زمستان روسی در خانه اروپایی‌ها
ناپلئون و هیتلر هر دو در جنگ و در جریان کشورگشایی‌هایشان در اروپا، تسلیم زمستان سخت روسیه شدند. اکنون ولادیمیر پوتین قصد دارد گوشه‌ای از سرمای زمستانی روسیه را به اروپایی‌هایی بچشاند که قصد رویارویی با او در سرزمین اوکراین را دارند. در روزهای اخیر و درحالی‌که هنوز اروپا سرخوش گرمای تابستان و خنکای پاییز است، روسیه کمی پیچ جریان گاز را پیچانده و فشار آن را در لوله‌هایی که گاز روسیه را به سمت اروپا می‌برند پایین آورده است. در نتیجه این حرکت، فشار گاز اوکراین، لهستان، اتریش و اسلواکی کم شده‌است.
ناپلئون و هیتلر هر دو در جنگ و در جریان کشورگشایی‌هایشان در اروپا، تسلیم زمستان سخت روسیه شدند. اکنون ولادیمیر پوتین قصد دارد گوشه‌ای از سرمای زمستانی روسیه را به اروپایی‌هایی بچشاند که قصد رویارویی با او در سرزمین اوکراین را دارند. در روزهای اخیر و درحالی‌که هنوز اروپا سرخوش گرمای تابستان و خنکای پاییز است، روسیه کمی پیچ جریان گاز را پیچانده و فشار آن را در لوله‌هایی که گاز روسیه را به سمت اروپا می‌برند پایین آورده است. در نتیجه این حرکت، فشار گاز اوکراین، لهستان، اتریش و اسلواکی کم شده‌است.
به‌طور کلی، روسیه یک سوم گاز خانه‌های کشورهای اروپایی را تامین می‌کند. گازی که هم خانه‌های مردم را گرم می‌کند، هم برقشان را تولید می‌کند و هم چرخ صنایع‌شان را می‌چرخاند. دولت‌های اروپایی فکر می‌کنند هرچقدر هم که تنش میان غرب با روسیه بر سر اوکراین شدید بشود، امکان ندارد مسکو پیچ گاز را به‌طور کامل به روی اروپا ببندد. استدلال آنها هم البته استدلال ضعیفی نیست. به هر حال دولت روسیه به درآمد گازی که به اروپا صادر می‌کند نیاز دارد. ماجرای گاز هم مانند تحریم، یک شمشیر دو دم است.
اما حتی اگر روسیه برای مدت کوتاهی در مسیر انتقال گاز به اروپا اختلال ایجاد کند، آن هم در میانه زمستان، کار چندان دور از انتظاری نکرده‌است. دولت‌های اروپایی می‌گویند که برای این وضعیت آماده هستند. تاسیسات ذخیره گاز آنها 90 درصد پر است، زمستان قبلی چندان سخت نبوده و در طول تابستان هم دست به ذخیره گاز زده‌اند. سال گذشته، اروپا 155 میلیارد متر مکعب گاز از روسیه وارد کرد. اکنون میزان واردات گاز در حد 75 میلیارد مترمکعب است. بنابراین فعلا اروپا ذخیره دارد.
نروژ که از تولیدکنندگان بزرگ گاز است، می‌تواند بخشی از نیاز اروپا را تامین کند. باتوجه به کند شدن رشد اقتصاد چین و بازگشایی نیروگاه‌های هسته‌ای ژاپن، بازار گاز دنیا چندان بحرانی نیست و گاز مایع طبیعی به اندازه کافی در بازار موجود هست. اگر چه ممکن است هنوز گران باشد. اروپا ظرفیت واردات سالانه بیش از ۲۰۰ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی مایع را دارد. از این میزان تنها ۲۰ درصدش را استفاده می‌کند.
