همزمان با فراخوان آمریکا برای تحریم ایران صورت میگیرد
تور ضدماشه‌ای ظریف در اروپا
دولت ترامپ اوایل شهریور ماه درخواست خود برای بازگشت تمام تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به شورای امنیت ارائه کرد. آمریکا ادعا می‌کند جمهوری اسلامی تعهدات خود مطابق توافق هسته‌ای و برجام را نقض کرده است. این اقدام آمریکا با مخالفت اکثریت اعضای شورای‌امنیت مواجه شده است.
در همین ارتباط و در تازه‌ترین ادعای آمریکا علیه ایران، مایک پمپئو، وزیرخارجه ایالات‌متحده گفته است که ایران تعهدات خود در برجام را زیر پا گذاشته و ذخایر اورانیوم را تا ۱۰ برابر حد مجاز افزایش داده است. وزیرخارجه آمریکا شامگاه سه‌شنبه ۱۸ شهریور (۸ سپتامبر) در واکنش به افزایش ذخیره اورانیوم غنی‌شده در ایران پیامی توییتری منتشر کرد. او از تروئیکای اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان - کشورهای امضاکننده برجام) و سایر کشورها خواست «از خواب بیدار شوند و واقعیت را بپذیرند که برجام به تاریخ پیوسته است و در اعمال تحریم‌های شدید علیه ایران به ایالات‌متحده آمریکا بپیوندند.» به گفته وزیرخارجه آمریکا، «فشار و گفت‌وگو» تنها راه پیش‌رو است.
پمپئو در توییت خود به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی استناد کرده است. آژانس چند روز پیش - جمعه ۱۴ شهریور (چهارم سپتامبر) - گزارش سه‌ماهه خود از فعالیت‌های هسته‌ای ایران را در اختیار اعضای شورای حکام قرار داد. مطابق برجام میزان اورانیوم کم‌غلظت ایران نباید از سقف ۲۰۳ کیلوگرم تجاوز کند. اما در گزارش اخیر آژانس قید شده است که ذخایر اورانیوم کم‌غلظت ایران به بیش از ۲ هزار و ۳۰۰ کیلوگرم رسیده که بیش از ۱۰ برابر حد مجاز در توافق هسته‌ای است.
همزمان با این ادعا، یک نماینده مجلس سنای آمریکا به اظهارات وزیرخارجه این کشور درباره افزایش میزان ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران واکنش نشان داده است. «کریس مورفی» نماینده دموکرات مجلس سنای آمریکا پیام «مایک پمپئو» وزیرخارجه این کشور درباره افزایش میزان ذخایر اورانیوم ایران را «خنده‌دار» توصیف کرده است. «کریس مورفی» در توییتر، در واکنش به پیام جدید پمپئو نوشت: «خنده‌دار است-اگر هدف این بود که ایران را مجاب کنیم به محدودیت‌های تعیین‌شده در توافق هسته‌ای پایبند شود، یک راهش این بود که به‌صورت یک‌جانبه به آن توافق خاتمه نمی‌دادیم.»
توافق هسته‌ای سال ۱۳۹۴ میان ایران و ۶ قدرت جهانی (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا و آلمان) در وین به امضا رسید. آمریکا اردیبهشت ۹۷ از توافق هسته‌ای خارج شد و در پی آن تحریم‌های لغو یا تعلیق‌شده علیه ایران را دوباره اعمال کرد. این تحریم‌ها در دو سال و چهار ماه گذشته به‌طور فزاینده‌ای تشدید شده‌اند. هدف، وارد کردن فشار حداکثری بر ایران برای کشاندن این کشور پای میز مذاکره و دست یافتن به توافقی جامع عنوان می‌شود. برخلاف آمریکا، کشورهای روسیه و چین همچنین سه کشور آلمان، فرانسه و بریتانیا اعلام کرده‌اند که به برجام پایبند می‌مانند و از ایران خواسته‌اند که به تعهدات خود در قالب برجام بازگردد.
همزمان ایران نیز در پنج مرحله تعهدات برجامی خود را بعد از خروج آمریکا کاهش داد که پایبندی به سقف تعیین‌شده برای ذخایر اورانیوم غنی‌شده و آب سنگین از جمله آنهاست. بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران هم تایید کرده است که فعالیت در تولید سانتریفیوژهای پیشرفته گسترش یافته است. کمالوندی همچنین تولید بیش از ۱۳۰ تن آب سنگین را برای فروش تایید کرده است. با توجه به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تایید مقامات ایران بر افزایش غنی‌سازی اورانیوم، مقامات آمریکایی جمهوری اسلامی را متهم کرده‌اند که تعهدات توافق‌نامه هسته‌ای برجام را زیر پا گذاشته است. آمریکا در همین ارتباط خواستار فعال کردن «مکانیزم ماشه» و بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران شده است.
