دنیای اقتصاد بودجه ۱۴۰۳ شهرداری اصفهان را بررسی می کند
دخل و خرج ناتراز
بودجه متورم ۱۴۰۲
سال گذشته دنیای اقتصاد در گزارشی با عنوان"شهر گران اداره می‌شود" به شیوه بودجه‌ریزی شهرداری اصفهان، جهش فراتر از تورم این بودجه و میزان کسری آن انتقاداتی را وارد کرد. متاسفانه پیش‌بینی سال قبل این نشریه به حقیقت نزدیک شد که خود را در تورم فراتر از نرخ متوسط کشور اصفهان و دوبار اصلاح بودجه به خوبی نشان داد:"منابع بودجه عمومی۱۴۰۲ شهر۱۸۹۷۴میلیارد تومان است که نسبت به بودجه عمومی ۱۴۰۱ که ۱۱۶۷۵میلیارد تومان بود،حدود۳۴.۵درصد رشد کرده که کف نرخ تورم برآوردی برای پرداخت هزینه‌های خدمات شهر هست.به عبارت دیگر این نرخ به نرخ واقعی تورم اصفهان که همپای تورم کلان کشور است تحمیل و اضافه می‌شود!"
در بودجه ۱۴۰۲ شهرداری اصفهان اعداد و ارقام منابع و مصارف با تلفیق سازمان‌ها و شرکت‌های وابسته به شهرداری عددی بیش از۲۱ هزار و۱۳۳میلیارد تومان بود که نسبت به بودجه سال ۱۴۰۱ رشد ۶۰درصدی داشت.اما در نهایت با رأی موافق اعضای شورای اسلامی شهر اصفهان، بودجه سال ۱۴۰۲ شهرداری اصفهان، سازمان‌ها و شرکت‌های تابعه به میزان فراتر از درخواست شهرداری و به مبلغ ۲۲ هزار و ۳۴۰ میلیارد تومان تصویب شد.به این ترتیب، نسبت به عدد ۱۲ هزار و ۳۳۳ میلیارد تومانی بودجه اصلاح شده سال ۱۴۰۱، بودجه امسال ۶۲ درصد رشد داشت.
این در حالیست که بودجه ۱۴۰۱ در حدود ۱۳۴۹۳ میلیارد تومان بود که نسبت به بودجه تلفیقی سال ۱۴۰۰ حدود ۴۱ درصد افزایش داشت. میزان رشد بودجه امسال بیش از تورم عمومی کشور و یک بودجه کاملا انبساطی در دوران رکود بود که تورم بیش از متوسط کشور و بالای۵۰درصدی را به دنبال داشت. شهردار اصفهان بودجه امسال را این گونه توجیه کرد:"بودجه ۱۴۰۲ با نیم نگاهی به واقعیت‌هایی است که نمی‌توانیم آن را نادیده بگیریم، از جمله واقعیت شهرداری و رویکردهای مورد تاکید مدیریت شهری، واقعیت‌های شهری و نیازها و ضرورت‌های آن، واقعیت‌های ملی و اتفاقاتی که در تدوین برنامه هفتم و بودجه ۱۴۰۲ وجود دارد و متغیرهایی مانند تورم و واقعیت‌های بین‌المللی که باید نیم نگاهی به آن‌ها داشته باشیم."
هر چند مدیریت شهری اصفهان میزان تورم را فراتر از نرخ رسمی آن در بودجه پیش‌بینی کرده بود اما بودجه امسال تا امروز دوبار اصلاح شده و نورصالحی، رئیس شورای شهر اصفهان اصلاح سوم آن در اسفند ماه را دور از انتظار ندانسته است:"در تدوین بودجه معمولا همه پیش بینی‌ها دقیق نیست و با توجه به افزایش قیمت‌ها و تورم نیاز به اصلاح وجود دارد. معمولا شهرداری‌ها دو یا سه نوبت اصلاح بودجه را به شورا ارائه می‌کنند. نوبت اول اصلاح بودجه شهرداری اصفهان در تیرماه و نوبت دوم در آبان ماه ارائه شد و پیش بینی می‌شود اصلاح سوم در اسفندماه ارائه شود. با توجه به افزایش هزینه‌ها و جابجایی برخی اعداد پروژه‌ها، در اصلاح آبان ماه بودجه ۲۰ هزار میلیارد تومانی شهرداری به ۲۳ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرد. این افزایش بودجه مربوط به امور عمرانی و جاری است که اعدادش نیازمند اصلاح بود."بنابراین بودجه امسال نسبت به سال۱۴۰۱ حدود۷۰درصد رشد داشته که البته رشد آن احتمالاً همچنان ادامه داشته باشد!
