همه چیز درباره انتخابات پارلمان اقتصاد
اتاق هشت
نفیسه آفرین‌زاد: هشتمین دوره اتاق بازرگانی هم رسید؛ جو انتخابات ورود به این دوره، آن قدر سنگین و جدی است که تصور می‌کنی کم از انتخابات سیاسی ندارد. از میتینگ های بزرگ در هتل‌های لوکس و محافل شبانه بگیر تا بالا آمدن یک شبه سایت ها و قرق شدن فضای مجازی تلفن های همراه با دست کم ۴۰ گروه انتخاباتی. آنها که خود در اتاق ها بوده اند، اکنون سردمدار منتقدان به تفکرات حاکم بر اتاق ها در دوره هفتم هستند . . . آنها که هنوز به اتاق نیامده‌اند، همین منتقدان را به سخره می‌گیرند که جز شما، مگر چه کسی در اتاق بوده و تصمیم گیری کرده است؟ رسانه ها هم قلم به دست شده‌اند و از این نشست، پای حرفهای سخنرانان آن نشست می‌نشینند تا بلکه منش های جدید برای مخاطبان شفاف شود.
نفیسه آفرین‌زاد: هشتمین دوره اتاق بازرگانی هم رسید؛ جو انتخابات ورود به این دوره، آن قدر سنگین و جدی است که تصور می‌کنی کم از انتخابات سیاسی ندارد. از میتینگ های بزرگ در هتل‌های لوکس و محافل شبانه بگیر تا بالا آمدن یک شبه سایت ها و قرق شدن فضای مجازی تلفن های همراه با دست کم 40 گروه انتخاباتی. آنها که خود در اتاق ها بوده اند، اکنون سردمدار منتقدان به تفکرات حاکم بر اتاق ها در دوره هفتم هستند ... آنها که هنوز به اتاق نیامده‌اند، همین منتقدان را به سخره می‌گیرند که جز شما، مگر چه کسی در اتاق بوده و تصمیم گیری کرده است؟ رسانه ها هم قلم به دست شده‌اند و از این نشست، پای حرفهای سخنرانان آن نشست می‌نشینند تا بلکه منش های جدید برای مخاطبان شفاف شود. این وسط آن دسته از مردم که به واسطه فعالیت اقتصادی یا حضور پررنگ اجتماعی، حداقل آشنایی با فضا و وظایف اتاق بازرگانی یا کامل‌تر بگوییم «اتاق های بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی» کشور دارند، گفته ها و وعده ها را رصد می‌کنند و وقتی از طریق نظرات درج شده پای اخبار سایت ها، دیدگاه آنها نسبت به این فضا را جمع بندی می‌کنی، به یک نظر مشترک می‌رسی: «مگر اتاق بازرگانی چه دارد
که این همه برای کسب کرسی های آن تلاش می‌کنند؟»
پرسشی که پاسخ آن از سوی ۵ ائتلاف اصلی حاضر در این انتخابات و برخی کاندیداها که فارغ از گروه بندی ها در انتخابات حاضر شده اند، درست یک شکل و یکسان است: «ما برای تغییر اتاق آمده ایم و دیگر هیچ.»
هشتمین دوره انتخابات اتاق های بازرگانی، 5 روز دیگر برگزار می‌شود؛ انتخاباتی که این دوره، به طرز عجیبی، داغ‌تر و پرشورتر از دوره‌های قبل است. برخی می‌گویند علتش، خارج شدن مدعیان اصلی از گود است که به ترتیب، فضا را برای حضور افراد پشت سر باز می‌کند؛ مثلا آنکه پیش از این، رییس اتاق بوده، اکنون به دولت پیوسته و آنها که عضو هیات رییسه بوده اند یا از مدعیان عضویت در هیات رییسه، مجال ریاست پیدا کرده اند و برای کسب کرسی آن تلاش می‌کنند. به تبع، فضا برای عضویت آنها که تاکنون عضو نبوده اند، بازتر شده و شاید به همین خاطر است که در این انتخابات، به مشارکت 35 درصدی کاندیداهای جوان رسیده‌ایم. کمپین های انتخاباتی کاندیداها هم که نه دیروز و امروز، بلکه از سال پیش و از همان اوایل روی کار آمدن دولت یازدهم تشکیل شد و برخی‌ها که می‌دانستند، «محمد نهاوندیان» رفتنی است؛
-همانی که خیلی ها فکرش را هم نمی کردند که بعد از ۲۷ سال، جانشین خاموشی در اتاق شود- همسو با جریان فکری دولت، کلید حضور در انتخابات اتاق‌های بازرگانی را زدند.
همین اقدامات زودهنگام نوید این را داد که با یک انتخابات شلوغ و داغ مواجه می‌شویم؛ گمانی که با ایجاد روزنامه ها و سایت های انتخاباتی متعدد و پشت هم، تقویت شد و در سه ماه اخیر، به اوج خود رسید.
مدعیان اصلی
مدعیان اصلی این دوره اما، در ۵ گروه جای گرفته‌اند: «ائتلاف بزرگ»، «ائتلاف برای فردا»، «ائتلاف کانون کارآفرینان توسعه گرا»، «ائتلاف تحول خواهان» و «ائتلاف پیشگامان وفاق اقتصاد کشور». البته برخی هم که جریان فکری یا شان اتاقی خود را همسو با این گروه ها نمی بینند، کاندیدای مستقل شده و تقریبا در سکوت خبری، وارد کارزار انتخابات شده‌اند که بزرگترین آنها، علینقی خاموشی، حاکم سه دهه اتاق بازرگانی تا دوره پنجم است.
این گروه ها اعضای خود را در چهار گروه بازرگانی، صنعت، معدن و کشاورزی گنجانده‌اند و همه به اعتقاد خودشان، گلچین کرده اند. لیست و سابقه اعضای این گروه ها در رسانه ها منتشر شده و هر یک از گروه ها سعی دارند با رنگ و لعاب بیشتری، خودشان را برای رای دهندگان معرفی کنند.
