شفافیت در بحران

همان‌طور که می‌دانیم بورس محلی برای شفافیت قیمت‌ها است. به‌طوری که عرضه‌کنندگان و متقاضیان کالا در فرآیندی شفاف اقدام به کشف قیمت محصولات خود بر پایه عرضه و تقاضا می‌کنند. در این راستا یکی از مناسب‌ترین و متداول‌ترین راه‌ها در بازارهای مالی دنیا نیز برای رسیدن به شفافیت، استفاده و بهره‌گیری از ظرفیت‌های بورس‌های کالاست. در کشور ما نیز بورس کالا، شفافیت را به بازار کالاها آورده است. اما باید قبول کنیم که با وجود کاستی‌های زیادی که در اقتصاد کشور نمایان است، هنوز موفق نشده‌ایم به‌طور کامل از تمامی ظرفیت‌های این بورس استفاده مناسب داشته باشیم.

از سوی دیگر بررسی سوابق فعالیت بورس کالایی در دنیا نشان می‌دهد که بورس، ابزاری برای شفاف‌سازی قیمت‌ها است و در ایران نیز لازم است از این ابزار به بهترین شکل استفاده شود تا در دوره‌هایی که عرضه و تقاضای کالایی برهم می‌خورد، از قیمت‌های واقعی دور نشویم که فاصله گرفتن از قیمت‌های واقعی در بازار، عاملی برای بی‌انگیزه شدن تولیدکنندگان است. به عبارت دقیق‌تر مشاهده می‌کنیم که امروزه کشورها به خوبی از ظرفیت‌های بورس‌ها در عرضه کالاهای دارای مزیت بهره می‌برند. از بورس لندن و شیکاگو به‌عنوان بزرگ‌ترین بورس‌های دنیا در عرضه‌ فلزات و محصولات کشاورزی گرفته تا بورس برزیل که گوشت گاو عرضه می‌شود. از این رو در ایران نیز می‌توانیم در عرضه محصولات کشاورزی از جمله گندم، ‌جو، ذرت، انواع محصولات پتروشیمی و فلزات از فرصت‌ها و مزیت‌های بورس کالا بهره‌مند شویم.

جدا از آنکه با تقویت عرضه کالاها در بورس کالا دیگر با مشکلات بازارهای غیررسمی و ابهام در معاملات این بازارها مواجه نمی‌شویم، بورس کالا از چند جنبه دیگر دارای مزیت برای اقتصاد است که ابزار مشتقه، معاملات سلف و سلف موازی استاندارد و گواهی سپرده کالایی از جمله این مزیت‌هاست. ابزار مشتقه از جمله قرارداد آتی و آپشن از قراردادهای پرطرفدار دنیاست که خاصیت پوشش ریسک آینده را دارند. این ابزار تاکنون روی طلا و زعفران عملیاتی شده است. اما قابلیت استفاده روی محصولات متعددی را دارد که باید بهره‌گیری از ابزارهای مالی در سطوح بالا مورد توجه قرار گیرد.