ظریف؛ وزیر خستگی‌ناپذیر
سعیده‌سادات فهری: شاید از این پس خیلی‌ها نام محمدجواد ظریف را همراه با مذاکرات هسته‌ای به یاد بیاورند؛ وزیر امور خارجه خستگی‌ناپذیر که به همراه معاونان و دیگر اعضای تیم هسته‌ای روزها را به گفت‌وگو با مذاکره‌کنندگان گروه 1+5 اختصاص داد تا بحرانی 13 ساله را به پایان برساند. ظریف، وزیر امور خارجه دولت حسن روحانی به مدت ۵ سال از ۱۴ مرداد سال ۱۳۸۱ تا ۵ تیر سال ۱۳۸۶ نیز سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد بود. شاید همین سابقه حضور در آمریکا موجب شد که او بهتر از دیگر مذاکره‌کنندگان ایرانی زبان آمریکایی‌ها را درک کند و آنها را تا رسیدن به نتیجه پشت میز مذاکره نگه دارد. او پیش از این برای تحصیل نیز به آمریکا رفته بود و لیسانس و فوق‌لیسانس روابط بین‌الملل و کارشناسی ارشد مطالعات بین‌المللی را از دانشگاه ایالتی سان فرانسیسکو و دانشگاه دنور گرفت. زمانی که در سال 92 ظریف برای تصدی سمت وزیر امور خارجه توسط حسن روحانی معرفی شد، حسن قشقاوی، معاون کنسولی وقت وزارت امور خارجه، از این انتخاب استقبال و عنوان کرد کشورهایی که به دنبال گفت‌وگو با ایران هستند، از این انتخاب استقبال کرده‌اند. در همان زمان جمله‌ای از هنری کیسینجر، مشاور اسبق امنیت ملی آمریکا نیز بسیار نقل می‌شد.
کیسینجر یک نسخه از کتاب دیپلماسی که خود تالیف کرده بود را به ظریف هدیه داده و در صفحه نخست آن نوشته است: «تقدیم به دشمن قابل احترام، ظریف». از نخستین هفته‌های روی کار آمدن دولت یازدهم، دستگاه دیپلماسی این دولت به ریاست محمدجواد ظریف عزم خود را برای پایان دادن به بحران هسته‌ای جزم کرده بود. در نخستین گام‌های این دیپلماسی هسته‌ای بود که ظریف در ساعات اولیه روز ۵ مهر ۱۳۹۲ و در حاشیه شصت و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد و با برنامه‌ریزی قبلی در اولین مذاکره ایران و ۱+۵ در دولت یازدهم که در سطح وزرای خارجه برگزار شد، شرکت کرد. در این مذاکره، جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا نیز حضور داشته و با ظریف بر سر میز مذاکره نشست.

در حاشیه این جلسه ظریف با جان کری دیدار و گفت‌وگویی دوجانبه داشت. پس از ۳۴ سال این اولین دیدار مقامات عالی ایران و آمریکا در سطح وزرای خارجه بود. پس از پایان این دیدار کری در کنفرانس خبری خود گفت: «با ظریف ملاقات داشتم، لحن او حقیقتا متفاوت بود.» شاید وزرای خارجه ایران و آمریکا هیچ کدام تصور هم نمی‌کردند که روزی روند گفت‌وگوها تاحدی جدی شود که دو طرف ۱۸ روز مذاکرات مستمر داشته باشند. تلاش‌های تیم هسته‌ای به ریاست ظریف طی ۲۲ ماه گذشته و در شهرهای مختلف شامل نیویورک، ژنو، لوزان، وین و استانبول ادامه داشت. رئیس دستگاه دیپلماسی در راه به ثمر رساندن این مذاکرات سختی‌هایی را نیز متحمل شد از کمردرد شدید گرفته تا انتقادات برخی نمایندگان اصولگرای مجلس از وزیر خارجه. اما ظریف با عبور از این دشواری‌ها توانست مذاکرات هسته‌ای را تا خانه آخر هدایت کند. هتل کوبورگ وین شاهد آخرین روزهای مذاکرات هسته‌ای برای اعلام توافق بود؛ طی نزدیک به ۲۰ روزی که تیم‌های ایرانی و آمریکایی در وین حضور داشتند هر از چند گاهی ظریف که می‌دانست خبرنگاران مستقر در چادرهای روبه‌روی هتل منتظر کوچکترین خبری هستند از بالکن هتل به‌صورت خیلی کوتاه آنها را در روند گفت‌وگوها قرار می‌داد. اقدامی که بسیاری از آن با عنوان «دیپلماسی بالکنی ظریف» نام می‌برند.