در این بین، یکی از گروه ها برای خود رنگی خاص انتخاب کرده و آن را در میتینگ های انتخاباتی به گردن می‌اندازد... رنگ آبی آسمانی که در یک کلام، مشی انتخاباتی آنها را مشخص می‌کند ... «اتاقی معتدل و میانه رو برای اقتصاد فردا» ... یکی از مهمترین حواشی حول این گروه، حضور یک شخصیت بانکی است که از قضا نسبتی هم با دولت دارد و همین دو امر، دستمایه انتقادهای گروه های دیگر به سیاستی است که این گروه می‌خواهد در اتاق حاکم کند.
گروه دیگر، از ائتلاف «سنتی های اتاق» تشکیل شده که اعضای مجمع فعالان اقتصاد کشور، محور آن هستند و به گفته آنها، این «ائتلاف بزرگ» که مولود چنین گردهمایی‌ای از قدیمی ها و بزرگان اتاق است، شایستگی حضور در هیات نمایندگان اتاق تهران را دارد... آنها خودشان می‌گویند که نباید عنوان و لقب «سنتی» را برآنها نهاد، زیرا طیف آنها اکنون متشکل از بسیاری از جوانان متخصص در رشته های نوین کسب و کار است.
«تحول خواهان» هم از سالها پیش، خط مشی اصلاح طلبانه خود را آشکار کرده اند و حرف اصلی شان، ایجاد تحول و تغییر در اتاق است.
طیف «پیشگامان» اما خود را نه چپی می‌داند و نه راستی ... می‌گویند ما متشکل از آنهایی هستیم که حامی اقتصاد شفاف و رقابتی هستند و از همراهی با بانکی ها و خصولتی‌ها و بیزاریم.
می ماند «کارآفرینان توسعه گرا» که از قضا در این گروه هم یکی از بانکی های بزرگ کشور حضور دارد، اما آنها می‌گویند، مشی ما «کارآفرینی» به عنوان شاه کلید اقتصاد کشور است.
رفقای قدیم، رقبای جدید
جالب اینجاست که در این دوره، برخی که مثلا تفکرات چپی داشته اند، دقیقا آن‌طرفی شده و آنها که اصلا میانه رو نبوده اند، در این دوره پرچم اعتدال برافراشته اند و این امر، این سوال را به ذهن متبادر می‌کند که آیا «نحوه پیگری امور اقتصادی نیز از سوی این کاندیداهای محترم، زمانی که وارد اتاق شوند، این چنین دچار نوسانات آنی و نقصان می‌شود؟» پرسشی که قطعا پاسخ آن، زلف در گره ماهیت اتاق بازرگانی به عنوان «پارلمان بخش خصوصی» دارد.
اما اگر بخواهیم آسیب انشعاب گرایی در افکار و منش فعالان اقتصادی را دقیق تر توضیح دهیم، باید گفت که تغییر و تحولات ایجاد شده در گروه‌های موجود در اتاق بازرگانی، باعث شکل‌گیری رقابت در بین اعضایی شده است که زمانی در یک گروه واحد و در کنار هم فعالیت می‌کردند.
پیش از این در انتخابات اتاق بازرگانی تنها دو گروه مجمع فعالان توسعه و خواستاران تحول بودند که با یکدیگر رقابت می‌کردند و سعی در جذب اعضای بیشتر برای کسب کرسی قدرت داشتند. اما در دوره‌های اخیر به نظر می‌رسد از دل همین دو گروه اصلی گرو‌های ریز و درشت دیگری شکل گرفته‌اند.اگر زمانی تنها دو گروه مجمع فعالان توسعه و خواستاران تحول بودند که در مقابل یکدیگر قرار می‌گرفتند امروز هم پیمانان گذشته هستند که به رقابت می‌پردازند.
در دوره هفتم اتاق بازرگانی اسدالله عسگراولادی به عنوان یکی از تاثیر‌گذارترین چهره‌های گروه مجمع فعالان توسعه از این گروه خارج و به همراه مجیدرضا حریری و فریال مستوفی گروهی با عنوان پیشگامان توسعه راه‌اندازی کردند. بعدها این گروه یکی از بزرگترین منتقدان عملکرد مجمع فعالان توسعه شد.
اما بزرگان و هادیان گروه مجمع فعالان توسعه از بروز انشعاب‌های دیگر که در نهایت وحدت این گروه را به خطر می‌انداخت جلوگیری کردند. این گروه با اجماع سایر گروه‌های نزدیک به مجمع فعالان توسعه، گروهی را با عنوان «ائتلاف بزرگ» راه‌اندازی کرد. ائتلاف بزرگ متشکل از گرو‌هایی نظیر خانه اقتصاد، خانه معدن، انجمن مدیران صنایع و غیره است.
در حال حاضر نیز گروه خانه اقتصاد با راهبری مسعود دانشمند و ابراهیم جمیلی یکی از گروه‌های ائتلاف کرده با مجمع فعالان توسعه است که ماهیت مستقل‌تری دارد. اعضای این تیم که در انتخابات دور هشتم اتاق بازرگانی ثبت‌نام کرده‌اند عبارتند از لیلا آقا‌پور، محمدمهدی طباطبایی و رضا پدیدار.
در دوره هشتم اتفاقات دیگری هم رخ داد و در بین اعضای گروه خواستاران تحول هم انشعاباتی شکل گرفت، تحولاتی که باعث شد اعضای گروه خواستاران تحول در دوره‌های قبل به رقبای اصلی یکدیگر در انتخابات این دوره تبدیل شوند. گروهی که خود را از دل خواستاران تحول بیرون کشیده و در نهایت موجبات گلایه و دل‌خوری مهره‌های اصلی خواستاران تحول شد، «ائتلاف برای فردا» نام دارد. مسعود خوانساری و پدرام سلطانی از اعضای سابق گروه ساختاران تحول بودند که بنیان‌گذار این گروه شدند.
