پارلمان بخش‌خصوصی باشید
بررسی عملکرد ۱۰۰روزه اتاق دهم
۲۰اردیبهشت‌ماه با انتخاب رئیس و هیات رئیسه اتاق اصفهان، اتاق دهم به‌صورت رسمی آغاز به کار کرد و تا امروز که نزدیک‌به۵ماه از آن زمان می‌گذرد، کارنامه سه‌ماهه مستاجران جدید اتاق بازرگانی اصفهان منتشرنشده است. حرکت چراغ خاموش اتاق دهم با هیاهوی "ائتلاف ۳هزارنفری" که حمایت بزرگان اقتصاد اصفهان را هم در کارنامه دارد، سازگار نیست. هرچند در سایت اتاق اصفهان از سند چشم‌انداز و یا منشور دور جدید ردپایی دیده نمی‌شود ولی سند چشم‌انداز پروپیمان "ائتلاف نو" راوی حکایت دیگری است. برای دست‌یابی به اهداف این سند که با نگاه ایده‌الگرایانه تنظیم‌شده، باید از روزهای نخست تکیه زدن بر صندلی‌های پارلمان خصوصی، برنامه‌ریزی‌ها و تلاش‌ها آغاز شود و این در حالی است که کمیسیون‌های تخصصی اتاق هنوز سرگرم انتخاب و معرفی مشاور و نواب رئیس هستند.
چشم‌انداز اتاق۳۰۰۰نفری
عملکرد هر سیستم و نهادی را باید منطبق با محیط پیرامونی آن ارزیابی کرد. یک دهه اخیر در تاریخ اقتصاد ایران با شوک‌های بیرونی و درونی فراوانی توام بوده است. دهه ۹۰ را می‌توان دهه شوک‌های ارزی، دهه توقف رشد و در نیمه دوم، دهه تورم‌های پایدار بیش از ۳۰ درصد، دهه خروج نیروی انسانی توانمند و دهه توقف سرمایه‌گذاری دانست. انتظار از اتاق بازرگانی استان در دوره دهم را هم باید با این چارچوب محیطی سازگار کرد. به‌عبارت‌دیگر باید بررسی کرد که اتاق اصفهان در گردنه سخت اقتصاد، باید شریک سیاست‌گذاری فرآیند توسعه پایدار استان باشد یا صرفا به چاپ کارت بازرگانی و برگزاری همایش و سمینار و هزینه گردش قابل‌توجه مالی خود اکتفا کند؟
نمایندگان جدید بخش خصوصی اصفهان در زمان کاندیداتوری چشم‌اندازی را برای خود ترسیم کردند که طبق آن "اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اصفهان در افق ١٤٠٥ تشکلی است مورد وثوق فعالان اقتصادی، معتبر در مجامع ملی و بین‌المللی مرتبط، که با در نظر گرفتن سه اصل مشارکت، شفافیت و عمل‌گرایی مأمنی برای سازمان‌های پیشرو اقتصادی و بنگاه‌های کوچک و متوسط برای حمایت از حقوق مادی و معنوی، بروز شدن و توسعه است. تشکلی برای پایش مستمر فرآیندهای تولید ثروت و توزیع منصفانه و الگویی پیشرو برای توسعه سازمان‌های مردم محور اقتصادی در کشور است."
شفافیت، صادرات و تشکیل شورای بزرگان اقتصادی اصفهان، راهبرد این ائتلاف است توجه ویژه به زنان، ایجاد اتاق بازرگانی نوجوانان و جوانان، تهیه بسته‌های اطلاعاتی فرصت‌های تجارت بین‌الملل، توجه به آموزش، تشکل‌ها و ایجاد ساختمان مشترک تشکل‌ها، توجه به فرصت سرمایه‌گذاری و کمک به جذب سرمایه‌گذار خارجی، ساختار اتاق دهم را تشکیل می‌دهد. ائتلاف۳۰۰۰هزارنفری همچنین برنامه‌هایی برای بخش‌های صنعت، معدن، کشاورزی، گردشگری و حوزه دانش‌بنیان استان تدارک دیده است.
۵ماهی که گذشت...
