بورس  پس از رفع «تحریم‌ها»
هدیه لطفی آرامش روانی و جو مثبت حاصل از تفاهم هسته‌ای در روزهای ابتدایی سال، دید مثبتی را نسبت به شرایط اقتصادی سال ٩٤ در افکار عمومی ایجاد کرده است و برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند که اگر در تیر سال جاری توافقات هسته‌ای مطابق تفاهم نامه امضا شود و همزمان با توافق جامع، تحریم‌ها برداشته شود، می‌توان انتظار تغییرات مثبتی در اقتصاد و به‌ویژه در بازار سرمایه داشت؛ البته نباید این انتظار را داشت که همه این اتفاقات یکباره رخ دهد؛ چراکه آثار تحریم‌ها به مرور زمان بر اقتصاد اثر گذاشته و قطعا به مرور زمان نیز پاک می‌شود. در این میان، انتظار آن می‌‌رود بازار مالی ایران که عمدتا در اثر تحریم‌های اقتصادی از داشتن روابط با بازارهای جهانی محروم، بعد از عادی‌سازی روابط سیاسی و اقتصادی کشور با جهان در پی حل و فصل پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها، بتواند از جریان‌های مالی جهانی بهره‌مند شده و در اقتصاد و بازار مالی به هم‌تنیده منطقه و جهان نقش مهمی را ایفا کرده و در زمره اقتصادهای نوظهور آسیا قرار گیرد. اما رفع تحریم‌ها و فرصت تجارت ایجاد شده در برش‌های زمانی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت کدام صنایع را تحت‌تاثیر خود قرار خواهد داد؟ به‌عبارت دیگر کدام صنایع در بازار واقعی سریع‌تر واکنش نشان می‌دهند و اثرات مثبت روی آنها نمود پیدا می‌کند و کدام صنایع ممکن است به مدت زمان بیشتری برای استفاده از شرایط رفع تحریم‌ها نیاز داشته باشند؟
عمده تحلیلگران معتقدند صنایع بانکی، نفت و گاز و پتروشیمی، برق، شرکت‌های کشتیرانی و نفتکش‌ها، شرکت‌های دارو‌سازی و برخی خودرویی‌ها امکان بهره‌مندی از آثار رفع تحریم‌ها را در کوتاه‌مدت خواهند داشت، اما صنایعی مانند معدن، فلزات، سیمان و... ممکن است جزو اولویت‌های اول نباشند. در این راستا در کوتاه‌مدت واکنش‌ها در بورس اوراق بهادار اتفاق خواهد افتاد و در یکی دو ماه اول بعد از توافق شاهد رشد خیره‌کننده قیمت سهام و حتی حبابی شدن آن نیز خواهیم بود؛ جایی که هنوز بازار واقعی واکنشی از خود نشان نداده است.
درمیان‌مدت ممکن است به دلیل انتظار بازار برای کاهش بیشتر نرخ دلار و جذاب شدن شرایط معاملات، شاهد کاهش رونق در معاملات بورس کالا هم باشیم. اما در بلندمدت وضعیتی تعادلی در بورس تهران حاکم خواهد شد و در نتیجه بورس رشد با ثبات و با دوامی را در سایه بهبود واقعی متغیرهای اقتصادی تجربه خواهد کرد. البته سازمان بورس تمهیداتی برای این امر اندیشیده که پس از قطعیت تفاهم و رفع تحریم‌ها فرصت‌های سرمایه‌گذاری در کشور معرفی شده و فرآیند جذب سرمایه‌گذاری خارجی با روشی ساده نهایی شود تا کسانی که مایل به سرمایه‌گذاری هستند به‌صورت آنلاین بتوانند با روشی ساده این کار را انجام دهند؛ البته موفقیت این روند به رویکرد فرابخشی و فرادستگاهی نیاز دارد که باید هماهنگی‌های لازم در این خصوص انجام شود؛ بنابراین کار بسیار فشرده‌ای پیش روی سازمان بورس قرار دارد.
اطمینان سرمایه‌گذاران به بورس افزایش می‌یابد
در این راستا شاهین شایان آرانی از کارشناسان بازار سرمایه، معتقد است: در صورت قطعیت توافق جو روانی مثبتی در کل اقتصاد و به‌ویژه در بازار سرمایه شکل خواهد گرفت که البته بخشی از این امر در حال حاضر نیز شکل گرفته، اما با محرز شدن قطعیت این جو مثبت تداوم پیدا کرده و در نتیجه منجر به رشد اقتصادی خواهد شد که این امر باعث اطمینان سرمایه‌گذاران به آینده بازار سرمایه می‌شود. به گفته این کارشناس بازار سرمایه، آزاد شدن منابع ارزی، ورود سرمایه‌گذاران خارجی، رشد منابع اقتصادی، ایجاد روابط اقتصادی در حوزه بین‌المللی، ورود منابع جدید از طریق بازارهای مالی دیگر کشورها از جمله مهم‌ترین آثار رفع تحریم‌ها خواهد بود که البته مهم‌ترین و بارزترین نمونه آن را می‌توان در رشد پایدار و بادوام در کلیه حوزه‌های اقتصادی عنوان کرد.
شایان آرانی در ادامه اظهار کرد: در صورت تحقق این امر، گشایش روابط‌های اقتصادی و آزادی عمل بیشتری برای شرکت‌های فعال در بازار سرمایه به وجود می‌آید که این موضوع منجر به افزایش سوددهی شرکت‌ها خواهد شد که اولین تاثیر این موضوع برثبات و پایداری رشد شاخص بورس انعکاس می‌یابد. وی خاطر نشان کرد: البته این موضوع پس از گذشت۵ تا ۶ ماه از قطعیت توافق نمود پیدا خواهد کرد، اما در کوتاه‌مدت جو روانی مثبتی به حرکت بورس در مدار صعودی کمک می‌کند.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه اظهاراتش به نقش و وظیفه حساس مسوولان و مدیران بازار در این برهه زمانی اشاره کرد و گفت: مدیران ارشد بازار سرمایه در مقطع قطعیت مذاکرات، باید نظارت دقیقی بر روند جریان بازار داشته باشند و با کنترل‌های به عمل آورده و سیاست‌ها اتخاذ شده از شکل‌گیری حباب در بازار جلوگیری کنند و روش‌هایی برای کنترل هیجان سرمایه‌گذاران اتخاذ کرده تا بازاری باثبات را به‌دنبال داشته باشد. شایان آرانی در ادامه عنوان کرد: در این صورت رشد پایداری به دلیل واقعیت‌های عینی، کاهش تدریجی تحریم‌ها و آغاز ارتباطات بین‌المللی شکل خواهد گرفت که آینده‌ای مثبت و با خوش بینی زیاد به سمت اقتصادی پویا را ترسیم می‌کند، اما باید توجه داشت که در این صورت با باز شدن درها برای آغاز روابط بین‌الملل و رونق اقتصادی، نمی‌توان با چنین روش‌های مستهلک کنونی به مدیریت و اداره شرکت‌ها پرداخت و باید همگام با تکنولوژی روز دنیا به سمت تحول پیش رفت.