استان سمنان دارای ویژگی های متمایزی در بخش معدن است که این استان را حتی در سطح جهانی بسیار متمایز می کند. بر اساس آمار منتشر شده استان سمنان به لحاظ ذخایر سلستین ، نمک، گچ بی‌نظیر است و در صورت بهره برداری مناسب می تواند ارزش افزوده بسیار بالایی را به همراه داشته باشد. هر چند برای بهره گیری کامل از این معادن باید سرمایه گذاری های مناسبی صورت گیرد که با عدم همکاری از سوی بانک ها هنوز این اتفاق رخ نداده است. در این خصوص حمید علوی رئیس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی سمنان معتقد است: امروز کشور یا باید بانک‌ها را انتخاب کند، یا تولید صنعت و اشتغال را! این دو با هم در یک ظرف نمی‌گنجند.

مهم‌ترین مزیت‌های استان سمنان را در بخش معدن چه مواردی می‌دانید؟ آیا از این مزیت‌ها بهره‌گیری لازم صورت گرفته است؟

استان سمنان در بخش معدن سه پتانسل اصلی را داراست که این پتانسل‌ها چه در سطح کشور ایران چه در سطح جهانی بسیار حائز اهمیت و مطرح هستند. یکی از آن‌ها که ذخیره بزرگی محسوب می‌شود، سلستین است که تقریبا عمده ذخایر کشور در استان سمنان و نیز عمده ذخایر دنیا در ایران است. پتانسیل دوم نمک است؛ استان سمنان با نمک شناخته می‌شود و به‌رغم آن که مردم ایران نمک را به عنوان یک ماده ارزان قیمت می‌شناسند، نمک در سطح جهانی قیمت بالایی به خود اختصاص می‌دهد و سومین ذخایر، ذخایر گچ هستند که استان سمنان تقریبا ۲۳ درصد گچ جهان را به خود اختصاص می‌دهد. همچنین بسیاری از ذخایر معدنی دیگر اعم از آهن، مس و حدود ۴۴ کانی شناخته شده که دارای پروانه بهره‌برداری هستند را می‌توان نام برد که در حد ایده آل و اقتصادی در استان سمنان وجود دارند، اما گچ، نمک و سلستین در استان جایگاه و موقعیت برتر جهانی را به خود اختصاص داده است.

در مورد بهره‌گیری لازم از این مزیت‌ها می‌توان گفت در مورد سلستین باید ظرفیت تولید دست کم تا ۱۵ برابر افزایش یابد تا بتوان مانع خام فروشی کشور شد و ارزش افزوده ای حدود ۴۰ برابر برای این ماده به دست آورد. در مورد گچ نیز، با وجود حجم تولید زیاد و کارخانجات فراوان، تنها دو کارخانه وجود دارد که سایر محصولات گچی را نیز تولید می‌کنند. در صورتی که عمده کارخانجات ما تنها پودر گچ یا همان گچ ساختمانی را با همان روش‌های صد سال پیش تولید می‌کنند و نیاز هست تا در این حوزه سرمایه گذاری عمده ای صورت گیرد تا بتوان ارزش افزوده بسیار وسیعی در این حوزه ایجاد کرد. در مورد نمک نیز همین طور است، بدین معنا که حداکثر بهره برداری که از نمک شده است، تولید نمک تصفیه خوراکی بوده است. در حالی که ما دارای پایه تولید ۱۰ هزار ماده شیمیایی هستیم و این امکان را داریم که به لحاظ کیفی به ازای هر کیلو نمک، یک دلار ارزش افزوده ایجاد کنیم که متاسفانه این عمل صورت نگرفته و این حوزه نیازمند سرمایه گذاری بسیار بزرگتری است.

بنگاه‌های اقتصادی بزرگی در بخش معدن استان فعال هستند، این بنگاه‌ها چه میزان از درآمدهای استان را بر عهده دارند؟

در واقع عمده واحدهای پایداری که در دوران تحریم مستحکم باقی مانده و صادرات خود را حفظ کرده‌اند بی آن که ظرفیت تولیدشان با کاهش مواجه شود، در این حوزه بوده اند. این واحدها همچنان با پایداری نشان داده‌اند که این حوزه حوزه ای است که متعلق به ما است و دنیا به این حوزه نیازمند است.