ظریف کیست؟
ظریف در تاریخ هفدهم دی ماه 1338 در تهران و در یک خانواده مذهبی و تاجرپیشه دیده به جهان گشود. مادر وی دختر مرحوم حاج میرزا علی‌نقی کاشانی و پدرش نیز از تجار بنام اصفهان بود. خانه آنها پشت باغ شاه سابق و خانه‌ای بزرگ و قدیمی بود که تا زمان حیات پدرشان یعنی سال 1363 در آنجا زندگی می‌کردند. آنطور که ظریف بیان کرده خانواده آنها وضعیت مرفهی داشتند و هنوز نیز وی از قِبَل آنها و ارثی که به دست آورده زندگی مناسبی دارد. خانواده محمدجواد ظریف در سن 6 سالگی چند ماهی به اصفهان عزیمت کردند اما خیلی سریع به تهران بازگشتند و وی در دبستان علوی مشغول به تحصیل شد سپس نیز دوران دبیرستان را در همین مجموعه گذراند.

دیپلمات فعلی ایران در زمان تحصیل همواره شاگرد اول مدرسه بود و به همین دلیل از ابتدا در میان دوستانش یک فرد شناخته شده بود. البته مطالعات جانبی زیادی که در آن دوران انجام می‌داد را نباید از نظر دور داشت؛ این مطالعات آنقدر زیاد بود که وی به چشم درد و میگرن مبتلا می‎شد. این سردردهای مزمن و چشم درد تا امروز ادامه دارد. او برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت و چون وضعیت تحصیلی مناسبی داشت توانست از دانشگاهی در سانفرانسیسکو پذیرش بگیرد و به ادامه تحصیل بپردازد. ظریف در کتاب خاطراتش اشاره کرده که به دلیل ترس از دستگیری و گرفتار شدن به آمریکا رفته است. او چند ماهی تنها بود و سپس وارد انجمن اسلامی دانشجویان در آمریکا و کانادا در حوزه برکلی شد که افرادی مانند آقایان محمد هاشمی، دکتر جواد لاریجانی، حسین شیخ‌الاسلام و مرحوم دکتر نوربخش در آن حضور داشتند. پس از پیروزی انقلاب نیز ظاهرا آقای شیخ‌الاسلام جرقه تغییر مسیر زندگی وی و رفتن به سیاست را زده‌اند. آن‌گونه که خودش در کتاب نقل کرده آقای شیخ‌الاسلام پس از پیروزی انقلاب با او صحبت می‌کند و به او می‌گوید که هر کسی می‌تواند یک مهندس کامپیوتر شود اما هر کسی نمی‌تواند برای جمهوری اسلامی یک سیاستمدار خوب باشد. به دنبال این سخنان و اصرارهایی که صورت گرفت وی رشته تحصیلش را تغییر داد و برای ادامه تحصیل در رشته روابط بین‌الملل به دانشگاه سانفرانسیسکو که نسبتا لیبرال بود رفت.

در نهایت شاید سمتی که بیش از هر چیز ظریف را در سطح بین‌المللی مطرح ساخت، نماینده و سفیر دائم ایران در سازمان ملل متحد بود؛ این دیپلمات نام آشنا 2 سال پیش به‌عنوان وزیر خارجه از سوی دکتر روحانی پیشنهاد شد و طی این 2 سال گام‌های مثبتی را در جهت حل و فصل پرونده هسته‌ای ایران برداشت و همچنین در حوزه سفر به کشورهای منطقه و بهبود مناسبات با آنها نیز بسیار مطلوب عمل کرده است.