مصطفی اعتصامی، مدیرکل برنامه‌ریزی و بودجه شهرداری اصفهان، چگونگی رشد بودجه امسال را در گفتگو با ایمنا این گونه توضیح می‌دهد:" بودجه مصوب شهرداری اصفهان در سال جاری حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان بود که از این میزان، ۲۵ درصد معادل درآمد پنج هزار میلیارد تومان ساختمانی و ۷۵ درصد باقی‌مانده آن نیز غیرساختمانی است.البته در اصلاح بودجه‌ای که آبان مصوب شورای اسلامی شهر شد، پنج هزار میلیارد تومان درآمد ساختمانی شهرداری در سال جاری به ۶,۴۰۰ میلیارد تومان افزایش پیدا کرد و کل بودجه نیز از ۲۰ همت به ۲۳ هزار و ۳۴۶ میلیارد تومان رسید؛ بنابراین درآمدهای ساختمانی به ۲۷ درصد و غیر ساختمانی نیز به ۷۳ درصد رسید." بنابراین به‌رغم وعده مدیریت شهری مبنی بر کاهش تکیه شهرداری به شهر فروشی و عوارض ساختمان اما این روند همچنان ادامه دارد و میزان آن افزایش هم یافته است. مهمتر آنکه بیشترین سهم اصلاح بودجه و افزایش سهم ساخت و ساز برای بودجه جاری هزینه شده است! به گفته اعتصامی، "برای مؤسسات وابسته به شهرداری اصفهان در سال جاری ۲,۳۴۰ میلیارد تومان بودجه مصوب شد که در آخرین اصلاح، کل بودجه شهرداری به علاوه این مؤسسات به ۲۵ هزار و ۶۸۶ میلیارد تومان رسید."
مساله رشد سهم ساخت و ساز
عوارض بر پروانه‌های ساختمانی مسکونی درحدتراکم پایه سال گذشته ۱۱۹میلیارد تومان بوده که در بودجه امسال به ۱۷۷میلیارد تومان افزایش یافت. عوارض برپروانه ساختمانی غیرمسکونی درحد تراکم پایه سال قبل۱۲۷میلیارد تومان بود که امسال به ۱۶۷میلیارد تومان رسید. عوارض بر پروانه ساختمانی مسکونی مازاد بر تراکم پایه سال قبل۱۶۰۰میلیارد تومان و برای امسال به ۲۴۰۰میلیارد تومان رسید. عوارض بر پروانه ساختمانی غیرمسکونی مازاد بر تراکم پایه در سال قبل۱۲۰۰میلیارد تومان بوده که امسال به ۱۵۰۰میلیارد تومان افزایش یافت. در مجموع در بودجه امسال ۴۲۴۴میلیارد تومان و۲۲.۴درصد منابع درآمدی شهر باید از این مسیر تامین می‌شد که حدود یک چهارم منابع درآمدی شهر را به خود اختصاص می‌داد. ۲۰۰میلیارد تومان هم از مسیر عوارض ماده ۱۰۰باید کسب می‌شد که این نرخ سال قبل ۱۵۰میلیارد تومان بود.
با در نظر گرفتن سایر عوارض ساخت، مانند صدور پروانه و پایان کار و هزینه‌های منطقه‌بندی، نقشه‌برداری، تفکیک پروژه و سایر هزینه‌های ناظر، به همراه تخفیف‌های فصلی فروش تراکم، سهم ساخت و ساز در منابع درآمدی بودجه امسال شهرداری اصفهان بیش از ۶۰ درصد بود که با اصلاح بودجه این نرخ افزایش هم یافته است. به گفته اعتصامی،"سعی کردیم بودجه‌ریزی سال آینده را نیز بر مبنای بودجه سال جاری انجام دهیم و حدود ۲۵ درصد درآمد از منابع ساختمانی باشد. به‌رغم اینکه رقم منابع ساختمانی درآمد بودجه شهرداری افزایش پیدا کرده است، اما در مجموع این منابع از حدود ۲۶ درصد در سال ۱۴۰۲ به ۲۷ درصد در سال آینده افزایش پیدا کرده است.در مجموع درآمدهای ساختمانی بودجه سال آینده ۷,۹۱۴ میلیارد تومان است."
