دنیای اقتصاد، نجمه موسوی زاده- امروزه مسئله بهره‌وری و استفاده بهینه از تمامی امکانات تولیدی در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها نقش کلیدی دارد. افزایش قابلیت های بهره گیری از منابع تولیدی می‌تواند حرکت موثری در تولید کمی و کیفی محصولات صنعتی ایجاد کند. با توسعه روند جهانی شدن، نیاز به تمرکز روی برنامه‌ریزی زنجیره تامین و هماهنگ کردن اجزا برای مدیریت زنجیره‌های گسسته احساس می‌شد، در همین راستا موضوعی در اقتصاد تحت عنوان
« تولید بدون کارخانه» شکل گرفت. این نوع تولید از جمله الگوهای تولیدی به شمارمی‌رود که در دنیا از سابقه طولانی مدتی برخوردار است و در کشورهای توسعه یافته از آن استفاده می‌شود.
تولید بدون کارخانه که رویکرد جدیدی در راستای رقابت پذیر شدن سازمان های تولیدی است در چند سال اخیر در کشور مطرح شده است؛ در حقیقت در ارتباط با این نوع از تولید باید گفت که تولید بدون کارخانه، به معنای نبودن کارخانه در فرایند تولید نیست، بلکه به این معناست که میزان دغدغه‌ها و مشکلات ناشی از کارخانه‌داری برای صنعت‌گر به حداقل می‌رسد و به سبب اینکه از سایر منابع و امکانات نیز می‌توان بهره برد، کارخانه بیشتر جایگاه تکمیلی پیدا می‌کند.
درحال حاضر در سراسر دنیا میلیون‌ها نفر ازاین راه به تولید و زندگی مشغول هستند و با توجه به مزیت های فراوان این نوع تولید برای اقتصاد کشور و به بهانه برگزاری دومین همایش «برندینگ، مشتری مداری و حضور در بازارهای جهانی» به همت انجمن مدیران صنایع و اتاق بازرگانی خراسان رضوی در روزهای ۱۹ و ۲۰ شهریورماه در مشهد، نظر تعدادی از کارشناسان و فعالان اقتصادی در این ارتباط را جویا شدیم که در ادامه از نظرتان خواهد گذشت.


حذف تدریجی رکود تورمی
با تولید بدون کارخانه محقق می‌شود
فرامرز مرادی، عضو هیئت رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان با اشاره به مزیت‌های تولید بدون کارخانه اظهارمی‌کند: منظور از تولید بدون کارخانه این است که با استفاده از یک برند خاص از ظرفیت خالی بعضی از کارخانجات بهره‌مند شده و محصولی را تولید و به بازار عرضه کرد.
عضو هیئت رئیسه انجمن صنایع خراسان می‌افزاید: تولید بدون کارخانه سبب می‌شود تا فضای کسب و کار رونق یافته و هزینه‌های سربار کاهش یابد و در نهایت، کاهش قیمت تمام شده محصول و افزایش تقاضا برای خرید را به همراه دارد که تمام این عوامل باعث شکوفایی اقتصادی و حذف تدریجی رکود تورمی حاکم بر اقتصاد می‌شود.
مرادی با اشاره به اینکه تولید بدون کارخانه با بهره‌گیری از ظرفیت‌‌های بلااستفاده ملی، از سرمایه‌گذاری مجدد جلوگیری به عمل خواهد آورد و از اتلاف سرمایه‌های ملی اجتناب می‌کند، می‌گوید: افزایش استفاده از ظرفیت‌‌های بلااستفاده سبب افزایش میزان بهره‌وری امکانات موجود و بنگاه‌های تولیدی شده و در نهایت تولید ناخالص ملی را بهبود می‌بخشد.وی در ارتباط با اقداماتی که در حوزه برندینگ و تولید بدون کارخانه در خراسان رضوی انجام شده است، تصریح می‌کند: خوشبختانه در سال گذشته همایش موفقی تحت عنوان «برندینگ و تولید بدون کارخانه» توسط انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی با مشارکت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی و تشکل‌های تابعه در مشهد برگزار و مزایای ثبت بین المللی برندها و آثار آتی آن به بحث و تبادل نظر
گذاشته شد.
عضو هیئت رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی خاطرنشان می‌کند: در این همایش استادان و محققان صاحب نامی سخنرانی کردند و مقرر شد تا امسال نیز همایش دیگری تحت عنوان «برندینگ، مشتری مداری و حضور در بازارهای جهانی» توسط همان تشکل‌ها در شهریور ماه برگزار شود.