بخش معدن استان با چه فرصت‌ها و چالش‌هایی مواجه است؟

بخش دولتی استان سمنان بخشی است متمایز از بسیاری از بخش‌های دولتی کشور. جو حاکم در استان سمنان سبب شده تا بخش دولتی با بخش خصوصی نسبتا همراه و همگام باشند که این امر در بسیاری از استان‌های کشور کمتر به چشم می‌خورد و این یک مزیت بزرگ در استان سمنان است. مسیر سهل و آسان و زیر ساخت‌هایی که در استان برای توسعه بخش معدن وجود دارد، مزیت دوم محسوب می‌شود. نزدیکی به استان تهران، منابع موجود در این بخش وتنوع اقلیم و آب وهوا سایر مزیت‌هایی است که برای انجام فعالیت‌های معدنی می‌توان از آن‌ها نام برد.

چالش‌های استان، چالش عمومی‌کشور به حساب می‌آیند؛ با توجه به فرایند بانکی کشور، بانک‌ها نه تنها در بخش معدن بلکه در هیچ زیرساخت دیگری در کشور امکان سرمایه‌گذاری را باقی نگذاشته اند. امروز کشور یا باید بانک را انتخاب کند و یا تولید صنعت و اشتغال را. با شرایط حاکم بر نظام بانکی کشور، نمی‌توان این دو را در کنار هم گنجاند. بانک در هر حیطه و صنعتی که قدم نهاده با این نرخ سود و بهره، آن حیطه و صنعت دچار چالش و بدبختی و فلاکت شده است. بنابراین باید در نظام بانکی تجدیدنظرهایی اساسی صورت گیرد و حاکمیت باید این مساله را بپذیرد که تا زمانی که بانک در همین قالب به فعالیت خود ادامه دهد، طبیعا باید از تمام منابع موجود در کشور صرف نظر کرد.

چه میزان طرح و پروژه در بخش معدن استان سمنان در دست اجرا است؟ میزان سرمایه‌گذاری لازم برای توسعه این بخش چه میزان است؟

در حال حاضر در استان، پروژه عمده‌ای در دست اجرا نیست. با توجه به شرایط موجود امکان سرمایه گذاری جدید با منابعی که بانک‌ها در اختیار تولیدکنندگان قرار می‌دهند، وجود ندارد. لازم است مدیران ارشد و دولت در این حوزه وارد شوند و به طور اختصاصی منابعی را برای استان سمنان تجویز کنند. در رابطه با میزان سرمایه‌گذاری لازم برای توسعه این بخش، می‌توان گفت برای مثال در حوزه سلستین، در صورتی که بتوانیم ظرف دو سال دست به سرمایه‌گذاری ۲۰۰ میلیارد تومانی بزنیم، می‌توانیم در این حوزه، صادراتی حدود بیش از ۱۷۰ میلیون دلار داشته باشیم.

آیا با توافقات پس از برجام توانسته‌اید در اتاق پذیرای سرمایه‌گذار خارجی برای راه‌اندازی پروژه‌های بخش معدن باشید؟

خیر. در حالی که ما هنوز در کشورمان موفق به فعال سازی سرمایه گذارهای داخلی در این حوزه نشده ایم نمی‌توان انتظار داشت که سرمایه گذاران خارجی در این حوزه وارد شوند. پیش از هر چیز لازم است زیرساخت‌های سرمایه گذاری در کشور اصلاح شود؛ هنگامی‌که سرمایه گذاران خارجی وارد کشور می‌شوند باتوجه به این که دارای شناخت کاملی که نسبت به آمارها وشاخص‌ها هستند وبا وجود اقتصاد دولتی در کشورمان که بیش از ۸۰ درصد اقتصاد را در خود احاطه کرده هرگز به خود اجازه سرمایه‌گذاری در کشور را نمی‌دهند. بنابراین در درجه اول ضروری است که به فعال سازی سرمایه‌گذاران داخلی در کشور بپردازیم بدین ترتیب سرمایه گذاران خارجی به طور اتوماتیک به شرکت در سرمایه‌گذاری‌های کشورمان رغبت نشان خواهند داد.