاد ایران ضربه مغزی شده است؛ اولویت پژوهشی، درک و فهم علل ضربه مغزی شدن و یافتن راه‎حل‎هایی است که بتوان آن را از این وضعیت خارج کرد.
فرشباف با اشاره به اینکه اقتصاد ایران از اقتصاد مولد به سوی اقتصاد دلالی حرکت کرده و بخش‎های تولید در حال رکود است، افزود: یک هزار میلیارد دلار طی ۳۰ سال هزینه شده اما رشدی در تولید ملاحظه نشده است. وی با بیان اینکه وضعیت ایران امروز از نظر ثروت بازدهی فوق‌العاده محدود است، گفت: نسبت تولید متوسط جامعه صنعتی به تولید قالی‎بافان ایران ۱۳۳ برابر است.
رئیس کمیته ارزیابی کمیسیون چشم‎انداز مجمع تشخیص مصلحت نظام در خصوص درآمد سرانه در مقایسه با جهان صنعتی نیز اظهار کرد: تولید سرانه ایران نسبت به سوئیس 2.4 درصد، نسبت به 10 کشور دنیا 2.8 درصد، نسبت درآمد سرانه نفتی به تولید سرانه سوئیس 0.6 درصد و نسبت درآمد سرانه نفتی به تولید متوسط 10 کشور 0.7 درصد است.

قابلیت ها و محدودیت های توسعه
فرشباف با تأکید بر اینکه مسأله اصلی ناسازگاری چارچوب مدیریتی حکمرانان است، خاطرنشان کرد: طی ۳۰ سال یک هزار میلیارد دلار به اقتصاد ایران تزریق شده است و طی همین مدت شاهد زحمات شبانه‎روزی حجم بزرگی از مدیران دولتی و خصوصی بوده‎ایم؛ طی همین مدت نظام‏های مختلف کارگری، آموزش کارمندان، صنعتی، زیربنایی، ارتباطات و ... کار کرده‎اند اما تولید سرانه جامعه به قیمت‎های ثابت طی این دوره طولانی ثابت مانده یا احتمالا کاهش یافته است.
رئیس کمیته ارزیابی کمیسیون چشم‎انداز مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به قابلیت‌‎ها و محدودیت‌های توسعه و پیشرفت کشور، به محدودیت‎ها و موانع این حوزه نیز اشاره کرد و گفت: اولین مانع، خصومت استکبار و ضعف تعامل جهانی ماست که این خصومت را از ابتدای پیروزی انقلاب داشتیم و همیشه سنگ‌اندازی کردند و دچار تحریم و حتی جنگ بودیم.
وی دومین مانع را افراط و تفریط و شعاری بودن کارها در بعضی از موارد دانست و تصریح کرد: از اول انقلاب تاکنون در کشور دچار دو جریان افراطی محدود هستیم‌ البته بدنه نظام و کشور معتدل است و در راه اعتدال اسلامی حرکت می‌کند.
فرشباف وابستگی به نفت و اسراف در مصرف انرژی و فقدان احزاب نیرومند را از دیگر موانع برشمرد و عنوان کرد: ساختار اداری کهنه، فساد اداری و عدم وجدان کاری، موازی‌کاری و وجود نهادهای تکراری، کم‎آبی و عدم کنترل آب‎ها، مصرف غیرعلمی آب، کویر بسیار زیاد، روستاهای کوچک و دور از هم، خرد بودن اراضی کشاورزی و .... برخی دیگر از این موانع و محدودیت‎هاست.
رئیس کمیته ارزیابی کمیسیون چشم‎انداز مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به اینکه در حال حاضر نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان ما از ۳۰ درصد بیشتر است، تأکید کرد: آموزش باید مبتنی بر ظرفیت‎های اشتغال باشد؛ رشته‎‌های آموزشی باید با نیازهای جامعه منطبق باشد که این انطباق در حال حاضر اندک است.