نقش موثر برندسازی
در توسعه بازارهای صادراتی
مرادی با تاکید بر اینکه برندسازی باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد، می‌گوید: هنگامی که کالایی تبدیل به برند می‌شود با خود وفاداری مصرف‌کننده را به همراه می‌آورد و این امر سبب می‌شود تا مصرف‌کنندگان در شرایط سخت اقتصادی به برندهای علاقه‌مند خود وفادار باقی بمانند و موجبات کاهش مصرف آن‌ها فراهم نشود.وی در ادامه می‌گوید: توجه به برندسازی سبب توسعه بازاهای صادراتی می‌شود و اعتبار بین‌المللی کشورها را افزایش می‌دهد و هم‌چنین می‌تواند در آینده درآمدی را ایجاد کند که بیش از درآمد حاصل از صدور مستقیم کالا باشد.


افزایش حجم صادرات کشور،
با تولید بدون کارخانه
محمدحسین روشنک، عضوهیئت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران نیز تولید بدون کارخانه را راهی برای استفاده بهینه از ظرفیت‌های واحدهای تولیدی کشور عنوان می‌کند و می‌گوید: هم‌اکنون در صنایع مختلف با اشباع واحدهای تولیدی مواجه هستیم، مسئله‌ای که باعث شده تا بسیاری از این واحدها با کمتر از 50 درصد ظرفیت خود فعالیت کنند.
وی می‌افزاید: از طرفی در این بین با واحدهایی مواجه هستیم که به دلیل اینکه نام آن‌ها تبدیل به برند شده‌است، تقاضا برای محصولات آن‌ها بیشتر از حجم تولیداتشان است، به طوری که اگر می‌خواهند جواب‌گوی بازار باشند باید اقدام به توسعه خطوط تولید خود کنند.
روشنک در ادامه می‌گوید: در چنین شرایطی تجار و تولیدکنندگانی که دارای برند هستند، می‌توانند بدون سرمایه‌گذاری جدید و با عقد قرارداد با کارخانه‌هایی دیگر، محصولات کارخانه خود را با استفاده از ظرفیت آن کارخانه‌ها تولید کنند.
رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی خراسان رضوی تصریح می‌کند: این اقدام باعث می‌شود تا ظرفیت‌های واحدهای تولیدی هم کانون که بدون استفاده مانده‌اند، فعال شده و بسترهای لازم برای اشتغال صدها نفر فراهم شود.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی با بیان اینکه تولید بدون کارخانه می‌تواند باعث افزایش حجم صادرات کشور شود، می‌گوید: در سفری که 20 سال قبل به چین داشتم به خوبی دیدم که چگونه چینی‌ها از تولید بدون کارخانه برای افزایش صادرات خود استفاده می‌کنند، در همان موقع این سوال برای من به وجود آمد که چرا ایرانی‌ها با این همه ظرفیتی که در تولید محصولات مختلف دارند به سمت تولید بدون کارخانه نمی‌روند؟
وی با تاکید براینکه هم‌اکنون کشورهای آسیای میانه به شدت متقاضی محصولات غذایی خراسان رضوی هستند، می‌گوید: این امر می‌تواند تبدیل به فرصتی شود تا با سرمایه‌گذاری در حوزه تولید بدون کارخانه، صادرات استان به این کشورها را افزایش دهیم.
برندینگ تنها راه حل
توسعه صادرات غیر نفتی
روشنک همچنین در گفت‌وگو با ‌ ستاد خبری دومین همایش برندینگ می گوید: اگر بخواهیم سیاست مان را بر پایه توسعه صادرات کالاهای ساخته شده غیر نفتی استوار کنیم، برندینگ راه حل آن است.وی می افزاید: صادرات بدون توجه به برند معنا و مفهومی ندارد.کالاهایی در کشور داریم که دارای برند تثبیت شده و مشخص شده نیستند و در واقع برند یعنی تجارت و حرکت به سمت تجارت برنامه ریزی شده.لذا در گام نخست باید برای ثبت برندها اقدام نمود.رییس اتحادیه واردکنندگان مواد اولیه و کالاهای سرمایه‌ای استان می گوید: ثبات صادرات در بحث برندینگ نهفته است. برند باید در کشور ما جا بیافتد و اگر کشوری دارای برند معروف باشد،این موضوع باعث توسعه و ثبات صادرات در آن کشور می شود.روشنک می افزاید: یکی از راههای رسیدن به اقتصاد مقاومتی برندینگ است. در واقع تاکید جدی مقام معظم رهبری صادرات با برنامه و با هدف و صادرات با برند است. برای کسب درآمد و تولید ارز نیاز به صادرات کالاهای ساخته شده داریم و این همان چیزی است که ریشه اش به برند و اقتصاد مقاومتی بر می گردد.