نیمی از گازی که اروپا وارد می‌کند، از طریق لوله‌هایی وارد می‌شود که از زیر خاک اوکراین می‌گذرد و روسیه از سال 2006 به خاطر اختلاف بر سر قیمت با دولت اوکراین، بارها این لوله‌ها را مسدود کرده و پیچ گاز آنها را بسته است. اگر روسیه با ادامه اختلافاتش با دولت اوکراین، امسال دوباره پیچ این لوله‌ها را ببندد، فشار گاز از خطوط لوله دیگری که گاز را به اروپا می‌برد، بیشتر می‌شود، اما مشکل اینجا است که آن خط لوله دیگری که از اوکراین نمی‌گذرد، به سمت کشورهایی که بیشترین وابستگی را به گاز روسیه دارند نمی‌رود. مجارستان، بلغارستان و فنلاند که بیشترین وابستگی را به گاز روسیه دارند، گازشان را از همین خط لوله اوکراین می‌گیرند. مثلا ایتالیا همه گاز وارداتی خود را از طریق خط لوله عبوری از خاک اوکراین می‌گیرد.
دولت ائتلافی فنلاند اکنون در معرض خطر فروپاشی است چون حزب سبزها که شریک دولت است تهدید کرده اگر دولت از روسیه رآکتور هسته‌ای خریداری کند، از دولت ائتلافی خارج می‌شود. مشکل انرژی در این کشورها بسیار جدی است. تلاش برای کاهش وابستگی به انرژی روسیه، یکی از موضوعات مهم در این کشورها است که در آستانه انتخابات به سیاست احزاب و عاملی برای تبلیغات و جلب رای مردم تبدیل می‌شود، اما شعار برای خانه‌های مردم و برای صنایع اروپا، گاز نمی‌شود.
کشورهای اروپایی برای قطع کوتاه مدت گاز روسیه خود را آماده کرده‌اند و تمهیداتی اندیشیده‌اند. اما برای کاهش وابستگی به گاز روسیه تقریبا هیچ کاری نکرده‌اند. کارهای زیادی هست که این دولت‌ها می‌توانند بکنند. نشریه اکونومیست اخیرا در گزارشی، به این دولت‌ها توصیه‌هایی در زمینه کاهش وابستگی‌‌شان به گاز روسیه کرده‌است. از جمله، تشویق ساخت خطوط لوله‌های فرامرزی که این کشورها را به تولیدکنندگان گاز جهان وصل کند.
در این میان پوتین هم بیکار ننشسته و اخیرا با کاهش تعرفه گاز صادراتی به اروپا، این کشورها را بیشتر از قبل به گاز مسکو وابسته کرده است. این کار البته در ماه می سال جاری میلادی یعنی در بهار صورت گرفت، اما تاثیر خود را در این ماه‌ها گذاشته است.
به خاطر همه این دلایلی که گفته‌شد، اکنون اروپایی‌ها دست به کار میانجیگری میان مسکو و کی‌یف بر سر قیمت گاز هستند. کمیسیون اقتصادی اروپا شخصا وارد عمل شده و پیشنهاد‌هایی برای حل اختلافات میان روسیه و اوکراین بر سر قیمت عبوری گاز از خط لوله اوکراین ارائه داده‌است. به هر حال اروپایی‌ها از حالا منتظر یک زمستان سخت هستند.
به‌طور کلی، روسیه یک سوم گاز خانه‌های کشورهای اروپایی را تامین می‌کند. گازی که هم خانه‌های مردم را گرم می‌کند، هم برقشان را تولید می‌کند و هم چرخ صنایع‌شان را می‌چرخاند. دولت‌های اروپایی فکر می‌کنند هرچقدر هم که تنش میان غرب با روسیه بر سر اوکراین شدید بشود، امکان ندارد مسکو پیچ گاز را به‌طور کامل به روی اروپا ببندد. استدلال آنها هم البته استدلال ضعیفی نیست. به هر حال دولت روسیه به درآمد گازی که به اروپا صادر می‌کند نیاز دارد. ماجرای گاز هم مانند تحریم، یک شمشیر دو دم است.
اما حتی اگر روسیه برای مدت کوتاهی در مسیر انتقال گاز به اروپا اختلال ایجاد کند، آن هم در میانه زمستان، کار چندان دور از انتظاری نکرده‌است. دولت‌های اروپایی می‌گویند که برای این وضعیت آماده هستند. تاسیسات ذخیره گاز آنها 90 درصد پر است، زمستان قبلی چندان سخت نبوده و در طول تابستان هم دست به ذخیره گاز زده‌اند. سال گذشته، اروپا 155 میلیارد متر مکعب گاز از روسیه وارد کرد. اکنون میزان واردات گاز در حد 75 میلیارد مترمکعب است. بنابراین فعلا اروپا ذخیره دارد.