اما شکل‌گیری چنین انشعابی در گروه خواستاران تحول در نهایت موجب شد که در این دوره یاران قدیمی به رقبای امروزی تبدیل شوند. به نظر می‌آید گروه خواستاران تحول در این دوره از انتخابات، مبنای اصلی رقابت را با گروه ائتلاف برای فردا قرار داده‌اند نه مجمع فعالان توسعه.
نگوییم آقازاده
از سوی دیگر، یکی از حواشی این انتخابات، حضور برخی آقازاده های دولتی و بخش خصوصی است که نگرانی های ناشی از آن، برای چند روز حداقل، در کانون مباحث رسانه ها و برخی محافل انتخاباتی قرار گرفت و البته به دلیل اینکه «آقازاده بودن منافاتی با فعال اقتصادی اخلاق مدار بودن» ندارد، نسبت به نگرانی های ناشی از حضور برخی چهره های دولتی و خصولتی، کمرنگ تر شد.
بر اساس آمار ثبت نامی ها، پس از پسر محمد نهاوندیان و پسر محمد رضا بهزادیان، فرزند محمد رضا عارف نیز ثبت نام کرد. پیش از این مهدی جهانگیری، برادر اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور برای حضور در انتخابات ثبت نام کرده بود. همچنین هیبت الله فاضلی برادر علی فاضلی رئیس اتاق اصناف ایران هم در انتخابات اتاق ثبت نام کرده است. محمد هادی رضوی، داماد شریعتمداری معاون اجرایی رئیس جمهور نیز نامش را در لیست کاندیداهای اتاق تهران ثبت کرد و مسعود حجاریان برادر سعید حجاریان نیز برای اولین بار برای حضور در انتخابات اتاق پیش قدم شده است.
رد صلاحیت نداشتیم ...
یکی از نکات قابل تامل این انتخابات اما، تایید صلاحیت کاندیداهای اتاق های اصلی کشور است. اتفاقی که در دور قبل، نه فقط در تهران بلکه در برخی شهرهای بزرگ عملی نشد و رد صلاحیت شبانه برخی کاندیداها، حواشی زیادی را برای دوره قبل ایجاد کرد. اما شاید سیاست دولت تدبیر و امید و نهادهای نظارتی آن بود که تلاش کرد این دوره از انتخابات، با حداقل حذف همراه و فضا برای حضور حداکثری میسر باشد؛ چنانچه هفتم اسفند ماه امسال انجمن نظارت بر انتخابات اتاق‌های بازرگانی در نامه‌ای به روسای هیات‌های نظارت بر انتخابات اتاق‌های اصفهان، اهواز، ایلام، بجنورد، بوشهر، بندرعباس، بیرجند، تهران، رشت، زاهدان، زنجان، ساری، سمنان، شهرکرد، شیراز، قزوین، قم، کاشان، کرج، گرگان، مشهد، همدان، یاسوج و یزد اعلام کرد که با توجه به آنکه از سوی دستگاه‌های نظارتی گزارشی در مورد عدم صلاحیت کاندیداهای آن اتاق دریافت نشده است، مراتب جهت اقدامات بعدی اعلام می‌شود.
بنابراین ازسوی انجمن نظارت بر انتخابات اتاق‌های بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کشور صلاحیت هیچ‌کدام از کاندیداهای انتخابات این اتاق‌های بازرگانی رد نشده و تمام کاندیداهای انتخابات این 24 اتاق صلاحیت لازم را برای شرکت در انتخابات هجدهم اسفند ماه دارند. به این ترتیب در اتاق بازرگانی تهران نیز همان 254 نفری که اسامی آنها به عنوان ثبت‌نام‌شده‌ها منتشر شده بود در انتخابات پیش‌رو به عنوان نامزد حضور خواهند داشت.
تقابل ادعای کار جمعی با فرهنگ فردگرا
در هر حال، این روزها هتل‌های بزرگ تهران شاهد رفت و آمد میلیاردرها و تجار صاحب نامی است که می‌خواهند نماینده بخش‌خصوصی در پارلمان فعالان اقتصادی شوند. آنها که به قول خودشان کاسبی‌شان را کرده‌اند و بار خود را هم بسته‌اند، اما به دلیل برخی مسائل صنفی و گروهی و شاید هم منافع ملی، دلشان می‌خواهد یکی از کرسی‌های اتاق‌های بازرگانی را تصاحب کنند.
نتیجه هر چه باشد، تا پنج روز دیگر مشخص خواهد شد و هر فردی که بتواند راه اتاق بازرگانی را در پیش گیرد، می‌تواند 4 سالی محکم بر صندلی خود بنشیند؛ بیاید و برود، خطا کند یا نکند؛ استیضاحی در کار نیست و ناظری هم به طور جدی کار او را رصد نمی‌کند.
برخی‌ها فقط می‌آیند که نامشان به عنوان عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ثبت شود، شاید هم یکی دو جلسه منت بگذارند و بیایند، اما دیگر خبری از آنها نیست و شاید دور بعدی انتخابات بتوان آنها را رؤیت کرد. برخی دیگر هم می‌آیند که همیشه در جلسات باشند، بروند و بیایند و مشاور دولتی‌ها شوند، اطلاعات بگیرند و با اطلاعات خود، کسب و کار جدیدی راه بیاندازند، گاه تاجر شوند و گاه تولیدکننده، گاه منتقد شوند و گاه مطیع. در مجموع انتخابات عجیبی است.