بررسی روند شکلگیری و تشکیل اتاق بازرگانی نشان می‌دهد با افزایش پیچیدگی فعالیت دولت و توسعه آن، اتاق بازرگانی نیز از محلی برای دورهمی بازرگانان به تشکیلاتی نظام‌مند و دارای بروکراسی تبدیل شد. اتاق بازرگانی که ناگزیر از تعامل با دولت است، درون ساختار خود به جداسازی فعالیت‌‌‌هایش در قالب کمیسیونها اقدام کرد. بر اساس شیوهنامه کنونی، کمیسیونها هسته‌‌‌های تخصصی اتاق هستند که مورد مشورت هیات‌رئیسه قرار می‌‌‌گیرند و محیط کسب‌وکار را در حوزه تخصصی خود پایش و گزارش‌‌‌ها و پیشنهادهای خود را به دو مرجع فوق ارائه می‌کنند و هیات‌رئیسه پس از اخذ نظر کمیسیون بیانیه‌‌‌های ماموریت آن‌ها را تدوین و ابلاغ می‌کند. بر اساس همین شیوهنامه حذف یا ایجاد هر کمیسیون با پیشنهاد هیات‌رئیسه و تصویب هیات نمایندگان انجام میشود. در این راستا اتاق دهم اصفهان هم تعداد و نوع کمیسیون‌های خود را تغییر داد. دانش‌بنیان، خدمات، بهبود کسب‌وکار، توسعه صادرات و هدایت واردات، سرمایه‌گذاری، صنایع، کشاورزی، مسوولیت اجتماعی شرکتی، گردشگری، انرژی و معادن کمیسیون‌های تخصصی اتاق دهم هستند. گام دوم ایجاد تغییر، عمل به شعار شفافیت بود که بارگذاری صورت‌جلسه و مصوبات هیات رئیسه اتاق روی سایت اتاق بازرگانی در این راستا انجام شد. بررسی وضعیت بودجه اتاق، انتخابات کمیسیونها، مصوبات داخلی اتاق، انتخاب مشاور عالی رئیس اتاق، نحوه مشارکت در جایزه مصطفی(ص)، تهیه آیین‌نامه کمیسیونها، بررسی شیوهنامه انتخاب کارآفرین، برگزاری جلسات شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی و برگزاری همایش‌های روتین ازجمله فعالیت‌های ۵ ماهه اول اتاق دهم است.
در سومین جلسه هیات رئیسه، رئیس اتاق دهم عملکرد ماه اول اتاق دهم را این‌گونه توصیف کرد:"همایش روز ملی صادرات و تجلیل از صادرکنندگان برتر استان، برگزاری نشست‌های مشترک با رئیس سازمان توسعه تجارت ایران، برگزاری نخستین جلسه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی استان در دوره جدید با موضوع کارگو ترمینال اصفهان، بررسی برنامه هفتم توسعه با حضور تعدادی از نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی و تشکیل کارگروهی در اتاق اصفهان برای بررسی و جمع‌بندی پیشنهادهای بخش خصوصی درباره این برنامه، برگزاری جلسه شورای مدیران اقتصادی استان در اتاق بازرگانی، شرکت در نشست هم‌اندیشی با شهردار و اعضای شورای شهر و بازدید از شتاب‌دهنده صادرات بُردار را ازجمله مهم‌ترین اقدامات اتاق بازرگانی اصفهان در یک ماه گذشته بود. "
در این مدت کشانی در دیدارهای معمولی که پس از انتخابات انجام میشود، وعده‌هایی هم داد که از آن‌ها می‌توان به‌عنوان اهداف اتاق در دوره جدید هم یادکرد:"حضور پررنگ‌تر محصولات مزیت دار استان در کشورهای هدف صادراتی، تاسیس دفاتر تجاری در برخی کشورهای هدف صادراتی به‌عنوان "شو روم" دایمی معرفی محصولات مزیت دار استان اصفهان، ایجاد سازوکاری برای آشنایی هیات‌های تجاری خارجی با نمایشگاه بین‌المللی اصفهان، کمک به شکلگیری شرکت‌هایی با توان صادراتی و تربیت ۱۰۰۰نیروی توانمند در حوزه صادرات، ایجاد درآمدهای ارزی و توجه ویژه به صادرات و...."
در مدت‌زمانی که از آغاز به کار اتاق دهم می‌گذرد برای رسیدن به اهداف فوق و چشم‌اندازهای اتاق۳۰۰۰هزارنفری، برنامه‌ریزی خاصی، ارایه طرح توسط کمیسیون‌های تخصصی، مصوبه و...خاصی مشاهده نشد. گویا موتور اتاق هنوز روشن نشده است!