نروژ که از تولیدکنندگان بزرگ گاز است، می‌تواند بخشی از نیاز اروپا را تامین کند. باتوجه به کند شدن رشد اقتصاد چین و بازگشایی نیروگاه‌های هسته‌ای ژاپن، بازار گاز دنیا چندان بحرانی نیست و گاز مایع طبیعی به اندازه کافی در بازار موجود هست. اگر چه ممکن است هنوز گران باشد. اروپا ظرفیت واردات سالانه بیش از ۲۰۰ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی مایع را دارد. از این میزان تنها ۲۰ درصدش را استفاده می‌کند.
نیمی از گازی که اروپا وارد می‌کند، از طریق لوله‌هایی وارد می‌شود که از زیر خاک اوکراین می‌گذرد و روسیه از سال 2006 به خاطر اختلاف بر سر قیمت با دولت اوکراین، بارها این لوله‌ها را مسدود کرده و پیچ گاز آنها را بسته است. اگر روسیه با ادامه اختلافاتش با دولت اوکراین، امسال دوباره پیچ این لوله‌ها را ببندد، فشار گاز از خطوط لوله دیگری که گاز را به اروپا می‌برد، بیشتر می‌شود، اما مشکل اینجا است که آن خط لوله دیگری که از اوکراین نمی‌گذرد، به سمت کشورهایی که بیشترین وابستگی را به گاز روسیه دارند نمی‌رود. مجارستان، بلغارستان و فنلاند که بیشترین وابستگی را به گاز روسیه دارند، گازشان را از همین خط لوله اوکراین می‌گیرند. مثلا ایتالیا همه گاز وارداتی خود را از طریق خط لوله عبوری از خاک اوکراین می‌گیرد.
دولت ائتلافی فنلاند اکنون در معرض خطر فروپاشی است چون حزب سبزها که شریک دولت است تهدید کرده اگر دولت از روسیه رآکتور هسته‌ای خریداری کند، از دولت ائتلافی خارج می‌شود. مشکل انرژی در این کشورها بسیار جدی است. تلاش برای کاهش وابستگی به انرژی روسیه، یکی از موضوعات مهم در این کشورها است که در آستانه انتخابات به سیاست احزاب و عاملی برای تبلیغات و جلب رای مردم تبدیل می‌شود، اما شعار برای خانه‌های مردم و برای صنایع اروپا، گاز نمی‌شود.
کشورهای اروپایی برای قطع کوتاه مدت گاز روسیه خود را آماده کرده‌اند و تمهیداتی اندیشیده‌اند. اما برای کاهش وابستگی به گاز روسیه تقریبا هیچ کاری نکرده‌اند. کارهای زیادی هست که این دولت‌ها می‌توانند بکنند. نشریه اکونومیست اخیرا در گزارشی، به این دولت‌ها توصیه‌هایی در زمینه کاهش وابستگی‌‌شان به گاز روسیه کرده‌است. از جمله، تشویق ساخت خطوط لوله‌های فرامرزی که این کشورها را به تولیدکنندگان گاز جهان وصل کند.
در این میان پوتین هم بیکار ننشسته و اخیرا با کاهش تعرفه گاز صادراتی به اروپا، این کشورها را بیشتر از قبل به گاز مسکو وابسته کرده است. این کار البته در ماه می سال جاری میلادی یعنی در بهار صورت گرفت، اما تاثیر خود را در این ماه‌ها گذاشته است.
به خاطر همه این دلایلی که گفته‌شد، اکنون اروپایی‌ها دست به کار میانجیگری میان مسکو و کی‌یف بر سر قیمت گاز هستند. کمیسیون اقتصادی اروپا شخصا وارد عمل شده و پیشنهاد‌هایی برای حل اختلافات میان روسیه و اوکراین بر سر قیمت عبوری گاز از خط لوله اوکراین ارائه داده‌است. به هر حال اروپایی‌ها از حالا منتظر یک زمستان سخت هستند.
ارسال نظر