چگونه رمزارز تبدیل به یک کلاس دارایی شد؟
رمزدارایی؛ فراگیر در جهان، محبوب در ایران
به این ترتیب ایده انقلابی ساتوشی مبنی بر خلق ارزشی فراتر از دسترسی دولت‌ها و بانک‌های مرکزی دچار تحولی بنیادین شده است. ایده‌ای که برای نخستین بار در سال ۲۰۱۱ سه سال بعد از انتشار مقاله ساتوشی در مجله تایم، برای نخستین بار و به طور عملی توسط «راس ویلیام اولبریکت» جوان لیبرتارین (پیروان یک فلسفه سیاسی معتقد به آزادی و خودمختاری کامل از حدود دولتی) تگزاسی در سایت «سیلک رود» (بازار الکترونیکی برای خرید و فروش اقلام عمدتا غیرقانونی) استفاده شد.
اهمیت اولبریکت در تاریخ رمز ارز از آن جهت است که ایده ساتوشی را در جهت تبادل و به عنوان پول دیجیتال غیر قابل رد گیری توسعه داد و با جنجال دستگیری‌اش بدبینی دامنه‌داری در میان دولت‌ها درباره رمز ارز و پول دیجیتال به راه انداخت که تا همین چندسال پیش هم در میان بسیاری از دولت‌ها تفکری رایج بود.
تغییر این رویکرد همزمان با به حاشیه رفتن هویت پولی رمز ارز و پررنگ‌تر شدن کاربری آن در جایگاه کلاس دارایی، تحولی در جهان رمز ارز به شمار می‌رود.
خوش‌بینی‌های عمدتا ناشی از گزارش‌ها و آمار رشد قابل توجه دارندگان رمز ارز، سال ۲۰۲۴ را سالی پررونق برای کریپتوها پیش بینی می‌کند؛ رونقی که حاصل از همین تغییر نگاه کلان به ارزهای دیجیتال است.
گزارش پژوهشی سایت صرافی crypto.com نشان می‌دهد در پایان سال ۲۰۲۳، تعداد کاربران بازار رمز در جهان به ۵۸۰ میلیون نفر رسید. این میزان به نسبت پایان سال ۲۰۲۲، رشد ۳۴ درصدی داشته‌است.
بررسی دقیق‌تر آمارها گویای آن است که دارندگان اتریوم از ۸۹ میلیون نفر به ۱۲۴ میلیون میلیون نفر افزایش داشته و جامعه ۲۲۲ میلیون نفری دارندگان بیت‌کوین نیز به ۲۹۶ میلیون نفر رسیده است. یعنی به اندازه یک سوم جمعیت قاره اروپا، دارنده بیت‌کوین در سراسر جهان وجود دارد.
در گزارش سایت crypto.com آمده که افزایش ۳۴ درصدی تعداد کاربران جهانی رمزارزها پس از یک دوره طولانی نزول بازار رخ داده است و نشان‌دهنده گسترش حوزه نفوذ کریپتوها و افزایش پذیرش آنها در سراسر جهان است. در سال ۲۰۲۳ پذیرش کریپتوها وارد مرحله تازه‌ای شد و نقطه عطف مهمی را ثبت کرد. این در حالی است که بازار کریپتوکارنسی با چالش‌های بزرگی در حوزه اقتصاد کلان روبه‌رو بود. به عنوان مثال، در پیش گرفتن سیاست انقباض پولی از سوی بانک‌های مرکزی کشورهای غربی برای کنترل و مهار تورم رو به رشد، به درازا کشیده شدن کشمکش‌ها در اروپا (جنگ روسیه و اوکراین) و اکنون نیز درگیری‌های جدید در خاورمیانه در کنار پیامدهای بلندمدت بحران همه‌گیری کرونا از بزرگترین چالش‌های بازار کریپتوکارنسی در سال گذشته بودند. این گزارش پژوهشی در ادامه می‌افزاید: ارتقاء اتریوم در شانگهای نقش مهمی در افزایش فعالیت این شبکه و رشد قیمت آن داشته‌است.
دسامبر سال گذشته، صرافی Bitfinex پیش‌بینی کرده بود، تا پایان سال ۲۰۲۴ تعداد کاربران جهانی بازار کریپتوکارنسی به ۹۵۰ میلیون نفر افزایش خواهد یافت. با توجه به روندی که در دو سال گذشته شاهد بودیم، تحقق این پیش‌بینی دور از ذهن نیست و احتمالا جمعیت فعالان در بازار رمزارز، به بیش از جمعیت قاره اروپا خواهد رسید. سرمایه‌گذاری‌های شخصی در کنار سرمایه‌گذاری‌های نهادی شرکت‌های بزرگ دنیا در رمزارز و همچنین صنعت بلاکچین، نشان می‌دهد که این پدیده نوظهور با توجه به ظرفیت‌ها و فرصت‌های متعدد اقتصادی که ایجاد می‌کند نه قابل انکار است و نه قابل حذف، بلکه باید راه را برای استفاده از فرصت‌های توسعه‌ای آن هموار کرد.
فعالان رمز ارزها در ایران چند نفر هستند؟
آمارها حاکی از آن است که ۸۸ درصد از جمعیت ۸۸ میلیون نفری ایران، از اینترنت استفاده می‌کنند. با فرض اینکه تنها کاربران اینترنت در ایران می‌توانند ارز دیجیتال در اختیار داشته باشند و با توجه به نتایج حاصل از پژوهش‌های انجام شده، می‌توان این طور در نظر گرفت که حدود ۲۲ درصد مردم ایران هم اکنون ارز دیجیتال دارند.