در این میان، برای حضور در انتخابات اتاق‌های بازرگانی، برخی به این نتیجه رسیده‌اند که باید همصدا شوند و نامشان در فهرستی قرار گیرد که حداقل برخی وزنه‌ها در آن به لحاظ شهرت، ثروت یا شاید نزدیک بودن به مقامات دولتی، جای گرفته اند و می‌توانند نردبانی برای رسیدن برخی دیگر به هیات نمایندگان اتاق بازرگانی باشند.
اما اگرچه در این ائتلاف‌ها و کمپین‌های انتخاباتی که این روزها صدایشان در گوشه و کنار پایتخت هم شنیده می‌شود، قرار بر این گذاشته می‌شود که هم صدایی، جای تک صدایی را بگیرد و هیچ فردی حق ندارد خارج از گردونه و چارچوب‌های تعیین شده در ستاد، به صورت شخصی اقدام به تبلیغات کرده و کسب رای کند، اما این هم صدایی در برخی موارد جای خود را به «تک صدایی» می‌دهد و برخی نه تنها لیست ۴۰ نفره ائتلاف متبوعشان را تبلیغ نمی‌کنند، بلکه از ذی نفعانشان می‌خواهند که به آنها تک رای دهند و کار تبلیغات شخصی را در پیش گرفته‌اند.
شاید این را هم باید به حساب خرده فرهنگی گذاشت که از قدیم در میان ایرانیان باب بوده و آنها عموما کارهای انفرادی را به انجام کارهای تیمی، ترجیح می‌دادند، حتی اگر پوسته ظاهری فعالیتشان هم، در قالب یک گروه، تشکل یا تیم حرفهای باشد.
به هرحال، هشتمین دوره انتخابات اتاق‌های بازرگانی هم برگزار خواهد شد و ۴۰ نماینده بخش خصوصی در کنار ۲۰ نماینده دولتی، نام عضو پارلمان بخش خصوصی را یدک خواهند کشید، اما باید دید در ۴ سال پیش روی فعالیت اتاق‌های بازرگانی، چه ایده، تفکر یا طرح نویی می‌تواند گره گشای مشکلات فعالان اقتصادی کشور باشد.
از گوشه و کنار
علینقی خاموشی، رییس سابق اتاق ایران و کاندیدای مستقل این دوره از انتخابات می‌گوید: من تلاشی نمی کنم، هر گروهی دوست دارد، اسم من را بزند. من گندم نمای جو فروش نیستم، اگر کسی به من رای بدهد باید بداند که اخلاقم چطور است. اعتقاد دارم اصلاح اتاق در حال حاضر از اول انقلاب هم سخت تر است.
اسدالله عسگراولادی، از سران ائتلاف پیشگامان وفاق اقتصاد کشور و عضو مستمر هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران می‌گوید: برخی کاندیداها به پشتوانه بانک‌ها برای انتخابات اتاق هزینه‌های آنچنانی می‌کنند. وزرا، جلسات شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی را از رونق انداخته‌اند. بعضی از دولتی‌ها به اسم بخش خصوصی به اتاق بازرگانی آمده‌اند. عده ای به اسم بخش خصوصی وارد اتاق بازرگانی شده اند در حالی که قبلا در وزارتخانه و یا بخش‌های دولتی فعالیت می‌کردند و در ۵ یا شش سال اخیر از دولت جدا شده اند که ما آن ها را جزو بخش خصوصی نمی دانیم.
مصطفی پورمحمدی، وزیر دادگستری که در اتاق بازرگانی برای صبحانه کاری حاضر شده بود، با اشاره به انتخابات اتاق ها گفت: انتخابات شما هم سیاسی شده است و ما می‌خواستیم در برگزاری انتخابات از شما یاد بگیریم که گویا چنین نشد و شما هم شعارهای قشنگ و رقابت‌های سیاسی فشرده‌ای دارید که البته دنیای انتخابات همین است. در این جلسه نکته مهمی مطرح شد مبنی بر اینکه: حمایت برخی از اتحادیه‌ها، مجامع، انجمن‌ها و اتاق‌های مشترک در آستانه انتخابات از گروه‌های حاضر در این رقابت در حالی اعلام می‌شود که عده‌ای این موضوع را غیرقانونی می‌دانند. برخی از نامه نگاری‌های صورت گرفته در این خصوص حاکی از این امر است که اتاق‌های مشترک، شوراهای مشترک و تشکل‌ها سازمان‌های عمومی بوده و مکلف در مراعات بی‌طرفی هستند. بنابراین، دخالت در انتخابات و طرفداری از هر گروهی از حدود اختیارات آنها خارج است.
ابراهیم جمیلی، رییس ستاد انتخاباتی ائتلاف بزرگ می‌گوید: سنتی بودن باعث افتخار است و ما از ۲۰ سال پیش تاکنون صادرات سنتی داشته ایم و از همان نوع صادرات، الفبای تولید را آموختیم، اما متاسفانه گروه‌هایی که انگ سنتی بودن به ائتلاف بزرگ می‌زنند، قصد تخریب دارند و در آینده سرمایه گذاران و کارآفرینان جوان بسیاری در گروه مشاهده خواهند شد؛ ضمنا اتاق نباید به یک باشگاه سیاسی تبدیل شود و وظیفه اصلی اتاق تنظیم سیاست‌های اقتصادی است. فعالان اقتصادی با درک شرایط موجود و با توجه به ظرفیت بالایی که دارند، خواستار حضور و تحول در اقتصاد ایران هستند.
به اعتقاد مسعود خوانساری، رییس ستاد انتخاباتی ائتلاف برای فردا؛ کاهش قیمت نفت، دولت را بیش از گذشته نیازمند بخش خصوصی کرده است و بنابراین فعالان اقتصادی نیز باید هوشمند، پخته و جدی‌تر از گذشته وارد عرصه تصمیم‌گیری شوند؛ اگرچه به نظر می‌رسد چهار سال پیش‌رو، سال‌هایی پرچالش و نیازمند کار و تلاش افراد با تجربه و با تدبیر است. اتاق‌های بازرگانی باید شرایط را به سمت شکوفا کردن اقتصاد پیش ببرند و صدای بخش خصوصی را به گوش مسوولان برسانند؛ چرا که اکنون زمان تعامل با دولت است.
