حسین راهداری هفته گذشته یکی از متلاطم‌ترین هفته‌های ارزهای مهم دنیا بود از آن جهت که سه اتفاق مهم در آن رخ داد. دو مورد جلسه بانک مرکزی اروپا و انگلیس برای تصمیم‌گیری در مورد سیاست‌های پولی و نیز تعیین نرخ بهره بود و مورد سوم نیز انتشار آمار بیکاری آمریکا بود که تاثیر مهمی در تصمیمات فدرال رزرو آمریکا در تداوم برنامه خرید اوراق قرضه و نیز تعیین نرخ بهره دلار دارد که این دو نیز به‌شدت ارزش دلار آمریکا را متاثر می‌کنند. در مهم‌ترین اتفاقات هفته گذشته، تحولات یورو قرار داشت. یورو در ماه‌های اخیر به‌شدت به‌خصوص در برابر دلار تقویت شده بود و حتی توانسته بود برابری ۱.۳۹۹۰ را نیز تجربه کند و با روزهای ناامید‌کننده سال ۲۰۱۱ که اوج بحران بدهی‌های خارجی کشورهای حاشیه‌ای یورو بود، به میزان زیادی فاصله بگیرد. عمده دلیل این افزایش ارزش یورو به‌خصوص در برابر دلار، افزایش تقاضا برای دارایی‌های یورویی، خاتمه یافته تلقی شدن اوج بحران بدهی‌های این حوزه پولی و نیز تضعیف دلار در پی اعداد ناامید‌کننده آمریکا در رشد اقتصادی از ابتدای سال ۲۰۱۴ بود؛ اما اعداد و ارقام خوب اقتصادی یک سال گذشته حوزه یورو در این اواخر تداوم نیافت و در ماه‌های اخیر، به‌خصوص به‌دلیل تورم پایین این حوزه، زمزمه‌های افزایش اقدامات بانک مرکزی اروپا و حتی آغاز برنامه تسهیل کمی (Quantitative Easing) از جنس اقدامات فدرال رزرو در آمریکا، برای ایجاد تورم و کاهش بیشتر ارزش یورو به گوش می‌رسید. این هفته نیز این بانک به‌طور غافلگیر‌کننده‌ای دوباره نرخ بهره یورو را از ۱۵/۰ به ۰۵/۰ درصد کاهش داد و در ضمن رئیس این بانک خبر از آغاز برنامه خرید دارایی‌های بانک‌ها داد. به دلیل همین شوک که مورد انتظار بازار نبود، یورو افت شدیدی حدود ۵/۱ درصدی را تجربه کرد و به مرز ۱.۲۹۲ نیز رسید. این افت محسوس یورو البته در طرف دیگر با تقویت دلار نیز همراه بوده است. در حقیقت، سال ۲۰۱۴ با امیدهای زیادی برای دلار آغاز شد و انتظار می‌رفت این سال، سال بازگشت پادشاهی دلار باشد اما شش ماه اول سال ۲۰۱۴ تقریبا برای دلار ناامید‌کننده بود از آن جهت که سرمای شدید ابتدای سال رشد اقتصادی آمریکا را در جهت منفی متاثر کرد. آمار بیکاری نیز اگرچه کاهش یافته است و به ۱/۶ درصد رسیده، اما مشارکت افراد (Participation Rate) نیز کاهش یافته و در پایین‌ترین سطوح از سال ۱۹۷۸ قرار گرفته است. در ضمن ایجاد اشتغال نیز در روز جمعه ناامید‌کننده و کمتر از انتظار بوده است. همین موضوع سبب شده که درون آمار بیکاری آمریکا، به زیبایی ظاهر بیرونی آن نباشد اما با این وجود، بخش دیگری از آمارهای آمریکا به‌خصوص در رشد اقتصادی و نیز شاخص‌های صنعتی و مصرف در این اواخر بهبود چشمگیری داشته‌اند و همین سبب شده است که دلار دوباره در کانون توجه قرار گیرد. مجموعه این اتفاقات و نیز کاهش ارزش یورو، شاخص دلار را در هفته گذشته به بالاترین سطح خود در یک سال گذشته رساند. البته رشد ارزش دلار فقط در برابر یورو محدود باقی نماند و دلار حتی در برابر پوند انگلیس نیز افزایش ارزش داشته است. انگلیس تقریبا یکی از بهترین عملکردها را بین اقتصادهای توسعه یافته بعد از بحران مالی سال ۲۰۰۸ داشته است. آمار بیکاری بهبود زیادی داشته و اهداف بانک مرکزی انگلیس را نیز برآورده کرده است. تورم نیز در وضعیت خوبی قرار دارد و اگرچه آمار اخیر آن کمی کاهش نشان داده است، اما کاهش آن در حدی نیست که نگرانی‌هایی از جنس تورم پایین اروپا را داشته باشد. نگرانی از بروز حباب در حوزه مسکن نیز مزید بر علت شده است که بازار مدت مدیدی منتظر توقف سیاست‌های انبساطی بانک مرکزی انگلیس باشد، اما به دو علت برابری پوند در برابر دلار از نرخ حداکثری خود؛ یعنی ۱.۷۱۹۰ به ۶۳/۱ کاهش یافته است. یک دلیل عدم تمایل بانک مرکزی انگلیس به تقویت پوند است که می‌تواند اقتصاد تازه به ریل بازگشته انگلیس را به خطر بیندازد؛ بنابراین اعضای این بانک حتی در هفته گذشته و بعد از اعلام جشنواره‌ای از آمارهای خوب اقتصادی در این اواخر، باز موافق تداوم سیاست‌های انبساطی این کشور بوده‌اند. علاوه‌بر این، دلیل دوم کاهش ارزش پوند مربوط به رای‌گیری استقلال اسکاتلند از انگلیس است. در حقیقت در ۱۸ سپتامبر (کمتر از دو هفته دیگر) در اسکاتلند قرار است همه‌پرسی استقلال از انگلیس برگزار شود و در صورت مثبت بودن رای مردم به جدا شدن اسکاتلند از انگلیس، پول اسکاتلند نیز از پوند عوض خواهد شد تا مشکلی از جنس یورو دوباره ایجاد نشود که چاپ و مدیریت پول کشوری در اختیار کشور دیگر باشد. احتمال این رویداد به معنای تحت فشار قرار گرفتن پوند و عرضه آن است که کاهش ارزش پوند را به دنبال داشته است. ارز آخر نیز فرانک سوئیس است. فرانک سوئیس در ماه‌های اخیر به دلیل اقبال بازار به دارایی‌های امن به‌خصوص به‌دلیل تحولات اوکراین و نیز دیگر درگیری‌های منطقه‌ای در سراسر دنیا مورد توجه قرار گرفته و به‌خصوص در برابر یورو افزایش ارزش پیدا کرده بود از آن جهت که حوادث اوکراین فشار بر یورو را افزایش می‌داد. البته فشار کاهشی ارزش یورو در برابر فرانک سوئیس، به دلیل احتمال اتخاذ سیاست‌های انبساطی از جانب بانک مرکزی اروپا دو چندان شده بود. با اعلام برنامه‌های بانک مرکزی اروپا در روز پنج‌شنبه، یورو در برابر فرانک به ۱.۲۰۴۹ نیز رسید که تقریبا کمترین سطح در بیش از یک سال و نیم گذشته است اما تعهد بانک مرکزی سوئیس به خرید فرانک در برابر یورو در سطح ۲/۱ یکی از دلایلی است که مانع از آن است که فرانک سوئیس کاهش بیشتر و هیجانی را مانند سال ۲۰۱۱ تجربه کند.

www.rahdari.net