نتایج نظرسنجی که سایت ارز دیجیتال انجام داده، گویای آن است که از کل جمعیت افراد حاضر در نظرسنجی گزارش جامع ارزدیجیتال، تنها ۱۵ درصد گفته‌اند تابه حال چیزی درباره بیت‌کوین و ارزهای دیجیتال نشنیده‌اند. ۲۳درصد از شـرکت‌کنـندگان فـقط درباره ارزهای دیـجـیـتــال شنیده‌انـد و چیز زیــادی درباره این کلاس دارایی نـمـی‌دانـنـد. ۳۰ درصد گفته‌اند با ارزهای دیجیتال آشنا هستند، اما تجربه استفاده یا سرمایه‌گذاری روی آنها را ندارند و در نهایت ۳۲درصد کاربــران اذعان داشته‌اند که با ارزهای دیجیتال آشنا هستند و از آنها استفاده یا روی آنها سرمایه-گذاری کرده‌اند. با این اوصاف، می‌توان این طور در نظر گرفت که نزدیک به ۲۹ درصد مردم ایران تجربه استفاده از ارزهای دیجیتال یا سرمایه‌گذاری روی این دارایی‌ها را دارند.
بررسی‌های انجام شده از منابع متعدد، شامل شبکه اجتماعی لینکدین، نقشه اکوسیستم بلاکچین و ارزهای دیجیتال کشور از انجمن بلاکچین ایران، بازارهای اپلیکیشن و جست‌وجوهای اینترنتی در کلمات کلیدی مرتبط با صنعت ارزهای دیجیتال، نشان می‌دهد در حال حاضر بیش از ۲۰۰ کسب وکار در بخشهای مختلف فضای رمزدارایی‌ها در ایران فعالیت می‌کنند. نیمی از این کسب وکارها در زمینه تبادل فعال هستند و به عنوان پلتفــــرم معاملاتی شناخته می‌شوند. توسعه نرم‌افــــــزار و ابزار، رسانه و آموزش نیز از دیگـــــر بخشهای پرترافیک میان کسب وکارهای فعال در حوزه رمزدارایی ایران هستند.
اطلاعات موجود در صفحه لینکدین کسب وکارهای شناسایی شده نیز نشان می‌دهد هم‌اکنون بیش از ۲ هزار نفر در مجموعه‌های فعال در فضای دارایی‌های دیجیتال و بلاکچین ایران مشغول به کارند. ۷۵ درصد از این افراد در مجموعه‌های فعال در حوزه تبادل دارایی‌های دیجیتال اشتغال دارند و کسب وکارهای بخش رسانه، زیرساخت و توکنایز و نرم‌افزار و ابزار در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند.
داده‌های حاصل از ابزارهای تحلیل ترافیک اینترنتی نشان می‌دهد وب سایت‌های ۴۰ صرافی ارز دیجیتال برتر ایران طی ۶ ماه ابتدایی سال ۲۰۲۳ مجموعا حدود ۱۲۸ میلیون بازدید ثبت کرده‌اند. متوسط بازدید ماهانه وب سایت این ۴۰ پلتفرم معاملاتی نیز طی این مدت ۲۱.۵ میلیون برآورد شده است.
بر اساس نتایج حاصل از نظرسنجی ارزدیجیتال، ۸۲ درصد از کاربرانی که تجربه استفاده از ارزهای دیجیتال یا سرمایه‌گذاری روی این دارایی‌ها را دارند، معامله در صرافی‌های ارز دیجیتال داخلی را نیز تجربه کرده‌اند.
در حال حاضر امکان خرید ریالی و تتری از طریق واریز با کارت‌های بانکی به پلتفرم‌های تبادل، امکان احراز هویت و نبود محدودیت‌های مرتبط با تحریم‌های خارجی، امکان پیگیری‌های قانونی در صورت بروز مشکلاتی از قبیل هک و تعلیق و طولانی شدن برداشت‌ها و پشتیبانی از زبان فارسی از مهمترین دلایل برای ترغیب استفاده کاربران ایرانی از صرافی‌های متمرکز داخلی است.
با این حال محدودیت در میزان واریز تا سقف ۲۵ میلیون تومان در روز و برداشت ریالی و تتری به حساب کاربری پلتفرم‌ها، محدودیت برداشت ۷۲ ساعته رمزارز پس از واریز ریالی به پلتفرم تبادل، کمبود تنوع جفت‌ارزها، نبود قانون مدون و... چالش‌های کاربرا ن در استفاده از پلتفرم‌های داخلی است که هرچند کاربران را با مشکلاتی مواجه کرده، اما با نگاهی به آمارها می‌توان دریافت آنان را از سرمایه‌گذاری در این حوزه دلسرد نکرده و آمار فعالان بازار رمزارز روند رو به رشدی در ایران دارد.
گزارش اتاق بازرگانی ایران در ابتدای سال ۱۴۰۰ حکایت از این داشت که ۱۲ میلیون ایرانی وارد بازار رمزارزها شده اند. در این سال تعداد کاربران یکی از صرافی‌های رمزارز که بیشترین تعداد کاربر را در میان پلتفرم‌های ایرانی دارد حدود یک میلیون نفر بوده اما در حال حاضر صرفا تعداد کاربران این صرافی بالغ بر شش میلیون نفر است. این آمار نشان‌دهنده اقبال ایرانیان به رمزارزها به عنوان یک دارایی در کلاس جهانی است که امکان مبادله سریع آن نیز بدون توجه به تحریم‌های بین‌المللی وجود دارد. آیا ایران به سمت تدوین قوانین حمایتی از این بازار بزرگ و رو به رشد حرکت می‌کند یا مخالفان این فناوری پیروز میدان می‌شوند و ایران را بازنده میدان در بین رقبای منطقه‌ای می‌کنند؟