این سخنان در حالی بیان می‌شود که طبق آخرین گزارش مرکز آماردر تابستان سال ١٤٠٢، ثبت تعداد ٩١ هزار و ٤٥٣ واحد مسکونی در پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان از سوی شهرداری‌های کشور نشان می‌دهد که ممکن است، تعداد ساخت واحدهای مسکونی نسبت به فصل قبل از آن ٧,٢ درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ٦.٦ درصد کاهش داشته باشد.طبق داده‌های گزارش مربوط به پروانه‌های ساختمانی در تابستان سال ۱۴۰۲ تقاضا برای ساخت واحدهای مسکونی جدید نسبت به تابستان سال گذشته افت ۲۱ درصدی داشته است. طبق این گزارش میزان تغییر تعداد پروانه‌های احداث ساختمان مسکونی بر حسب تعداد واحد مسکونی در اصفهان در پایان تابستان امسال نسبت به زمان مشابه سال قبل حدود۴۰درصد کاهشی بوده است! گزارش شامخ نیز وجود رکود در حوزه ساخت و ساز را تایید می‌کند:"در گزارش شامخ آذرماه سال جاری، عدد شامخ صنعت ساختمان در آذرماه، ۴۶.۷ برآورد شده که با کاهش نسبت به ماه گذشته همراه بوده است؛ عدد شامخ زیر ۵۰، نشاندهنده رکود است."
در شرایطی که میزان صدور پروانه ساختمانی کاهش داشته و رکود در بازار ساخت و ساز تایید شده، مدیریت شهری اصفهان چگونه می‌تواند سهم ساخت و ساز را در منابع بودجه امسال و سال آینده افزایش داده و آن را محقق کند؟
بودجه مبهم ۱۴۰۳ در یک نگاه
ظاهرا بودجه‌ای که اول بهمن به شورای شهر تحویل شد به صورت چراغ خاموش درحال بررسی بوده و جزییات و جداول کامل این بودجه تا لحظه تنظیم این گزارش منتشر نشده است. همه داده‌های در دسترس، اطلاعات قطره چکانی است که توسط شهردار، رییس شورای شهر، مدیرکل برنامه‌ریزی و بودجه شهرداری اصفهان در مصاحبه با ایمنا رسانه‌ای شده است که البته مصاحبه معاون برنامه ریزی شهرداری اصفهان با این خبرگزاری یک هفته پس از ارسال بودجه به شورای شهر و دیرهنگام رسانه‌ای شد. بودجه پیشنهادی ۱۴۰۳ شهرداری اصفهان که نیازمند مصوبه شورای اسلامی شهر است، ۲۸ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده که از این میزان ۷۶۰۰ میلیارد تومان معادل ۲۶ درصد درآمدها ساختمانی است و سایر درآمدها معادل ۷۴ درصد، غیرساختمانی است. ۹۰۸۳میلیارد تومان بودجه جاری، ۱۷۸۵۲میلیارد تومان تملک دارایی سرمایه‌ای و ۱۹۶۵میلیارد تومان هم تملک دارایی مالی درنظر گرفته شده است. این بودجه نسبت به بودجه مصوب سال جاری ۴۵ درصد و نسبت به آخرین اصلاح بودجه سال جاری ۲۴ درصد رشد داشته است. به روایت دیگر کل بودجه شهرداری و مؤسسات وابسته در سال آینده به ۳۲ هزار و ۴۱۲ میلیارد تومان می‌رسد که نسبت به مجموع همین بودجه مصوب در سال جاری، ۴۵ درصد و نسبت به آخرین اصلاح ۱۴۰۲ به میزان ۲۶ درصد رشد داشته است. رقم این بودجه در حالی از ۳۲هزار همت عبور کرده که تولید ناخالص داخلی اصفهان همچنان همان رقم ۳۰ هزار میلیارد تومان اعلام می‌شود که نشاندهنده اداره گران شهر و تشدید تورم و فقر در اصفهان هم هست. سهم بودجه عمرانی سال آینده ۶۹ درصد از کل بودجه پیش‌بینی شده که در صورت تخصیص قرار است ۶۵۱ پروژه عمرانی را به ثمر برساند.٦٦ پروژه شاخص شهری، ۱۲۸ پروژه مهم منطقه‌ای و ۴۵۷ پروژه منطقه‌ای و محله‌محور تعریف شده که پروژه‌هایی مثل مترو، رینگ چهارم، مرکز همایش‌های بین‌المللی، تأمین اتوبوس، بهبود و ساماندهی معابر، فضای سبز و خدمات شهری و.... در لایحه بودجه پیش‌بینی شده است. تنها نکته قابل اعتنای بودجه سال آینده میزان سرانه آن است که در صورت تحقق کامل بودجه عمرانی، می‌توان به اعداد آن تکیه کرد. به گفته اعتصامی، با توجه به بودجه مصوب ۲۲ هزار و ۳۴۰ میلیارد تومانی شهرداری اصفهان در سال جاری، شهرداری به‌ازای هر شهروند حدود ۱۱ میلیون تومان اعتبار داشته است. این میزان با برآورد جمعیت دو میلیون و ۶۰ هزار نفر برای سال ۱۴۰۳ نیز به ۱۵.۷ میلیون تومان می‌رسد.