سفر ظریف به ۵ کشور اروپایی
درحالی‌که دولت آمریکا فراخوان داده تا کشورهای اروپایی به کمپین تحریم علیه ایران بپیوندند، «ان‌اچ‌کی»، شبکه رادیو تلویزیونی ژاپن اعلام کرد که وزیر امورخارجه ایران هفته آینده به اروپا سفر می‌کند تا درباره مکانیزم ماشه با کشورهای اروپایی گفت‌وگو کند. منابع آگاه به این شبکه ژاپنی گفته‌اند که محمدجواد ظریف، اوایل هفته آینده به اروپا سفر خواهد کرد. طبق این گزارش، وزیرخارجه ایران قصد دارد در این سفر علاوه بر تمرکز بر موضوعات تقویت روابط ایران با کشورهای اروپایی درخصوص اقدامات ماه‌های اخیر واشنگتن در تلاش برای بازگرداندن تمامی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران نیز با مقام‌های اروپایی دیدار و گفت‌وگو کند.
ظریف قصد دارد به بریتانیا، فرانسه، آلمان، ایتالیا و اسپانیا سفر کند. مایک پمپئو، وزیر امورخارجه آمریکا ۶ شهریور / ۲۷ آگوست در توییتر اعلام کرد که تحریم‌های ایران در سازمان ملل از ۳۰ شهریور بازمی‌گردند. جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بر موضع این اتحادیه تاکید کرد و گفت آمریکا نمی‌تواند از برجام خارج شود و ادامه تحریم‌ها را درخواست کند.
پمپئو درحالی از بازگشت تحریم‌های تسلیحاتی ایران در پایان شهریورماه سخن می‌گوید که شورای امنیت سازمان ملل یک‌بار با قطعنامه پیشنهادی آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران مخالفت کرده و بار دوم دیان دیجانی، سفیر اندونزی که کشورش ریاست دوره‌ای شورای امنیت سازمان ملل متحد را برعهده دارد، اعلام کرد مخالف این اقدام دولت آمریکا است.
«ان‌اچ‌کی» می‌گوید از طریق سفرهای ظریف، ایران قصد دارد: روابط خود را با کشورهای اروپایی تقویت کند و هدف آن جلوگیری از ابتکار عمل ایالات‌متحده است. به‌گفته این شبکه، ایران به‌تازگی نشانه‌هایی از همکاری با جامعه بین‌المللی نشان داده است. ماه گذشته، تهران با بازرسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از دو تاسیسات هسته‌ای خود موافقت کرد.
پیش از این سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امورخارجه روز دوشنبه هفته جاری در نشست مطبوعاتی با خبرنگاران اعلام کرد که سفرهایی برای محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه در پیش است که به محض نهایی شدن اطلاع‌رسانی می‌شود. وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران در هفته جاری میزبان وزرای خارجه سوئیس و هند در تهران بود.
تحریم‌های غیرقانونی را پایان دهید
از سوی دیگر و در ادامه مخالفت مسکو با تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران، نماینده روسیه در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از اظهارات وزیر امورخارجه آمریکا درباره برنامه هسته‌ای ایران انتقاد کرد. به گزارش «ایسنا» میخائیل اولیانوف در واکنش به اظهارات مایک پمپئو درباره ذخایر غنی‌شده اورانیوم در برنامه هسته‌ای ایران در پیامی توییتری نوشت: فاصله گرفتن ایران از تعهدات برجام نتیجه مستقیم فشار آمریکا است.
تحریم‌های غیرقانونی را پایان دهید و ایران بلافاصله به پایبندی کامل باز خواهد گشت. اولیانوف در ادامه نوشت: آمریکا به جای این، قرار است سیاست شکست خورده‌اش را که به امنیت و عدم اشاعه تسلیحاتی آسیب می‌زند، ادامه دهد.
اگرچه تحریم‌های آمریکا مشکلاتی را برای اقتصاد ایران به‌وجود آورده است، اما بانک‌جهانی و صندوق بین‌المللی پول در گزارش‌های اخیر خود از تخلیه شدن اثر این تحریم‌ها سخن گفته‌اند. صندوق بین‌المللی پول در جدیدترین گزارش خود از چشم‌انداز اقتصاد جهانی، پیش‌بینی کرده است که ایران در سال‌جاری میلادی همانند اکثریت قریب به اتفاق کشورهای جهان (اعم از درحال‌توسعه، نوظهور یا توسعه‌یافته) در سال‌جاری میلادی تحت‌تاثیر بحران جهانی کرونا رشد اقتصادی منفی را تجربه خواهد کرد؛ اما نرخ رشد اقتصادی ایران برای سال آینده میلادی ۱/ ۳ درصد پیش‌بینی شده است.
چندی پیش شبکه آمریکایی بلومبرگ نیز در گزارشی تاکید کرده بود که سیاست تحریم علیه ایران به آخر خط رسیده است و آمریکا گزینه‌های زیادی برای اعمال تحریم‌های بیشتر در اختیار ندارد.
