جاده گردشگری راه خروج از رکود

گروه گردشگری- فاطمه باباخانی: بهبود شرایط اقتصادی یکی از شعارهایی بود که حسن روحانی در تبلیغات انتخاباتی خود تاکید ویژه‌ای بر آن داشت و جمله معروف خود را نیز در این باره گفت؛ «همان‌طور که چرخ سانتریفیوژ باید بچرخد،‌ چرخ زندگی مردم نیز باید بچرخد». پس از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید نیز یافتن راه‌حلی برای چالش هسته‌ای جهت تحقق این وعده وجهه همت دولت قرار گرفت و در کنار آن تلاش شد در عرصه داخلی نیز تورم افسارگسیخته دوره قبل مهار شود؛‌ تمهیداتی که گرچه جلوی رشد شتابان تورم را گرفت اما رکود را در این عرصه نیز به دنبال داشت و حال دولت می‌خواهد با اجرای آنچه در بسته خروج از رکود تورم‌زا تصریح شده، اقتصاد کشور را از این حالت خارج کند.

با این حال گردشگری به عنوان صنعتی که به گفته ولی‌الله سیف،‌ رئیس‌کل بانک مرکزی یک درصد از رشد ۶/۴ درصدی رشد اقتصادی کشور به آن وابسته است و در کنار آن سهم بالایی در ایجاد اشتغال دارد،‌ نتوانسته جایگاه مناسبی در این بسته به دست آورد. این سهم یک‌چهارمی از نرخ رشد اندک کشور، همچنان جدی گرفته نمی‌شود و به نظر می‌رسد اراده محکمی برای بهره‌گیری آگاهانه و سازمان‌یافته آن وجود ندارد. کمااینکه از نگاه نگارندگان بسته خروج از رکود نیز تنها، گردشگری سلامت مورد تاکید قرار گرفته و انواع دیگر گردشگری با توجه به بازار داغ آنها به ویژه در حوزه فرهنگی و تاریخی مهجور مانده است. تنها در یکی از بندهای این بسته در خصوص توسعه گردشگری سلامت به تسهیل در ایجاد و تجهیز زیرساخت‌های اقامتی درمانی در استان‌های مرزی و استان‌های مستعد توسعه توریسم سلامت به‌عنوان یکی از راهکارهای خروج از رکود اشاره شده است. همه اینها در حالی است که طی چند ماه اخیر عضویت سازمان متولی توریسم در ایران در شورای عالی صادرات غیرنفتی به تصویب

رسیده است.

رهایی از اقتصاد تک‌محصولی

در عین حال معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی،‌ صنایع‌‌دستی و گردشگری موتور محرکه خروج اقتصاد ایران از شرایط کنونی رکود را رونق بخش گردشگری می‌داند. مسعود سلطانی‌فر در سخنرانی‌های متعدد خود با بیان این مطلب که تدابیر اتخاذ شده توسط دولت یازدهم توانسته است تصویر کلیشه‌ای شکل گرفته از ایران را تغییر دهد و درهای ایران را به روی گردشگران خارجی بگشاید، از رشد ۲۱۵ درصدی گردشگران ورودی به ایران به عنوان فرصتی برای ارزآوری و رونق اشتغال در کشور یاد کرده است.

عالی‌ترین مقام گردشگری کشور با اعلام اینکه یک میلیون فضا، مکان، سایت و محوطه تاریخی در کشور وجود دارد و ما تاکنون تنها از چهار درصد بضاعت خود در جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی کشور بهره گرفته‌ایم، بارها در سخنان خود در شهرهای مختلف کشور و طی جلسات گوناگون از توانایی توریسم در راستای رونق اقتصادی خبر داده و تصریح کرده است که با سرمایه‌گذاری در این حوزه می‌توان شاهد بهبود وضعیت گردشگری کشور بود.

وی به‌ویژه در سخنان خود در روز جهانی گردشگری بار دیگر به نقش این صنعت در اشتغال جهانی اشاره کرد که به ۹۸ میلیون شغل رسیده و گفت: طبق آمارهای سازمان جهانی گردشگری ۸ درصد مشاغل دنیا از این صنعت حاصل شده که سهمی معادل ۶ برابر صنعت خودرو و ۴ برابر صنعت نفت و پتروشیمی قلمداد می‌شود و پیش‌بینی‌ها نیز حاکی از رشد ۲ درصدی آن و رسیدن به مرز ۱۰ درصد در دهه آینده خواهد بود. از این رو است که ما برای رهایی از اقتصاد نفتی و تک‌محصولی خود باید رونق توریسم را در دستور کار خود قرار دهیم.

زمین بکر توریسم

سعید شیرکوند، معاون سرمایه‌گذاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گرشگری و معاون اسبق وزارت اقتصاد، در گفت‌وگویی با «دنیای‌اقتصاد» از اشتیاق سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی برای حضور در صنعت گردشگری ایران خبر داد و اظهار کرد: گردشگری در ایران زمین بکری است و می‌توان از آن سود بالایی کسب کرد، به شرط آنکه به سرمایه‌گذار تضمین‌های لازم برای بازگشت سرمایه داده شود؛ از این رو است که با روی کار آمدن دولت یازدهم و تغییر فضای سیاسی شاهدیم در کنار ایرانی‌های داخل و خارج از کشور، ژاپنی‌ها، فرانسوی‌ها در کنار برخی کشورهای آسیایی و اروپایی به دنبال دریافت مجوز برای ساخت تاسیسات گردشگری در کشور هستند؛ اقدامی که در کوتاه‌مدت می‌‌تواند باعث ورود گردشگران خارجی و ارزآوری بیشتر در این حوزه شود.

گردشگری به‌عنوان یک صنعت نوظهور در اقتصاد ایران توان آن را دارد که سهمی پررنگ‌تر در خروج از رکود داشته باشد؛ زیرا این صنعت جدا از سهم بالا در ارزآوری، راه‌حلی برای توزیع ثروت در سطح کشور در کنار اشتغال‌زایی بالا به عنوان دو معضل پیش‌روی دولت خواهد بود؛ معضلاتی که گاه مهاجرت به شهرهای بزرگ و بروز انواع معضلات اجتماعی در این شهرها و صرف هزینه‌های سنگین برای ترمیم آنها را به دنبال دارد.

گردشگری قادر است تنوع و تکثر قومی را که یکی از شاخصه‌های فرهنگی ایران است به یک نقطه قوت تبدیل و ساختار بومی اعم از زبان، آداب و سنن و حتی معماری را به عاملی برای جذب گردشگران تبدیل کند. در این حالت سفر به این مناطق، گردشگری را به‌عنوان معیشتی جایگزین برای ساکنان شهرها و روستاهای مرزی در ایران بدل می‌کند و مبادله فرهنگی میان ساکنان مناطق مختلف تسهیل‌کننده یک جامعه یکپارچه‌تر و دستیابی به توسعه پایدار خواهد بود.