حسین سلطانی نیا، سخنگوی کانون کارآفرینان توسعه گرا گفت: هر چند دولت تدبیر و امید در یک سال گذشته تلاش زیادی برای خروج از رکود داشته و موفقیت‌هایی هم حاصل شده اما تداوم شرایط رکودی و همچنین سقوط قیمت نفت سبب افزایش نرخ بیکاری و کاهش درآمد کشور شده و از طرف دیگر طرح‌های توسعه بنگاه‌های اقتصادی یا متوقف شده و یا اینکه به دلیل مشکل نقدینگی با سرعت بسیار کندی در حال پیشرفت است که این موضوعات باید در دوره جدید فعالیت اتاق های بازرگانی پیگیری شود.حمید حسینی، عضو اصلی شورای مرکزی تحول خواهان اعلام کرد: ما به منشور تحول که بر اساس بالاترین موازین اخلاقی تدوین شده پایبند هستیم و زشتی کار تخریب کنندگان را با تخریب پاسخ نمی‌دهیم و قضاوت را به مردم می‌سپاریم که آگاه تر از همه هستند و با وجدان بیدار خود سره از ناسره تشخیص می‌دهند.
پرسشی که پاسخ آن از سوی ۵ ائتلاف اصلی حاضر در این انتخابات و برخی کاندیداها که فارغ از گروه بندی ها در انتخابات حاضر شده اند، درست یک شکل و یکسان است: «ما برای تغییر اتاق آمده ایم و دیگر هیچ.»
هشتمین دوره انتخابات اتاق های بازرگانی، 5 روز دیگر برگزار می‌شود؛ انتخاباتی که این دوره، به طرز عجیبی، داغ‌تر و پرشورتر از دوره‌های قبل است. برخی می‌گویند علتش، خارج شدن مدعیان اصلی از گود است که به ترتیب، فضا را برای حضور افراد پشت سر باز می‌کند؛ مثلا آنکه پیش از این، رییس اتاق بوده، اکنون به دولت پیوسته و آنها که عضو هیات رییسه بوده اند یا از مدعیان عضویت در هیات رییسه، مجال ریاست پیدا کرده اند و برای کسب کرسی آن تلاش می‌کنند. به تبع، فضا برای عضویت آنها که تاکنون عضو نبوده اند، بازتر شده و شاید به همین خاطر است که در این انتخابات، به مشارکت 35 درصدی کاندیداهای جوان رسیده‌ایم. کمپین های انتخاباتی کاندیداها هم که نه دیروز و امروز، بلکه از سال پیش و از همان اوایل روی کار آمدن دولت یازدهم تشکیل شد و برخی‌ها که می‌دانستند، «محمد نهاوندیان» رفتنی است؛
-همانی که خیلی ها فکرش را هم نمی کردند که بعد از ۲۷ سال، جانشین خاموشی در اتاق شود- همسو با جریان فکری دولت، کلید حضور در انتخابات اتاق‌های بازرگانی را زدند.
همین اقدامات زودهنگام نوید این را داد که با یک انتخابات شلوغ و داغ مواجه می‌شویم؛ گمانی که با ایجاد روزنامه ها و سایت های انتخاباتی متعدد و پشت هم، تقویت شد و در سه ماه اخیر، به اوج خود رسید.
مدعیان اصلی
مدعیان اصلی این دوره اما، در ۵ گروه جای گرفته‌اند: «ائتلاف بزرگ»، «ائتلاف برای فردا»، «ائتلاف کانون کارآفرینان توسعه گرا»، «ائتلاف تحول خواهان» و «ائتلاف پیشگامان وفاق اقتصاد کشور». البته برخی هم که جریان فکری یا شان اتاقی خود را همسو با این گروه ها نمی بینند، کاندیدای مستقل شده و تقریبا در سکوت خبری، وارد کارزار انتخابات شده‌اند که بزرگترین آنها، علینقی خاموشی، حاکم سه دهه اتاق بازرگانی تا دوره پنجم است.
این گروه ها اعضای خود را در چهار گروه بازرگانی، صنعت، معدن و کشاورزی گنجانده‌اند و همه به اعتقاد خودشان، گلچین کرده اند. لیست و سابقه اعضای این گروه ها در رسانه ها منتشر شده و هر یک از گروه ها سعی دارند با رنگ و لعاب بیشتری، خودشان را برای رای دهندگان معرفی کنند.
در این بین، یکی از گروه ها برای خود رنگی خاص انتخاب کرده و آن را در میتینگ های انتخاباتی به گردن می‌اندازد... رنگ آبی آسمانی که در یک کلام، مشی انتخاباتی آنها را مشخص می‌کند ... «اتاقی معتدل و میانه رو برای اقتصاد فردا» ... یکی از مهمترین حواشی حول این گروه، حضور یک شخصیت بانکی است که از قضا نسبتی هم با دولت دارد و همین دو امر، دستمایه انتقادهای گروه های دیگر به سیاستی است که این گروه می‌خواهد در اتاق حاکم کند.
گروه دیگر، از ائتلاف «سنتی های اتاق» تشکیل شده که اعضای مجمع فعالان اقتصاد کشور، محور آن هستند و به گفته آنها، این «ائتلاف بزرگ» که مولود چنین گردهمایی‌ای از قدیمی ها و بزرگان اتاق است، شایستگی حضور در هیات نمایندگان اتاق تهران را دارد... آنها خودشان می‌گویند که نباید عنوان و لقب «سنتی» را برآنها نهاد، زیرا طیف آنها اکنون متشکل از بسیاری از جوانان متخصص در رشته های نوین کسب و کار است.
