«اجتماعیون عامیون» و «کلیات مصور میرزاده عشقی»
دکترعلی ططری استاد دانشگاه و رئیس مرکز اسناد مجلس کتاب «اجتماعیون عامیون» نوشته دکتر سهراب یزدانی در سال 1391 توسط نشر نی چاپ شده است. این کتاب در نه فصل از فرقه اجتماعیون عامیون، نخستین حزب سیاسی ایران، سخن می‌گوید.
شکل‌گیری تاریخ‌نویسی اجتماعیون، احزاب سیاسی روسیه، تحولات اقتصادی منطقه قفقاز، چگونگی پایه‌گذاری فرقه اجتماعیون عامیون، گسترش سازمان اجتماعیون در ایران و شعبه‌هایی که در تهران، آذربایجان و گیلان بنیان گرفتند، مرام‌نامه و اساس‌نامه اجتماعیون، اندیشه‌ها و اهداف سیاسی و اجتماعی این فرقه، نحوه فعالیت اجتماعیون و سرنوشت آن، سر فصل‌های نه گانه این اثر ارزشمند است. یزدانی به خوبی از منابع موجود بهره برده و موشکافانه زوایای مختلف بحث را با وجود روایات متفاوت و متناقض بررسی و نقد کرده است.
این اثر پژوهشی از کم‌شمارترین نوشته‌هایی است که در مطالعات این دوره قابل تامل و حائز اهمیت است. در شرایطی که متاسفانه آثار تحقیقی تاریخی اندک شمار شده است، اجتماعیون عامیون اطلاعات با ارزش و مهمی از اندیشه و تحقیق مورخان پژوهشگر در اختیار قرار می‌دهد. این کتاب نه یک بار که چندین بار مطالعه را می‌طلبد.
از آنجا که گرایش مطالعاتی و تحقیقاتی نگارنده، تاریخ مجلس ایران است این اواخر کلیات مصور میرزاده‌عشقی را خواندم. این کتاب به‌ویژه از آن جهت که دیدگاه شاعر و سیاست پیشه، میرزاده‌عشقی را منتقل می‌کند اهمیت بسیار دارد. این اثر در قالب هشت کتاب با موضوعاتی چون عشقی کیست، مقالات، جراید و نویسندگان، مقالات عشقی، نمایش‌نامه‌های عشقی، نوروزی نامه، جمهوری نامه و... توسط علی اکبر مشیر سلیمی تدوین شده است.
اما آن بخش‌هایی از کلیات مورد توجه نگارنده قرار گرفت که به جمهوری نامه و نیز هزلیات مربوط می‌شود؛ به‌ویژه مستزاد مجلس چهارم.
به این توصیف، اهمیت ادبیات و شعر به عنوان منابع مهم اجتماعی- سیاسی در پژوهش‌های تاریخی نمود بیشتری می‌یابد.