کسری بودجه ادامه دارد....
دنیای اقتصاد سال گذشته نسبت به کسری بودجه امسال شهرداری اصفهان هشدار داده بود:"از ۲۱ هزار و۱۳۳ میلیارد تومان بودجه شهرداری اصفهان در سال۱۴۰۲ درآمدهای غیر قابل تخصیص سهم قابل توجهی در درآمدهای شهرداری دارند.درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری و درآمد فروش اموال غیر منقول در مجموع با مبلغ۵۱۱۴میلیارد تومان،۲۷درصد از درآمدهای شهرداری در سال ۱۴۰۲ را تشکیل می‌دهند که سهم درآمدهای غیر قابل تخصیص در بودجه سال آینده را بالا می‌برد. قطار شهری، حلقه حفاظتی، خرید اتوبوس، بازسازی ناوگان، احداث مرکز همایش‌ها و هزینه‌های بهره‌برداری مترو پرهزینه‌ترین پروژه‌های شاخص هستند که سهم حدود ۵۰درصدی از اعتبارات عمرانی و سهم حدود۴۰درصدی از بودجه را دارند که در صورت عدم تأمین اعتبار با کندی و توقف مواجه شده و بودجه را از تعادل خارج می‌کنند.بودجه عمرانی ۱۴۰۲ معادل ۱۲۳۴۴میلیارد تومان برآورد شده که نسبت به بودجه عمرانی ۱۴۰۱ شهر که ۸۱۰۸میلیارد تومان بود، رشد ۲۰درصدی و کمتر از نرخ تورم داشته که با توجه به رشد هزینه‌های ساخت و ساز و تعداد پروژه‌های کلان نیمه‌کاره امکان کسری و درخواست اصلاح و متمم بودجه دور از انتظار نخواهد بود که تبعات دیگری برای شهر دارد." اعتصامی منابع بودجه سال۱۴۰۳را این گونه توضیح می‌دهد:"رقم منابع ساختمانی درآمد بودجه شهرداری به ۲۷ درصد در سال آینده افزایش پیدا کرده است.سایر منابع درآمدی پیشنهادی شهرداری اصفهان در سال آینده طبق لایحه پیشنهادی بودجه شهرداری، عوارض و ارزش افزوده ۲۳ درصد معادل ۶۶۷۵ میلیارد تومان، اوراق و تسهیلات بانکی ۲۱ درصد به میزان ۶۰۷۲ میلیارد تومان، فروش اموال و سرمایه‌گذاری ۲۴ درصد معادل۷۰۲۲میلیارد تومان خواهد بود و ۱۲۱۸ میلیارد تومان معادل چهار درصد درآمدها نیز در قالب منبع سایر تعریف شده است.در مجموع درآمدهای ساختمانی بودجه سال آینده ۷۹۱۴ میلیارد تومان و درآمدهای غیر ساختمانی شهرداری اصفهان ۲۰ هزار و ۹۸۶ میلیارد تومان پیش‌بینی شده است."
با توجه به رکودی که در ساخت و ساز حاکم شده و کوچ انبوه‌سازان از این بازار، تحقق درآمد ساختمانی سال بعد شهرداری اصفهان بعید به نظر می‌رسد. تحقق درآمد۲۴درصدی فروش اموال و سرمایه‌گذاری که نسبت به امسال کمتر هم شده، دور از انتظار است.بنابراین در مجموع۵۱درصد از منبع درآمدی بودجه۱۴۰۳شهرداری اصفهان در لیست درآمدهای غیرقابل تخصیص قرار دارند.تنها درآمد امن شهرداری اصفهان در سال آینده همانند امسال عوارض و ارزش افزوده و وام بانکی است که سند بدهی شهر را برای سال‌های بعد سنگین‌تر می‌کند.