«تحول خواهان» هم از سالها پیش، خط مشی اصلاح طلبانه خود را آشکار کرده اند و حرف اصلی شان، ایجاد تحول و تغییر در اتاق است.
طیف «پیشگامان» اما خود را نه چپی می‌داند و نه راستی ... می‌گویند ما متشکل از آنهایی هستیم که حامی اقتصاد شفاف و رقابتی هستند و از همراهی با بانکی ها و خصولتی‌ها و بیزاریم.
می ماند «کارآفرینان توسعه گرا» که از قضا در این گروه هم یکی از بانکی های بزرگ کشور حضور دارد، اما آنها می‌گویند، مشی ما «کارآفرینی» به عنوان شاه کلید اقتصاد کشور است.
رفقای قدیم، رقبای جدید
جالب اینجاست که در این دوره، برخی که مثلا تفکرات چپی داشته اند، دقیقا آن‌طرفی شده و آنها که اصلا میانه رو نبوده اند، در این دوره پرچم اعتدال برافراشته اند و این امر، این سوال را به ذهن متبادر می‌کند که آیا «نحوه پیگری امور اقتصادی نیز از سوی این کاندیداهای محترم، زمانی که وارد اتاق شوند، این چنین دچار نوسانات آنی و نقصان می‌شود؟» پرسشی که قطعا پاسخ آن، زلف در گره ماهیت اتاق بازرگانی به عنوان «پارلمان بخش خصوصی» دارد.
اما اگر بخواهیم آسیب انشعاب گرایی در افکار و منش فعالان اقتصادی را دقیق تر توضیح دهیم، باید گفت که تغییر و تحولات ایجاد شده در گروه‌های موجود در اتاق بازرگانی، باعث شکل‌گیری رقابت در بین اعضایی شده است که زمانی در یک گروه واحد و در کنار هم فعالیت می‌کردند.
پیش از این در انتخابات اتاق بازرگانی تنها دو گروه مجمع فعالان توسعه و خواستاران تحول بودند که با یکدیگر رقابت می‌کردند و سعی در جذب اعضای بیشتر برای کسب کرسی قدرت داشتند. اما در دوره‌های اخیر به نظر می‌رسد از دل همین دو گروه اصلی گرو‌های ریز و درشت دیگری شکل گرفته‌اند.اگر زمانی تنها دو گروه مجمع فعالان توسعه و خواستاران تحول بودند که در مقابل یکدیگر قرار می‌گرفتند امروز هم پیمانان گذشته هستند که به رقابت می‌پردازند.
در دوره هفتم اتاق بازرگانی اسدالله عسگراولادی به عنوان یکی از تاثیر‌گذارترین چهره‌های گروه مجمع فعالان توسعه از این گروه خارج و به همراه مجیدرضا حریری و فریال مستوفی گروهی با عنوان پیشگامان توسعه راه‌اندازی کردند. بعدها این گروه یکی از بزرگترین منتقدان عملکرد مجمع فعالان توسعه شد.
اما بزرگان و هادیان گروه مجمع فعالان توسعه از بروز انشعاب‌های دیگر که در نهایت وحدت این گروه را به خطر می‌انداخت جلوگیری کردند. این گروه با اجماع سایر گروه‌های نزدیک به مجمع فعالان توسعه، گروهی را با عنوان «ائتلاف بزرگ» راه‌اندازی کرد. ائتلاف بزرگ متشکل از گرو‌هایی نظیر خانه اقتصاد، خانه معدن، انجمن مدیران صنایع و غیره است.
در حال حاضر نیز گروه خانه اقتصاد با راهبری مسعود دانشمند و ابراهیم جمیلی یکی از گروه‌های ائتلاف کرده با مجمع فعالان توسعه است که ماهیت مستقل‌تری دارد. اعضای این تیم که در انتخابات دور هشتم اتاق بازرگانی ثبت‌نام کرده‌اند عبارتند از لیلا آقا‌پور، محمدمهدی طباطبایی و رضا پدیدار.
در دوره هشتم اتفاقات دیگری هم رخ داد و در بین اعضای گروه خواستاران تحول هم انشعاباتی شکل گرفت، تحولاتی که باعث شد اعضای گروه خواستاران تحول در دوره‌های قبل به رقبای اصلی یکدیگر در انتخابات این دوره تبدیل شوند. گروهی که خود را از دل خواستاران تحول بیرون کشیده و در نهایت موجبات گلایه و دل‌خوری مهره‌های اصلی خواستاران تحول شد، «ائتلاف برای فردا» نام دارد. مسعود خوانساری و پدرام سلطانی از اعضای سابق گروه ساختاران تحول بودند که بنیان‌گذار این گروه شدند.
اما شکل‌گیری چنین انشعابی در گروه خواستاران تحول در نهایت موجب شد که در این دوره یاران قدیمی به رقبای امروزی تبدیل شوند. به نظر می‌آید گروه خواستاران تحول در این دوره از انتخابات، مبنای اصلی رقابت را با گروه ائتلاف برای فردا قرار داده‌اند نه مجمع فعالان توسعه.
نگوییم آقازاده
از سوی دیگر، یکی از حواشی این انتخابات، حضور برخی آقازاده های دولتی و بخش خصوصی است که نگرانی های ناشی از آن، برای چند روز حداقل، در کانون مباحث رسانه ها و برخی محافل انتخاباتی قرار گرفت و البته به دلیل اینکه «آقازاده بودن منافاتی با فعال اقتصادی اخلاق مدار بودن» ندارد، نسبت به نگرانی های ناشی از حضور برخی چهره های دولتی و خصولتی، کمرنگ تر شد.
