معضل گاوخونی در غیاب آب
احمدرضا لاهیجان‌زاده، روز شنبه در نشست اصناف و کشاورزان استان با معاون وزارت نیرو و مدیر حوضه آبریز زاینده‌رود افزود: نقشه راه احیای زاینده‌رود یک سرمایه‌گذاری مهم با حدود ۶۰۰ جلسه کارشناسی و ۷۹ جلسه استانی با مسوولان ملی برای تدوین نقشه راه سال ۱۴۰۴ اصفهان در زمینه مدیریت مصرف و منابع حوزه آبریز بوده است.
وی با اشاره به اینکه تدوین این نقشه به تصویب شورایعالی استان‌ها هم رسیده است، افزود: بنا بود این امر با تسریع و پیگیری وزارت نیرو از طریق ستاد ملی احیای زاینده‌رود و با حضور ریاست جمهوری محقق شود که نشد و اکنون سازمان محیط زیست در این زمینه از طریق سازمان بازرسی اقدام کرده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست اصفهان با تاکید به اینکه بر اساس قانون حفاظت از تالاب‌ها تعیین میزان آب مورد نیاز تالاب‌ها بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست و تأمین حقابه آن بر عهده وزارت نیروست، تصریح کرد: در حال حاضر دو معضل، یکی تبدیل تالاب گاوخونی به کانون گرد و غبار بدلیل عدم تخصص حقابه آن و دیگری موضوع فرونشست زمین، پیش روی استان قرار دارد که راه‌حل هر دو مشکل به جریان دائم زاینده‌رود وابسته است.
وی ادامه داد: در صورت بی‌توجهی دولت به این دو معضل بزرگ و واگذاری مدیریت آن به وزرات مربوطه، در ۱۰ سال آینده باید منتظر حدوث یک فاجعه زیست محیطی ناشی از فرونشست زمین و ایجاد کانون گرد و غبار در اصفهان باشیم.
لاهیجان‌زاده گفت: با وجود اینکه حجم ذخیره آب پشت سد زاینده‌رود به ۶۵۰ میلیون مترمکعب رسیده اما سهمی برای تالاب گاوخونی در نظر گرفته نشده است.
وی با اشاره به اینکه حدود ۱۸ سال هیچ حقابه‌ای به تالاب گاوخونی تخصیص نیافته است، گفت: ۱۷۶ میلیون متر مکعب حقابه برای این تالاب در برنامه منابع و مصارف وزرات نیرو اختصاص یافته اما راه ورود این آب از سمت «سد رودشتین» بسته شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست اصفهان با اشاره به برخورد دوگانه مسوولان بالادست در مواجهه با حقابه تالاب گاوخونی اضافه کرد: قول رهاسازی آب از سد زاینده‌رود داده می‌شود اما برخی از دستگاه‌های زیر مجموعه وزرات نیرو مانع ورود و رهاسازی آب به سمت تالاب گاوخونی می‌شوند.
وی گفت: مورد مشابه این مساله نیز برای تالاب‌های جنوب غرب کشور و تشکیل کانون گرد و غبار در رودخانه کرخه مطرح بوده که مورد غفلت مسوولان قرار گرفته و در نهایت فاجعه زیست محیطی در آنجا اتفاق افتاده و تلاش دولت برای مهار گرد و غبار تالاب هورالعظیم هم بی‌نتیجه مانده است.
در همین ارتباط معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری اصفهان گفت: تمام همت مدیریت استان حل مشکلات آبی این خطه است، زیرا حیات تمدن بزرگ این منطقه به رودخانه زاینده رود و جاری سازی دائمی آن گره خورده است.
مهران زینلیان افزود: بیش از ۹۷ درصد از مساحت حوضه آبریز زاینده‌رود در این استان واقع است، از این رو همواره نام «استان اصفهان» و «زاینده‌رود» به یکدیگر گره خورده است و حساسیت بسیار زیادی نسبت به این ۲ موضوع وجود دارد.
وی که در نشست نمایندگان اصناف کشاورزان استان حوضه زاینده‌رود با معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا و سرپـرست حوضـه آبریز زاینده‌رود سخن می‌گفت، ادامه داد: با روی کار آمدن دولت سیزدهم با تأکید استاندار اصفهان مقرر شد تا مشکلات انباشته شده چندین ساله استان بویژه در زمینه تأمین آب اصفهان حل شود.
معاون استاندار خاطرنشان کرد: در این باره تلاش‌های بسیاری توسط وزارت نیرو انجام و از لحاظ تحلیل موضوع، بررسی مشکلات، اقدام و احیای زاینده‌رود، برنامه‌ریزی‌ها انجام و مسیر کار نیز مشخص شده است.
زینلیان تصریح کرد: احیا و اجرای پروژه‌های بر زمین مانده اصفهان در زمینه تأمین آب در دستور کار ماست و مردم نیز انتظار دارند تا اقدامات مورد نظر همانگونه که از تأکیدات رهبر معظم انقلاب است، اجرایی شود.
وی هشدار داد: اگر بی‌تفاوت باشیم میراث غنی اصفهان نابود خواهد شد و پاسخی برای آیندگان نخواهیم داشت از طرفی محیط زیست مظلوم اصفهان که در سال‌های گذشته مورد غفلت واقع شده، امروز منبع و منشأ انتشار ریزگردهاست.
معاون استاندار اصفهان تصریح کرد: برگزاری جلسات متعدد برای معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا و سرپرست حوضـه آبـریـز زایـنده‌رود از جمله دیدار با استاندار که صبح امروز رقم خورد و نشست با کشاورزان و فرمانداران استان را برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا مسائل آبی استان بصورت همه جنبه بررسی شود.
زینلیان شهادت داد که کشاورزان استان اصفهان با وجود تمام مشکلاتی که دارند و حقابه‌بَر نیز هستند، همراه مدیریت استان و کشور بوده و در بزنگاه‌های خاص، خط خود را از دشمن جدا کرده‌اند که این رویکرد جای تقدیر دارد.
خشکی زاینده‌رود مهمترین چالش دهه‌های اخیر استان اصفهان به شمار می‌رود، چرا که این منبع آبی مهم برای مصارف مختلف از جمله محیط زیست، آشامیدنی، کشاورزی، صنعت، گردشگری و امور شهری اهمیت حیاتی دارد اما بدلایل مختلف از جمله بی‌تدبیری در سال‌های گذشته، خشکی آن سال به سال افزایش یافته، بطوری که این پدیده مشکلات متعددی از جمله انتشار ریزگردها، فرونشست زمین، مشکلات اجتماعی و محیط زیستی، از بین رفتن منابع طبیعی و مشقت در کشت و کار کشاورزی منطقه را رقم زده است.