نقش بی بدیل برندینگ
در توسعه صادرات
رییس اتاق مشترک ایران و افغانستان هم در این‌باره می گوید: برندینگ یک بحث تقریبا نو در اقتصاد و نقشی بی بدیل و بدون جایگزین در توسعه صادرات دارد.سید محمود سیادت در گفت‌و‌گو با ستاد خبری دومین همایش برندینگ با تاکید بر اینکه باید به برند سازی بیش از پیش توجه داشت، می افزاید: علت عدم توفیق ما در بازار سایرکشورها بی توجهی به مقوله برندینگ بوده است. pic۱
وی رفاه عمومی، افزایش درآمد ملی، توسعه صادرات،رفاه مشتری و مصرف کننده را شاخص‌های تجلی یافته در مقوله برندینگ عنوان می‌کند و ادامه می دهد:این شاخص ها همراه با توجه به کیفیت و تبلیغات مناسب و توجه به بحث های حقوقی برند، می‌تواند تضمین کننده بازار های داخلی و خارجی باشد.
رییس اتاق مشترک ایران و افغانستان می گوید: در دنیای بدون برند، کار کردن یعنی به نوعی بیگاری کردن. کار بدون برند کار عبث و بیهوده است. اگر به برند و تولید بدون کارخانه توجه بشود هم می توانیم از ظرفیت خالی کارخانجات استفاده کنیم و هم با بازاریابی می توانیم حجم فروش را بالا ببریم.
سیادت با تاکید بر استفاده درست از امکانات و مدیریت صحیح، می افزاید: یکی از مواردی که می تواند در برابر فشارهای دنیای بیرون به ما کمک کند همین مسئله برند است. برند از حجم واردات می کاهد و با معرفی کالای مناسب باعث ارز آوری مناسب می شود. اگر بتوانیم درآمد های غیر نفتی را افزایش دهیم، می توانیم توطئه دنیای غرب در تحریم را بر ملا کنیم.


کاهش مصرف انرژی و افزایش بهره‌وری
از مزیت های تولید بدون کارخانه
فیروز ابراهیمی، دبیر خانه صنعت و معدن خراسان رضوی هم با بیان اینکه تولید بدون کارخانه مقوله‌ای است که در دنیا برای آن برنامه ریزی شده است، اظهارمی‌کند: تولید بدون کارخانه در ایران جدید بوده و حدودا پنج سال است که مطرح شده‌است و در این راستا بخش خصوصی و وزارت‌خانه تدابیری اندیشیده و مجوزهایی نیز به افراد می‌دهد.
دبیر خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی می‌افزاید: به نظر بنده تولید بدون کارخانه یکی از الزامات مورد نیاز بخش اقتصادی کشور بوده چون در حال حاضر بسیاری از ظرفیت‌های کارخانجات کشور خالی است و با استفاده از این روش نخبگان حوزه تولید و تجارت می‌توانند بدون سرمایه‌گذاری اولیه در ایجاد کارخانه با استفاده از ظرفیت واحدهای خالی اهداف خود را پیش ببرند.
ابراهیمی با تاکید بر اینکه در حوزه تولید بدون کارخانه نیازمند کار جدی و فرهنگ‌سازی هستیم، تصریح می کند: متاسفانه فرهنگ کار گروهی در کشور ما ضعیف است و برای تولید بدون کارخانه باید برنامه‌ریزی و کار مشترک صورت گیرد.وی در ادامه می‌گوید: یکی از مشکلات ما در حوزه اقتصادی ضعف اولیه در برنامه‌های کشور است و باید در جهت حل و فصل مشکلات گام برداریم و از ظرفیت‌های خالی اقتصادی موجود حداکثر استفاده را ببریم.
دبیر خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با بیان اینکه برای استفاده از مزیت‌های تولید بدون کارخانه، کارآفرینان باید به شکل جدی‌تری وارد عرصه شوند، خاطرنشان می‌کند: از مزایای تولید بدون کارخانه می‌توان به کاهش مصرف انرژی و سرمایه‌گذاری اولیه اشاره کرد که این امر به‌ طور موثری افزایش سود را برای سرمایه‌گذار به دنبال دارد.
ابراهیمی اظهارمی‌کند: با استفاده از روش تولید بدون کارخانه دستیابی به انعطاف‌پذیری لازم در برابر تغییرات محیطی بازار رقابتی ممکن بوده و می‌توان محصولات مناسب و مطابق سلیقه بازار را تولید کرد.وی بااشاره به اینکه تولید بدون کارخانه با برون‌سپاری تولید به افزایش بهره‌وری و ارتقای بخش تولید کمک می‌کند، می‌گوید: امتیاز بزرگ این روش حذف سرمایه‌گذاری در بخش تولید است و بر این اساس، این روش به مدیریت و هماهنگی بسیار قوی نیازدارد.
دبیر خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با بیان اینکه تولید بدون کارخانه یک پاسخ قوی به وضعیت اشتغال، نیاز جامعه و نگاه و روشی متفاوت به تولید، فروش و بازار است، تصریح می‌کند: اگر تمام فعالان اقتصادی و مسئولان این باور را داشته‌باشیم که نیازمند تجارت پیشرفته در دنیای امروز هستیم، بسیاری از مشکلات برطرف شده و می‌توانیم با استفاده از روش‌های نوین گام‌های بهتر و موثرتری در حوزه اشتغال‌زایی و کسب و کار برداریم.