بر اساس آمار ثبت نامی ها، پس از پسر محمد نهاوندیان و پسر محمد رضا بهزادیان، فرزند محمد رضا عارف نیز ثبت نام کرد. پیش از این مهدی جهانگیری، برادر اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور برای حضور در انتخابات ثبت نام کرده بود. همچنین هیبت الله فاضلی برادر علی فاضلی رئیس اتاق اصناف ایران هم در انتخابات اتاق ثبت نام کرده است. محمد هادی رضوی، داماد شریعتمداری معاون اجرایی رئیس جمهور نیز نامش را در لیست کاندیداهای اتاق تهران ثبت کرد و مسعود حجاریان برادر سعید حجاریان نیز برای اولین بار برای حضور در انتخابات اتاق پیش قدم شده است.
رد صلاحیت نداشتیم ...
یکی از نکات قابل تامل این انتخابات اما، تایید صلاحیت کاندیداهای اتاق های اصلی کشور است. اتفاقی که در دور قبل، نه فقط در تهران بلکه در برخی شهرهای بزرگ عملی نشد و رد صلاحیت شبانه برخی کاندیداها، حواشی زیادی را برای دوره قبل ایجاد کرد. اما شاید سیاست دولت تدبیر و امید و نهادهای نظارتی آن بود که تلاش کرد این دوره از انتخابات، با حداقل حذف همراه و فضا برای حضور حداکثری میسر باشد؛ چنانچه هفتم اسفند ماه امسال انجمن نظارت بر انتخابات اتاق‌های بازرگانی در نامه‌ای به روسای هیات‌های نظارت بر انتخابات اتاق‌های اصفهان، اهواز، ایلام، بجنورد، بوشهر، بندرعباس، بیرجند، تهران، رشت، زاهدان، زنجان، ساری، سمنان، شهرکرد، شیراز، قزوین، قم، کاشان، کرج، گرگان، مشهد، همدان، یاسوج و یزد اعلام کرد که با توجه به آنکه از سوی دستگاه‌های نظارتی گزارشی در مورد عدم صلاحیت کاندیداهای آن اتاق دریافت نشده است، مراتب جهت اقدامات بعدی اعلام می‌شود.
بنابراین ازسوی انجمن نظارت بر انتخابات اتاق‌های بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کشور صلاحیت هیچ‌کدام از کاندیداهای انتخابات این اتاق‌های بازرگانی رد نشده و تمام کاندیداهای انتخابات این 24 اتاق صلاحیت لازم را برای شرکت در انتخابات هجدهم اسفند ماه دارند. به این ترتیب در اتاق بازرگانی تهران نیز همان 254 نفری که اسامی آنها به عنوان ثبت‌نام‌شده‌ها منتشر شده بود در انتخابات پیش‌رو به عنوان نامزد حضور خواهند داشت.
تقابل ادعای کار جمعی با فرهنگ فردگرا
در هر حال، این روزها هتل‌های بزرگ تهران شاهد رفت و آمد میلیاردرها و تجار صاحب نامی است که می‌خواهند نماینده بخش‌خصوصی در پارلمان فعالان اقتصادی شوند. آنها که به قول خودشان کاسبی‌شان را کرده‌اند و بار خود را هم بسته‌اند، اما به دلیل برخی مسائل صنفی و گروهی و شاید هم منافع ملی، دلشان می‌خواهد یکی از کرسی‌های اتاق‌های بازرگانی را تصاحب کنند.
نتیجه هر چه باشد، تا پنج روز دیگر مشخص خواهد شد و هر فردی که بتواند راه اتاق بازرگانی را در پیش گیرد، می‌تواند 4 سالی محکم بر صندلی خود بنشیند؛ بیاید و برود، خطا کند یا نکند؛ استیضاحی در کار نیست و ناظری هم به طور جدی کار او را رصد نمی‌کند.
برخی‌ها فقط می‌آیند که نامشان به عنوان عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ثبت شود، شاید هم یکی دو جلسه منت بگذارند و بیایند، اما دیگر خبری از آنها نیست و شاید دور بعدی انتخابات بتوان آنها را رؤیت کرد. برخی دیگر هم می‌آیند که همیشه در جلسات باشند، بروند و بیایند و مشاور دولتی‌ها شوند، اطلاعات بگیرند و با اطلاعات خود، کسب و کار جدیدی راه بیاندازند، گاه تاجر شوند و گاه تولیدکننده، گاه منتقد شوند و گاه مطیع. در مجموع انتخابات عجیبی است.
در این میان، برای حضور در انتخابات اتاق‌های بازرگانی، برخی به این نتیجه رسیده‌اند که باید همصدا شوند و نامشان در فهرستی قرار گیرد که حداقل برخی وزنه‌ها در آن به لحاظ شهرت، ثروت یا شاید نزدیک بودن به مقامات دولتی، جای گرفته اند و می‌توانند نردبانی برای رسیدن برخی دیگر به هیات نمایندگان اتاق بازرگانی باشند.
اما اگرچه در این ائتلاف‌ها و کمپین‌های انتخاباتی که این روزها صدایشان در گوشه و کنار پایتخت هم شنیده می‌شود، قرار بر این گذاشته می‌شود که هم صدایی، جای تک صدایی را بگیرد و هیچ فردی حق ندارد خارج از گردونه و چارچوب‌های تعیین شده در ستاد، به صورت شخصی اقدام به تبلیغات کرده و کسب رای کند، اما این هم صدایی در برخی موارد جای خود را به «تک صدایی» می‌دهد و برخی نه تنها لیست ۴۰ نفره ائتلاف متبوعشان را تبلیغ نمی‌کنند، بلکه از ذی نفعانشان می‌خواهند که به آنها تک رای دهند و کار تبلیغات شخصی را در پیش گرفته‌اند.
شاید این را هم باید به حساب خرده فرهنگی گذاشت که از قدیم در میان ایرانیان باب بوده و آنها عموما کارهای انفرادی را به انجام کارهای تیمی، ترجیح می‌دادند، حتی اگر پوسته ظاهری فعالیتشان هم، در قالب یک گروه، تشکل یا تیم حرفهای باشد.