جای خالی لیدر
امروز داعیه‌داران بخش خصوصی در دوره دهم باید اعلام کنند که اولویت‌های اقتصادی اصفهان کدام است و اقتصاد اصفهان به کدام سو می‌رود؟ آیا ظرف یک دهه اخیر بخش خصوصی به‌غیراز تکرار آنچه دولت‌ها برای اصفهان رقم‌زده‌اند، سیاست جدیدی هم بنیان نهاده‌اند؟
سهم اتاق بازرگانی در اقتصاد کشور را به‌طور متوسط ۳۰ درصد ارزیابی کرده‌اند.این اتفاق به‌خوبی نشان می‌دهد که در اکثر استان‌ها اقتصاد، دولتی است. در اقتصاد دولتی هم از تعیین قیمت، قیمت‌گذاری و توزیع گرفته تا دخالت در تولید و بنگاه‌داری در اختیار دولت است. در چنین شرایطی مستاجران جدید ساختمان فلکه فیض باید مشخص کنند که کارکرد واقعی اتاق بازرگانی چیست؟ صدور کارت عضویت و بازرگانی؟ صدور گواهی مبداء؟ و یا رسالتی عظیم‌تر بر عهده آن‌هاست؟
۵ماهی که گذشت پر از سکوت بود، بدون هیچ تغییری! اگر قطار اتاق بازرگانی و صنایع و معادن اصفهان بر همین ریل ادامه مسیر بدهد به‌طورقطع و یقین کارآمدی و اثرگذاری خود را از دست خواهد داد و به‌مانند بسیاری از ارگان‌های اقتصادی دیگر که در طول سال‌های قبل از صحنه حذف شدند، اتاق بازرگانی هم به همین سرنوشت دچار میشود. اتاق پویا و زنده اتاقی است که فقط به دنبال صدور کارت بازرگانی و مشکلات آن نباشد و دغدغه برخی از اعضا به اخذ ویزا منتهی نشود. به‌عبارت‌دیگر دغدغه اتاق نباید به مسائل سطحی و حاشیه‌ای در حوزه فعالیت خود خلاصه شود. در مواردی رفع نیازهای فیزیولوژی و اولیه تعدادی از اعضای اتاق‌های بازرگانی باعث شده تا از ابزارهای در اختیار این نهاد به‌عنوان وسیله‌ای برای ارضا نیازهای شخصی سود ببرند و نه تعالی سازمان و به همین دلیل اتاق بازرگانی در انجام امور سطحی متوقف‌شده است.
اعضای اتاق، کارت بازرگانی دارند و بنابراین حوزه تجارت اصفهان در دست آن‌هاست. اعضای اتاق با سیاست‌گذاری و راهبری مناسب می‌توانند به‌عنوان یک ابزار مهم و کنترل‌گر فضای اقتصادی و تجاری استان از طریق مذاکرات با سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی و طرف‌های تجاری به رونق فضای کسب‌وکار و صادرات غیرنفتی اصفهان کمک کرده و روابط با خواهرخوانده‌ها را به واقعیتی اقتصادی تبدیل کنند.اتاق بازرگانی در گردنه فعلی کشور باید اتاق فکر دستگاه‌های ذی‌صلاح اقتصاد اصفهان باشد نه محفل گپ و گفت اعضاء. اتاق بازرگانی باید سیاست‌های کلان اقتصادی اصفهان را تبیین کنند نه اینکه قفلی بر قفل‌های موجود بزند. ارکان اقتصادی اصفهان باید به همکاری با اتاق افتخار کنند نه اینکه اتاق برای گفت‌وگو به دنبال آن باشد.
نخبگان دانشگاهی و اقتصادی اصفهان باید به حضور و ارتباط خود با اتاق افتخار کنند نه اینکه اتاق با دعوت از آن‌ها به افتخارات خود بیفزاید. مردم در تمام تنگناهای اقتصادی و سیاسی به کمک دولت‌ها آمده و موجبات حفظ نظام را فراهم می‌کنند؛مردم همان بخش خصوصی هستند و پارلمان آن‌ها اتاق بازرگانی است! بنابراین اتاق دهم باید پارلمانی به وسعت مردم و اقتصاد اصفهان ایجاد کند و نه‌فقط اتاقی برای ۳۰۰۰نفر!
