معجون خصوصی‌سازی و دلار
همایون دارابی
عضو گروه بورس
برای بسیاری از ناظران وضعیت کنونی بازار سرمایه شرایطی آمیخته از شگفتی، ابهام و پرسش است. حصول سود بیش از 18 درصدی در 45 روز نخست سال جاری در حالی که بخش عمده‌ای از روزهای کاری نیز در فروردین‌ماه تعطیل بوده است، بازدهی فوق‌العاده‌ای را حکایت می‌کند؛ بازدهی‌ای که البته در مقیاس 18درصد بازدهی متوسط بازار است و کم نبوده‌اند شرکت‌هایی که بازدهی بالاتری داشته‌اند که در نقطه اوج آنها پالایشگاه تهران با بیش از 700درصد سودآوری قرار دارد، سودآوری‌ای که علاوه بر وسوسه حضور در بازار سوالاتی در مورد چرایی آن پدید آورده است.
نگاهی به بازدهی بازار در سال‌جاری نشان می‌دهد که بیش از 60 درصد بازدهی شاخص ناشی از 4 نماد بوده است: سه نماد پالایشگاه‌های اصفهان، بندرعباس و تبریز و شرکت هلدینگ نفت و گاز پارسیان - شرکتی که مالک برخی از پالایشگاه‌ها نظیر تبریز و برخی شرکت‌های پتروشیمی از جمله پردیس و زاگرس، بزرگ‌ترین شرکت‌های تولید اوره و متانول جهان است- حاصل شده است. همین امر نشان از وقوع تحولی مهم در شرکت‌های پالایشگاهی و پتروشیمی بورس دارد. پالایشگاه‌ها در سال 91 در قالب اجرای اصل 44 خصوصی شده و کم‌کم از سیطره دولت خارج شده‌اند امری که به پالایشگاهی نظیر تهران که در 32 سال گذشته نتوانسته است بر سرمایه خود بیفزاید و سرمایه‌اش اینک تنها 6 میلیارد تومان-کمتر از قیمت یک آپارتمان 500 متری در شمال تهران است - فرصت تجربه فضای بخش خصوصی را داده است، پتروشیمی‌های بورسی نیز به‌عنوان بزرگترین صادرکنندگان کشور با اتکا به جهش نرخ ارز اینک بیش از همیشه سود می‌سازند. همین امر نیز معجون حرکت بازار را پدید آورده است، معجونی که ارزش شرکت‌های بورسی را بیش از گذشته کرده است