به هرحال، هشتمین دوره انتخابات اتاق‌های بازرگانی هم برگزار خواهد شد و ۴۰ نماینده بخش خصوصی در کنار ۲۰ نماینده دولتی، نام عضو پارلمان بخش خصوصی را یدک خواهند کشید، اما باید دید در ۴ سال پیش روی فعالیت اتاق‌های بازرگانی، چه ایده، تفکر یا طرح نویی می‌تواند گره گشای مشکلات فعالان اقتصادی کشور باشد.
از گوشه و کنار
علینقی خاموشی، رییس سابق اتاق ایران و کاندیدای مستقل این دوره از انتخابات می‌گوید: من تلاشی نمی کنم، هر گروهی دوست دارد، اسم من را بزند. من گندم نمای جو فروش نیستم، اگر کسی به من رای بدهد باید بداند که اخلاقم چطور است. اعتقاد دارم اصلاح اتاق در حال حاضر از اول انقلاب هم سخت تر است.
اسدالله عسگراولادی، از سران ائتلاف پیشگامان وفاق اقتصاد کشور و عضو مستمر هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران می‌گوید: برخی کاندیداها به پشتوانه بانک‌ها برای انتخابات اتاق هزینه‌های آنچنانی می‌کنند. وزرا، جلسات شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی را از رونق انداخته‌اند. بعضی از دولتی‌ها به اسم بخش خصوصی به اتاق بازرگانی آمده‌اند. عده ای به اسم بخش خصوصی وارد اتاق بازرگانی شده اند در حالی که قبلا در وزارتخانه و یا بخش‌های دولتی فعالیت می‌کردند و در ۵ یا شش سال اخیر از دولت جدا شده اند که ما آن ها را جزو بخش خصوصی نمی دانیم.
مصطفی پورمحمدی، وزیر دادگستری که در اتاق بازرگانی برای صبحانه کاری حاضر شده بود، با اشاره به انتخابات اتاق ها گفت: انتخابات شما هم سیاسی شده است و ما می‌خواستیم در برگزاری انتخابات از شما یاد بگیریم که گویا چنین نشد و شما هم شعارهای قشنگ و رقابت‌های سیاسی فشرده‌ای دارید که البته دنیای انتخابات همین است. در این جلسه نکته مهمی مطرح شد مبنی بر اینکه: حمایت برخی از اتحادیه‌ها، مجامع، انجمن‌ها و اتاق‌های مشترک در آستانه انتخابات از گروه‌های حاضر در این رقابت در حالی اعلام می‌شود که عده‌ای این موضوع را غیرقانونی می‌دانند. برخی از نامه نگاری‌های صورت گرفته در این خصوص حاکی از این امر است که اتاق‌های مشترک، شوراهای مشترک و تشکل‌ها سازمان‌های عمومی بوده و مکلف در مراعات بی‌طرفی هستند. بنابراین، دخالت در انتخابات و طرفداری از هر گروهی از حدود اختیارات آنها خارج است.
ابراهیم جمیلی، رییس ستاد انتخاباتی ائتلاف بزرگ می‌گوید: سنتی بودن باعث افتخار است و ما از ۲۰ سال پیش تاکنون صادرات سنتی داشته ایم و از همان نوع صادرات، الفبای تولید را آموختیم، اما متاسفانه گروه‌هایی که انگ سنتی بودن به ائتلاف بزرگ می‌زنند، قصد تخریب دارند و در آینده سرمایه گذاران و کارآفرینان جوان بسیاری در گروه مشاهده خواهند شد؛ ضمنا اتاق نباید به یک باشگاه سیاسی تبدیل شود و وظیفه اصلی اتاق تنظیم سیاست‌های اقتصادی است. فعالان اقتصادی با درک شرایط موجود و با توجه به ظرفیت بالایی که دارند، خواستار حضور و تحول در اقتصاد ایران هستند.
به اعتقاد مسعود خوانساری، رییس ستاد انتخاباتی ائتلاف برای فردا؛ کاهش قیمت نفت، دولت را بیش از گذشته نیازمند بخش خصوصی کرده است و بنابراین فعالان اقتصادی نیز باید هوشمند، پخته و جدی‌تر از گذشته وارد عرصه تصمیم‌گیری شوند؛ اگرچه به نظر می‌رسد چهار سال پیش‌رو، سال‌هایی پرچالش و نیازمند کار و تلاش افراد با تجربه و با تدبیر است. اتاق‌های بازرگانی باید شرایط را به سمت شکوفا کردن اقتصاد پیش ببرند و صدای بخش خصوصی را به گوش مسوولان برسانند؛ چرا که اکنون زمان تعامل با دولت است.
حسین سلطانی نیا، سخنگوی کانون کارآفرینان توسعه گرا گفت: هر چند دولت تدبیر و امید در یک سال گذشته تلاش زیادی برای خروج از رکود داشته و موفقیت‌هایی هم حاصل شده اما تداوم شرایط رکودی و همچنین سقوط قیمت نفت سبب افزایش نرخ بیکاری و کاهش درآمد کشور شده و از طرف دیگر طرح‌های توسعه بنگاه‌های اقتصادی یا متوقف شده و یا اینکه به دلیل مشکل نقدینگی با سرعت بسیار کندی در حال پیشرفت است که این موضوعات باید در دوره جدید فعالیت اتاق های بازرگانی پیگیری شود.حمید حسینی، عضو اصلی شورای مرکزی تحول خواهان اعلام کرد: ما به منشور تحول که بر اساس بالاترین موازین اخلاقی تدوین شده پایبند هستیم و زشتی کار تخریب کنندگان را با تخریب پاسخ نمی‌دهیم و قضاوت را به مردم می‌سپاریم که آگاه تر از همه هستند و با وجدان بیدار خود سره از ناسره تشخیص می‌دهند.
ارسال نظر